مثلا اینکه در صورت امکان، یک ساعت پیش از اذان از خواب بیدار شوید تا وقت کافی برای خوردن سحری داشته باشید، یا بعد از بیدار شدن، ابتدا کمی میوه و مقداری لبنیات مانند شیر یا ماست بخورید و سپس سراغ غذای اصلی‌تان بروید. تمام اینها جزو توصیه‌های متخصصان تغذیه است که با رعایتشان می‌توانیم ماه رمضان را با سلامت جسم و روانمان پشت‌سر بگذاریم.
در ادامه گفت‌وگویی با دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی و استاد انستیتو تحقیقات تغذیه کشور و دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی داشتیم تا بیشتر با بخورنخورهای ماه مبارک رمضان آشنا شویم.
- بهترین سحری از نظر شما چه ویژگی‌هایی دارد؟
با توجه به اینکه ماه رمضان امسال در روزهای بلند و گرم سال قرار دارد، بنابراین شما باید در وعده سحری خود غذایی مانند یک وعده ناهار کامل داشته باشید تا گرسنگی در ساعت‌های اولیه صبح یا میانی روز به سراغتان نیاید.
- یعنی سحری باید مانند ناهار باشد؟
بله. البته مصرف برخی خوراکی‌ها در وعده ناهار مجاز و بدون اشکال است. در حالی که خوردن همین خوراکی‌ها در وعده سحری چندان توصیه نمی‌شود.
- مثلا چه خوراکی یا غذاهایی؟
مصرف غذاهایی مانند آش‌های سنگین، غذاهای پر از کشک، ماکارونی، تن‌ماهی، ماهی و ته‌دیگ برای وعده سحری اصلا توصیه نمی‌شود و حتی بهتر است در وعده سحری کمی حجم برنج کم شده و بیشتر از نان استفاده شود.
- چرا؟
زیرا این خوراکی‌ها می‌توانند شما را بیش از حد انتظارتان در طول روز تشنه و روزه‌داری را برایتان سخت کنند.
- بهترین خوراکی‌های کنار بشقاب غذا در وعده سحری چه خوراکی‌هایی هستند؟
سالاد کاهو، سالاد گوجه و خیار یا سبزی خوردن. بهتر است از آبلیموی تازه به‌عنوان چاشنی سالادتان کمک بگیرید. انواع سبزی‌ها و صیفی‌ها مانند کاهو، گوجه‌فرنگی یا خیار علاوه بر اینکه قدری احساس سیری ایجاد می‌کنند، می‌توانند مقداری از آب خودشان را در دستگاه گوارش نگه دارند و آن را به تدریج در طول روز آزاد کنند. با این حساب، با خوردن سالادها و سبزی خوردن تازه، حس تشنگی ما در طول روز، کمی برطرف و قابل‌تحمل خواهد شد.
- بهترین نوشیدنی برای سحری چیست؟ آیا مجاز به نوشیدن چای هستیم؟
بله. نوشیدن یکی، دو فنجان چای کمرنگ بعد از صرف سحری خوب است ولی بیشتر از این مقدار، کمکی به رفع تشنگی‌مان نخواهد کرد. ضمن اینکه مصرف چای زیاد و پررنگ باعث افزایش حجم ادرار و از دست رفتن آب بدن در طول روز می‌شود. آب ساده، شربت آبلیموی کم‌شیرین و شربت خاکشیر هم می‌توانند نوشیدنی‌های بسیار مناسبی برای وعده سحری ما باشند.
- مصرف میوه‌ها هم در وعده سحر توصیه می‌شود؟
بله. میوه‌های آبدار فصل مانند هندوانه و طالبی برای سحری بسیار مناسب هستند چون می‌توانند مقداری از تشنگی ما در طول روز را کاهش دهند. مصرف میوه‌های ملینی مانند آلو، زردآلو یا انجیر هم می‌تواند علاوه بر تامین بخشی از نیازهای بدن به ویتامین‌ها و املاح، تا حدی از ابتلا به یبوست هم پیشگیری کند.
- در مورد وعده افطار، سوال اولم این است که آیا باید شام و افطار یکی باشد یا نه؟
ببینید، پاسخ متخصصان تغذیه به این پرسش ممکن است متفاوت باشد. بعضی متخصصان بر حفظ 3 وعده غذایی در طول ماه مبارک رمضان اصرار دارند (افطاری، شام و سحری) اما نظر و توصیه من بر ادغام کردن وعده شام و افطار است. اصلا شاید یکی از فلسفه‌های روزه‌داری، کاهش حجم دریافتی موادغذایی مختلف با حذف یک وعده غذایی بوده باشد. حالا اگر قرار باشد که سحری و افطاری و شام بخوریم که دیگر وعده‌ای را حذف نکرده‌ایم و سودی به بدنمان نرسانده‌ایم.
- این حذف وعده در یک ماه چه سودی برای بدنمان دارد؟
حذف یک وعده غذایی در ماه رمضان، باعث کاهش حدود 25 درصد از کالری دریافتی بدن از طریق مصرف غذاهای مختلف می‌شود و این مساله تا حدی به سوزاندن چربی‌های اضافی بدن کمک می‌کند.
- بهتر است روزه خود را با چه نوع خوراکی‌ها یا آشامیدنی‌هایی باز کنیم؟
از آنجا که معده در طول روز برای مدت زیادی خالی بوده، بهتر است افطار را با خوردن یک مایع گرم (نه داغ) مانند چای، سوپ‌های رقیق یا شیر گرم شروع کنیم. آش‌های سنگین برای وعده افطاری و شروع باز کردن روزه اصلا مناسب نیستند.
- خیلی‌ها می‌گویند افطاری باید ویژگی‌های صبحانه را داشته باشد.
بله، افطار مناسب می‌تواند مانند یک وعده صبحانه کامل یا شام سبک باشد. مثلا نان و پنیر و سبزی، انواع کوکو و کتلت که زیاد چرب نباشند می‌تواند در وعده افطار شما باشد و درواقع، شام و افطارتان را یکی کند. توجه داشته باشید که تاکید ما بر افطار و شام سبک است. برخی از غذاهای به ظاهر سبک، کالری بالایی دارند. مثلا یک وعده نان و پنیر و گردو و حتی کره و مربا، اصلا افطار سبکی نیست و کالری پایینی هم ندارد.
- چطور می‌توانیم سهم لبنیات مورد نیاز را در طول ماه رمضان دریافت کنیم؟
بهتر است شیر، شیربرنج یا پنیر را در وعده افطار خود داشته باشید. سحری هم یک پیاله ماست کم‌چرب بخورید و در زمان بین افطار و سحر هم در صورت امکان از مصرف ماست و شیر کم‌چرب یا دوغ‌های کم‌نمک غافل نشوید.
- بهترین زمان و روش جبران کم‌آبی بدن چه زمانی و چگونه است؟
بهتر است علاوه بر سحر و افطار، در زمان بین افطاری و سحری هم آب کافی بنوشید. معمولا در طول روزه‌داری در ماه‌های گرم سال، روزانه حداقل 10 لیوان آب و الکترولیت‌های بدن از دست می‌رود. به همین دلیل بد نیست علاوه بر آب ساده، چند لیوان هم شربت آبلیمو یا خاکشیر کم‌شیرین یا آبمیوه‌های تازه و طبیعی بنوشید تا جبران از دست رفتن الکترولیت‌های بدنتان را هم بکنید.
منبع: salamatiran.com