از عمل‌هاي جراحي زيبايي گرفته تا استفاده از انواع و اقسام لوازم آرايشي و بهداشتي، خلاصه به هر دري مي‌زنند تا ظاهري شاداب‌تر و زيباتر داشته باشند. آمار فروش لوازم آرايشي و بهداشتي در ايران بيانگر افزايش آمار افرادي است كه در تب استفاده افراطي از لوازم آرايشي و بهداشتي مي‌سوزند. خيلي از اين افراد مشكلات ناشي از مصرف اين مواد را تجربه كرده‌اند اما هنوز بسيارند آنان كه استفاده افراطي از لوازم آرايشي و بهداشتي را نشانه‌شأن بالا و اهميت به سلامتي و زيبايي خود مي‌دانند؛ بي‌آنكه به عواقب استفاده از اين لوازم آرايشي و بهداشتي توجه كنند، بنابراين هر روز پوست خود را با انواع كرم‌ها و مواد آرايشي و بهداشتي مي‌پوشانند تا سالم‌تر و جوان‌تر به‌نظر بيايند اما با انتخاب اشتباه و افراط، خود را به پيري زودرس، انواع حساسيت‌ها و حتي سرطان پوست دچار مي‌كنند.
بااهلش مشورت كنيد
دكتر زرين‌كوب، متخصص پوست، معتقد است كه استفاده از هر ماده آرايشي و بهداشتي بايد با آگاهي باشد. او مي‌گويد: هر دارويي اگر درست و براساس نياز بدن مصرف نشود، ممكن است براي ما عوارضي داشته باشد. بنابراين مصرف مواد آرايشي و بهداشتي هم مثل داروها به مشاوره با متخصص پوست نياز دارد و نمي‌توان سر خود و براساس اطلاعات نادرست و غيرتخصصي از آنها استفاده كرد. وقتي شخصي به مشاور پوست و مو مراجعه مي‌كند، تمام جزئيات و شرايط او توسط متخصص بررسي مي‌شود و براساس نيازها و ويژگي‌هاي پوستي او برايش دارو، مكمل يا مواد بهداشتي تجويز مي‌شود. حتي در اين شرايط، استفاده از داروها و مواد با احتياط انجام مي‌شود چون امكان بروز حساسيت و واكنش بدن وجود دارد. بنابراين درباره نشانه‌هاي حساسيت، راه‌هاي برخورد با آن، عوارض داروها و مواردي از اين دست با شخص مراجعه‌كننده صحبت مي‌شود و متخصص او را آگاه مي‌كند. بنابراين براي تهيه مواد آرايشي و بهداشتي تجربيات خاله و خواهرزاده و خانم همسايه، به درد بقيه افراد نمي‌خورد؛ حتي اگر اين تجربيات با مراجعه به متخصص برايشان به‌وجود آمده باشد، مختص آنهاست و به درد ديگران نمي‌خورد. اينكه چقدر مي‌شود به افرادي كه در داروخانه‌ها خودشان را مشاور پوست و مو معرفي مي‌كنند، اعتماد كرد هم جاي بحث دارد. چون بيشتر آنها، بازارياب‌هاي شركت‌هاي سازنده يا وارد‌كننده مواد آرايشي و بهداشتي هستند نه مشاوران متخصص پوست. متخصص پوست و مو قبل از هر چيز با تجويز آزمايش يا معاينه‌هاي باليني شرايط مراجعه‌كننده را بررسي مي‌كند و سپس دارو، مكمل يا مواد بهداشتي را پيشنهاد مي‌كند. دكتر زرين‌كوب مي‌گويد: استفاده ناصحيح از هر نوع دارو و مواد آرايشي و بهداشتي مي‌تواند موجب عوارض و عواقبي شود. يكي از وظايف مشاور متخصص پوست و مو اين است كه درباره انتخاب صحيح منابع تأييد شده و تشخيص ميزان استفاده از اين مواد (چه آرايشي و چه زيبايي و چه درماني) و همچنين تشخيص دوره درمان به مراجعه‌كننده مشاوره‌ها و توصيه‌هاي لازم را ارائه كند.
