اینجا در محدودهای معروف به چهار راه تلفنخانه، میدان 58 در شرق تهران قرار دارد و برای خیلی از شهروندان اهل مطالعه آشناست. بر روی دیوار حیاط این خانه که دیگر از سال 1374 تبدیل به یک کتابخانه عمومی شده، نوشته است: «... اما فرهنگ چیزی نیست که اگر ویران شد با ده و صد سال بتوان آنرا ترمیم کرد. ارادتمند - دکتر سید جعفر شهیدی (64/10/04)»
این کتابخانه یادگاری از استاد دکتر سید جعفر شهیدی است که با خواست او منزل شخصیاش در زمانی که در قید حیات بوده به کتابخانه تبدیل شده و مدیریت آن در اختیار شهرداری تهران قرار گرفته و پس از درگذشت استاد، همزمان با هفته معلم در اردیبهشت ماه 1387 نیز اتاق موزه علامه شهیدی در محل منزل شخصی سابق و کتابخانه فعلی افتتاح شده است.
شاید برخی در بدو ورود به این کتابخانه، در جستجوی کتابخانه شخصی استاد برآیند اما دکتر سید جعفر شهیدی در هفتم اسفند ماه 1385 همزمان با پنجاه و یکمین سالگرد درگذشت علامه دهخدا، کتابخانه شخصی خود که حاصل 50 سال تلاش در عرصه فرهنگ و دارای بیش از هشت هزار جلد کتاب بود را به مرکز بینالمللی آموزش زبان فارسی و موسسه لغتنامه دهخدا اهدا کرد.
در کتابخانه عمومی علامه سید جعفر شهیدی، 28 هزار جلد کتاب در دسترس است که علاوه بر کتابهای اهدایی استاد، کتابهای مرجع و عمومی چاپی فارسی و عربی در کلیه موضوعات و همچنین یک بخش تخصصی کتاب کودک و نوجوان در آن وجود دارد. حدود 60 عنوان نشریه ادواری مورد اشتراک نیز که نیمی از آن فارسی و بقیه خارجی است از دیگر امکانات آن است.
کتابهای تاریخی دکتر شهیدی که مزین به مهر اهدایی استاد است، اعم از 15 عنوان کتاب نظیر تاریخ تحلیلی اسلام، شرح مثنوی، زندگانی علی بن الحسین (ع)، زندگانی فاطمه زهرا (س)، از دیروز تا امروز (مجموعه مقالهها و سفرنامهها)، علی بلسان علی (ع)، شیر زن کربلا، نهجالبلاغه، شرح لغات و مشکلات دیوان انوری، مهدویت در اسلام، چراغ روشن و دنیای تاریک و ... در کتابخانه قابل دسترسی است. از سال 1390 نیز بخش تخصصی کودک و نوجوان در این کتابخانه راهاندازی شده است.
جغتایی از کارکنان کتابخانه علامه سید جعفر شهیدی که از سال 1380 در این کتابخانه فعالیت میکند، با بیان اینکه مرحوم سید جعفر شهید در زمان حیات خود به طور سالانه و به همراه دخترش دکتر شکوفه شهیدی از کتابخانه بازدید میکرده و در جمع اعضای کتابخانه حاضر میشده است، گفت: رأفت و خضوع و خشوع در رفتار دکتر شهیدی تحسینبرانگیز بود.
این مسئول کتابخانه علامه سید جعفر شهیدی، در پاسخ به اینکه استاد در زمانی که در جمع کارکنان و اعضای این کتابخانه حاضر میشد چه توصیهای مینمود، گفت: «استاد همیشه تشکر میکردند و توصیهای نبودند. از این رو بخاطر این همه تواضع
که داشتند شرمنده بزرگواریشان میشدیم. اما دکتر شهیدی به صورت عمومی توصیه به کتابخوانی را مطرح میکردند.»
مراجعهکنندگان و اعضای این کتابخانه بعضاً بخاطر عرق به استاد سید جعفر شهیدی از نقاط مختلف تهران به این کتابخانه مراجعه میکنند چراکه به قول جغتایی، تعداد قابل توجهی از مراجعان به کتابخانه علامه سید جعفر شهیدی بخاطر آرامش حاکم در این کتابخانه به آن مراجعه میکنند و این آرامش را مرهون روح و روحیه دکتر شهیدی میدانند.
بر طبق این گزارش، مکانی از منزل استاد شهیدی که اتاق احسان شهیدی پسر شهید استاد سید جعفر شهیدی بوده، به اتاق موزه تبدیل شده و در آن وسایل شخصی اعم از گواهینامه رانندگی، کارت شناسایی دانشگاه تهران ، آثار، دستنوشتهها و تصاویری از استاد در معرض دید عموم قرار داده شده است. 15 اردیبهشت ماه 87 به مناسبت هفته معلم ، اتاق موزه دکتر شهیدی افتتاح و سردیس دکتر شهیدی رونمایی شده است.
لوحهای یادبود از دانشگاههای ایران، عربستان سعودی، بیروت و چین ، برخی وسایل شخصی دکتر مانند لباس دانشآموختگی وی، یک جارو با حکایتی دانستنی و تصاویری از زندگی دکتر شهیدی در این اتاق موزه نگهداری میشود.
عکسهای قدیمی به نمایش درآمده در اتاق موزه مربوط به تصاویری از سید جعفر شهیدی با چهرههایی نظیر دکتر کریم مجتهدی، سید حسن نصر، محمد خوانساری، محمد معین، مهدی محقق، محمد امین ریاحی، امام موسی صدر، عبدالحی حبیبی، عبدالحسین زرینکوب و ... است.
درجه لیسانس در علوم منقول از دانشکده علوم معقول و منقول دانشگاه تهران و دانشنامه دکتری ادبیات فارسی از دانشگاه تهران مربوط به دکتر شهیدی از دیگر موارد جذاب در اتاق موزه دکتر شهیدی است.
اما یک جارو هم که در یک محفظه شیشهای نگهداری شده، نظر بیننده را به خود جلب میکند. حکایت این جارو به سفر حج سید جعفر شهیدی بازمیگردد. دکتر شهیدی در سال 1356 به دعوت مقامات بلند پایه عربستان به حج مشرف شده و در این سفر توفیقی بزرگ نصیب وی شده و در مراسم غبار روبی بیتالله الحرام شرکت کرده است. این جاروی به ظاهر ساده و معمولی، همان جارویی است که به دست علامه سید جعفر شهیدی، گرد و غبار از درون کعبه زدوده است.
گزارش: نیما شایان
عکس : امیر زندهرود