تأثیرات سویا در پیشگیری و نیز کاهش علائم یائسگی، سرطان سینه و سایر سرطان‌ها، بیماری‌های قلب و عروقی، پوکی استخوان و نیز کاهش وزن را همه ما حتی برای یک بار هم که شده شنیده‌ایم. ژ
در طی دهه‌ی اخیر شرکت‌های تهیه مکمل‌های سویا در راه تحقیق در خصوص تأثیرات واقعی سویا بر بدن، بازاریابی و نیز تبلیغات در خصوص این تأثیرات هزینه‌های زیادی را متحمل شده‌اند؛ اما با تمام توافق‌ها در خصوص مزایای سویا برای سلامتی، ما معتقدیم که مصرف غذاهای حاوی سویا در مقادیر متعادل و متناسب با کالری رژیم غذایی، به صورت مرتب در برنامه غذایی روزانه می‌تواند تأثیرات خوبی در سلامتی داشته باشد؛ اما مساله آن است که مصرف افراطی و بیش از حد آن هم تأثیرات بد هم به همراه دارد و نیز اینکه ما مصرف لوبیای سویای کامل را بانی اصلی این همه فایده می‌دانیم نه این مکمل‌های به ظاهر استخراج‌شده از سویا. اگرچه شرکت‌های تولیدکننده مکمل‌های سویا شدیداً با وجود این تأثیرات بد مصرف افراطی سویا مخالف‌اند؛ که البته علت آن کاملا واضح است!
اما علت چیست؟
غذاهای سنتی آسیایی حاوی سویا نظیر توفو، تمپه و میسو، یک جزء اصلی رژیم غذایی برای قرن‌ها بوده‌اند که به مرور زمان در رژیم غذایی غربی‌ها هم پیدا شدند. کارخانه‌های مواد غذایی غربی وقتی به تأثیرات واقعی سویا و فراورده‌های آن در سلامت پی بردند به جای ترویج فرهنگ ورود آن به سفره‌های مردم شروع کردند به تولید کارخانه‌ای مکمل‌ها و نیز واردکردن عصاره سویا به رژیم غذایی به صورت مکمل‌های پروتئینی، هات‌داگ‌های غنی‌شده با سویا، نان‌های غنی‌شده با سویا، پنیرها، غلات غنی‌شده، نوشیدنی‌های ورزشی و ده‌ها ترکیب دیگر.
در بین همه‌ی این‌ها، شیر سویا، پروتئین خالص سویا و نیز پنیر سویا به عنوان جایگزین‌هایی برای شیر گاو و گوشت قرمز بیش‌ترین توجه را به خود جلب کردند. شرکت‌های تولید مکمل‌های تغذیه‌ای به مرور قرص‌های عصاره سویا را وارد بازار کردند و آن را به عنوان فیتوکمیکالی برای کاهش و پیشگیری از علائم یائسگی، بیماری‌های قلبی عروقی، پیشگیری از سرطان‌ها و نیز استئوپروز مطرح کردند.
البته ناگفته نماند بعضی از این مکمل‌ها برای سلامتی خوب هستند؛ اما از مصرف بعضی از آن‌ها هم جدا لازم است خودداری کنید؛ اما ما در اینجا می‌خواهیم به مزایای خود لوبیای سویا اشاره کنیم. نه این مکمل‌های غذایی و صنعتی؛ پس لوبیای سویا را جایگزین همه‌ی این‌ها کنید:
* لوبیای سویا یکی از مواد غذایی گروه حبوبات است که جزا صلی رژیم غذایی آسیایی بوده و از حدود 13000 سال پیش در این قاره پیدا می‌شده.
* هر یک لیوان لوبیای سویا حاوی پروتئینی حدوداً به اندازه پروتئین 100 گرم گوشت، مرغ یا ماهی است. از نظر کیفیت نیز کیفیت پروتئین این لوبیا قابل‌مقایسه با پروتئین‌های حیوانی است در حالی که هیچ‌کدام از حبوبات را نمی‌توان از نظر کیفیت پروتئین با گوشت و مرغ و ماهی مقایسه کرد.