گاهي زود پير مي شويد
مطالعات علمي نشان مي‌دهد زناني كه بيشتر از مواد آرايشي استفاده كرده‌اند، بيشتر دچار بيماري‌ها و حتي سرطان‌هاي پوستي شده‌اند؛ به‌خصوص افرادي كه بدون توجه به كارخانه توليد‌كننده و شرايط پوستشان مواد آرايشي و بهداشتي را انتخاب كرده‌اند. دكتر زرين‌كوب مي‌گويد: آنها كه مدام صورت خود را با مواد آرايشي مي‌پوشانند، مانع رسيدن اكسيژن كافي به پوستشان مي‌شوند و همين امر باعث بروز پيري زودرس مي‌شود. اين تأثيرات تدريجي با بروز چروكيدگي در ناحيه پيشاني آغاز مي‌شود. پس، فرد براي پوشاندن اين چين و چروك‌ها، از مواد آرايشي و بهداشتي بيشتري استفاده مي‌كند و همين امر سبب ضربه‌ها و آسيب‌هاي جدي‌تر به پوست مي‌شود. دكتر زرين‌كوب از افرادي سخن مي‌گويد كه چهره سالمي دارند اما دوست دارند زيباتر به‌نظر برسند؛ گاهي افرادي به ما مراجعه مي‌كنند كه از چهره خود راضي نيستند و اصرار دارند پوستشان بد و نازيبا ست. درصورتي‌كه از نظر ما پوست آنها هيچ مشكلي ندارد و نيازي به درمان آن نيست. متأسفانه آنها به هيچ‌وجه قانع نمي‌شوند و همچنان اصرار دارند برايشان داروها و مواد بهداشتي تجويز كنيم. ما به‌عنوان مشاور در نخستين گام بايد او را نسبت به سلامت پوست آگاه كنيم. در نهايت اگر او باز هم تغيير در چهره‌اش را انتخاب كرد، مي‌توانيم درباره مواد قابل اعتماد مشاوره بدهيم. پاي حرف هر مشاور متخصصي كه بنشيني توصيه مي‌كند براي تهيه مواد بهداشتي تنها به مراكز مجاز و معتبر مراجعه كنند و فقط از موادي استفاده كنند كه برچسب اصالت و سلامت دارند. ديگر اينكه قبل از استفاده، مواد را روي بخش كوچكي از پوست امتحان كنند تا درصورت بروز حساسيت متوجه شوند چون ممكن است ماده‌اي كه قرار است به زيبايي كمك كند، فرد را براي هميشه به مادر فولاد زره تبديل كند.
بكشيد و خوشگلم كنيد
ايران يكي از بالا‌ترين آمار مصرف مواد آرايشي را در جهان دارد؛ مطابق نتايج تحقيقاتي كه در سال۲۰۱۰ منتشر شده، رتبه هفتم در جهان و دوم در خاورميانه. اين روزها انواع مواد بهداشتي و آرايشي به يكي از اعضاي ثابت كيف‌دستي بيشتر بانوان تبديل شده است. اين مواد در نگاه اول باعث زيبايي و تغيير چهره ظاهري مي‌شود، اما همزمان روي سلول‌هاي پوست، تأثيرات نامطلوبي دارد كه تا مدت‌ها رد پاي آن بر پوست باقي مي‌ماند. به‌گفته دكتر عليرضا محبي‌پور، متخصص پوست استفاده از كرم‌هاي آرايشي باعث ايجاد 296عارضه در افراد مي‌شود كه ساده‌ترين اين مشكلات جوش‌هاي ريز و درشت است. در واقع تنها مواد بهداشتي كه همه متخصصان استفاده از آنها را كم ضرر مي‌دانند، كرم‌هاي مرطوب‌كننده و ضدآفتاب است. با توجه به‌وجود تركيب‌هاي شيميايي بعضا سمي در مواد آرايشي و بهداشتي، استفاده مدام از اين مواد، موجب جذب ميزان بالايي از مواد شيميايي در طول سال به بدن مي‌شود. تركيبات شيميايي استفاده شده در مواد آرايشي مانند «پارابن‌ها» و «فتالات‌ها»، ارتباطي مستقيم با رشد سلول‌هاي سرطاني دارند. اگرچه سازندگان لوازم و مواد بهداشتي سعي كرده‌اند استفاده از اين تركيبات شيميايي را در محصولاتي مانند شامپوها و ژل‌ها حذف كنند و يا تا حد زيادي پايين آورند اما در مورد مواد آرايشي چندان موفق نبوده‌اند. ضمن اينكه مصرف افراطي لوازم بهداشتي و آرايشي، باعث حساسيت مي‌شود. احساس سوزش و سوزن سوزن شدن در محلي كه ماده آرايشي استفاده شده، شايع‌ترين شكايت مصرف‌كنندگان است. سايرمشكلات ناشي از استفاده نادرست اين مواد عبارتند از: قرمزي، تورم، خارش و تاول‌هاي آبدار، كهير، عفونت پوست، عفونت ريشه مو، تغيير رنگ پوست و آكنه.