وحید رضا نعیمی : پایتخت اوکراین در خلال بیش از ۳هفته گذشته صحنه رویارویی طرفداران نزدیکی بیشتر به اتحادیه اروپا با نیروهای امنیتی بوده است.

اعتراض‌ها زمانی آغاز شد که دولت ویکتور یانوکوویچ رئیس‌جمهور از امضای موافقت‌نامه با اتحادیه اروپا سر باز زد و کوشید وارد پیمان اتحاد گمرکی با روسیه شود. اما حالا پس از حضور دیپلمات‌های غربی در کیف به‌نظر می‌رسد هم دولت و هم مخالفان از موضع اولیه خود عقب نشسته‌اند. دولت اعلام کرده که این موافقت‌نامه را امضا می‌کند و رهبران مخالفان حاضر شده‌اند بدون کناره‌گیری دولت سر میز مذاکره با یانوکوویچ بنشینند.

سرهی اربوزوف معاون نخست‌وزیر اوکراین که برای مذاکره با استفان فوئل از مقامات اتحادیه اروپا به بروکسل رفته بود، روز پنجشنبه گفت کشورش به‌زودی موافقت‌نامه تجارت و همکاری را با اتحادیه اروپا امضا می‌کند. وی افزود وعده افزایش کمک مالی به کشورش این امر را امکان‌پذیر کرد. مقامات اتحادیه اروپا اکنون در حال مذاکره با صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی هستند تا ببینند چقدر می‌توانند به کیف کمک کنند. قبلاً‌ اتحادیه اروپا گفته بود نهایتاً‌ 610میلیون یورو به این کشور کمک می‌کند، اما مایکولا آزاروف نخست‌وزیر خواستار دریافت 20میلیارد یورو از بروکسل شده بود.

کاترین اشتون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز پنجشنبه پس از 2روز مذاکره با یانوکوویچ و دیگر مقامات و همچنین مخالفان، از تمایل رئیس‌جمهور اوکراین برای مذاکره درباره موافقت‌نامه یادشده خبر داد. اشتون و ویکتوریا نولاند دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور اروپا هفته گذشته رایزنی‌های گسترده‌ای را با مسکو و کیف انجام دادند تا به بحران سیاسی در اوکراین پایان دهند. البته طبیعی است از دیدگاه غرب، این بحران سیاسی فقط با نزدیکی بیشتر با اتحادیه اروپا پایان می‌یابد. به همین دلیل بود که خبرگزاری شینهوای چین در تفسیری که منتشر کرد، با انتقاد از مداخله غرب در امور داخلی اوکراین و حمایت آن از معترضان، این امر را ضربه به دمکراسی در این کشور و باعث پیچیده شدن اوضاع منطقه خواند.

ممکن است خودداری یانوکوویچ از امضای پیمان یادشده جرقه آغاز اعتراض‌ها باشد، اما نارضایتی قشرهایی از مردم از فساد موجود در دولت و ناکارآمدی آن می‌تواند از دلایل گسترش و تداوم اعتراض‌ها باشد. به بیان دیگر، به‌رغم آنکه رسانه‌های غرب می‌کوشند رویارویی داخلی را صرفاً بین 2اردوگاه طرفداران روسیه بسته در شرق اوکراین و اروپای آزاد در غرب این کشور تصویر کنند، واقعیت‌های سیاسی و اقتصادی داخلی نیز در این میان بی‌تأثیر نیست. اما آمریکا و اتحادیه اروپا هر‌کدام به دلایل خاص خود برای رخدادهای اوکراین اهمیت قائل هستند.

واشنگتن با پیروی از ذهنیت جنگ‌سرد، همچنان می‌کوشد از حوزه نفوذ روسیه در شرق اروپا بکاهد و در عوض اقمار سابق و سنتی مسکو را به سوی خود جذب و آنها را وارد ناتو کند. از سوی دیگر بحران کنونی اوکراین برای اتحادیه اروپا یک موهبت است. محبوبیت اتحادیه اروپا در کشورهای عضو به پایین‌ترین حد در ماه‌های اخیر رسیده و رؤیای اروپایی اکنون دیگر در میان مردم کشورهای مختلف اروپا رنگ باخته‌است. تا چند‌ماه پیش، معترضان در کشورهایی مانند یونان، پرتغال و اسپانیا برای اعتراض به سیاست‌های دیکته‌شده توسط بروکسل و برلین که مبتنی بر صرفه‌جویی است، به خیابان‌ها می‌رفتند و علیه اتحادیه اروپا شعار می‌دادند.

حالا تصاویر معترضان اوکراینی از تلویزیون‌ها پخش می‌شود که حاضرند سرما و یخبندان کیف را به جان بخرند و خواستار نزدیکی به اتحادیه اروپا شوند. این امر تبلیغات بزرگی برای این اتحادیه است که سال‌هاست چنین استقبالی را به‌خود ندیده است. در سوی دیگر این بحران، ویکتور یانوکوویچ رئیس‌جمهور فعلی کشور قرار دارد که 9سال پیش در اوج تظاهرات‌هایی که به انقلاب نارنجی مشهور شد، از قدرت برکنار شد. به‌نظر می‌رسد این بار وی با تجربه یک‌بار سرنگونی، در پی آن است که بیشترین بهره‌ها را از نزدیکی به اروپا ببرد.

منبع: همشهری آنلاین