* لوبیای سویا هم مانند سایر حبوبات هیچ کلسترولی ندارد؛ اما جالب است که محتوای چربی خوب سویا از همه حبوبات بیشتر است. در واقع سویا را می‌توان یکی از منابع چربی امگا 3 در نظر گرفت.
* سویا همچنین حاوی مقادیر بالایی از مواد معدنی مخصوصاً کلسیم، آهن و روی است. درست است که بدن ما آهنی که از مواد غذایی گیاهی وارد بدن می‌شود را به کیفیت آهن گوشت و مواد غذایی حیوانی جذب نمی‌کند؛ اما همراه کردن ویتامین C با این غذا بسیار به جذب آهن گیاهی کمک می‌کند؛ مثلاً با خوردن مواد غذایی مثل مرکبات، فلفل قرمز، گوجه‌فرنگی، توت‌فرنگی و کلم بروکلی.
در اینجا به 5 تأثیر اصلی و مهم سویا در سلامتی بدن اشاره می‌کنیم:
1. کاهش علائم و عوارض یائسگی: مصرف روزانه سویا به اندازه 2 تا 3 واحد غذایی سویا در روز می‌تواند به کاهش علائم و عوارض یائسگی کمک کند و البته خیلی وقت‌ها یائسگی را به تعویق بیندازد. یک واحد غذایی سویا معادل است با 3.5 قاشق غذاخوری لوبیای سویا و یا 100 گرم توفو.
2
3. پیشگیری از سرطان‌ها: برای رسیدن به بیش‌ترین تأثیر سویا در پیشگیری از ابتلا به سرطان سینه لازم است مصرف سویا از دوران کودکی و نوجوانی شروع شود. به نظر نمی‌رسد شروع مصرف سویا در دوران بزرگ‌سالی تأثیرات چشمگیری در کاهش ابتلا به سرطان سینه داشته باشد. هرچند تأثیرات می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. لوبیای سویا به دلیل داشتن محتوای بالای پروتئین، فیبر و فیتواستروژن‌های طبیعی است که این خواص را دارد؛ بنابراین تأثیرات مصرف سویای کامل اصلاً با مکمل‌های قرصی سویا قابل قیاس نیست.
اما مصرف سویا برای مردان هم بدون فایده نیست. همان طور که گفتیم سویا سرشار از فیتواستروژن است؛ هورمونی گیاهی که تأثیر مهاری در تولید تستسترون دارد. یا حداقل سعی دارد تولید آن را تنظیم کند. این کاهش در تولید هورمون مردانه تستسترون به طور قابل‌توجهی خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش خواهد داد.
4. پیشگیری از پوکی استخوان: پوکی استخوان هم یک بیماری شدیداً وابسته به تغییرات هورمونی است. فیتواسترژن‌ها یا همان استروژن‌های گیاهی موجود در سویا با ورود به بدن به دلیل شباهت ساختمانی که با استروژن‌های طبیعی دارند می‌توانند به گیرنده‌های استروژنی در بدن متصل شده و همان تأثیرات را بر بدن بگذارند. یکی از این تاثیران استروژن در بدن افزایش جذب کلسیم و تقویت فعالیت سلول‌های استخوان‌ساز است. برای دستیابی به بیش‌ترین تأثیرات سویا در این زمینه از وجود مقدار کافی ویتامین D در رژیم غذایی‌تان اطمینان حاصل کنید.
5. سویا در کاهش وزن: ویژگی‌های یک ماده غذایی موثر در کاهش وزن را که دیگر همه ما می‌شناسیم. ماده غذایی که کم‌کالری و کم‌چرب باشد، پرفیبر و پرپروتئین باشد. خب لوبیای سویا هم که همه‌ی این ویژگی‌ها را دارد!
منبع: تبیان