اگر شما جزو آن دسته افراد هستيد كه زياد با همسرتان قهر مي‌كنيد حتما گمان مي‌كنيد با اين روش مشكلات‌تان حل مي‌شود اما تا به حال به اين فكر كرده‌ايد كه چرا بعد از اين همه قهر و آشتي مشكلات شما تمامي نيافته است؟ دكتر نويد نوري، روانشناس در زمينه زوج‌درماني، با ارائه توضيحات و راهكارهايي در اين زمينه شما را راهنمايي مي‌كند.
با سيستم 5دقيقه‌اي آشنا شو!
زن و شوهرها هنگام گفت‌وگو، به اين دليل كه كمتر به حرف يكديگر گوش ميكنند در درك و انتقال مفاهيم دچار مشكل مي‌شوند. معمولا زماني كه يك طرف شروع به صحبت كردن مي‌كند طرف مقابل شروع به دفاع از خود و توجيه كردن طرف مقابل مي‌كند. زماني درك به وجود مي‌آيد كه همدلي داشته باشيد؛ يعني اجازه دهيد طرف مقابل صحبتش را تمام كند. همچنين حين گفت‌وگو نبايد ميان صحبت‌هاي او بپريد. حتي اگر نظرات او را قبول نداريد بايد به او اين فرصت را بدهيد كه صحبتش را تمام كند. با گوش‌كردن فعال به صحبت‌هاي طرف مقابل به‌خود نيز اين فرصت را مي‌دهيد كه حرف‌هاي او را ارزيابي كنيد. با به‌كار گرفتن سيستم 5 دقيقه‌اي، هر كدام از طرفين 5 دقيقه فرصت اظهارنظر و صحبت كردن دارد. اين سيستم به زوج‌هايي كه گفت‌وگوهايشان به مشاجره مي‌انجامد كمك مي‌كند تا بدون اينكه صحبت يكديگر را قطع كنند با هم گفت‌وگو كنند و همدلي و گوش دادن فعال بين آنها ايجاد شود؛ در اين صورت، هم صحبت‌هاي طرف مقابل را شنيده‌ايد، هم او را ارزيابي كرده‌ايد، هم از نقطه‌نظرات خود دفاع كرده و هم مي‌توانيد سؤال‌هاي زيادتري را براي رفع ابهامات بپرسيد.
حرف بزن اما درست!
هنگام بروز مشكل، زماني را براي صحبت كردن انتخاب كنيد كه احساس مي‌كنيد شرايط، فضا و مكان براي صحبت كردن مهياست. هر زماني كه آسمان ارتباط‌تان آبي است بايد گفت‌وگو كنيد. صحبت كردن زماني كه هر يك از افراد دچار هيجانات نامناسبي باشند نتيجه رضايت‌بخشي را به‌دنبال ندارد. اگر حين گفت‌وگو دچار هيجان شديد، يك فاصله زماني 10 تا 15دقيقه‌اي به‌خود بدهيد و بعد از اينكه دوباره آرام شديد به بحث ادامه دهيد. اگر هنگام گفت‌وگو با يكديگر به هر دليلي نمي‌توانيد هيجانات خود را كنترل كنيد براي يكديگر نامه بنويسيد. اين كار ميزان قضاوت شما نسبت به يكديگر را به حداقل مي‌رساند و مفهوم همدلي و درك متقابل بيشتر ايجاد مي‌شود.
كي بود گفت احساس؟
براي بيان احساسات‌تان براي طرف مقابل از فن X-Y-Z استفاده كنيد. X موقعيت و زمان، Y كاري كه انجام شده و طرف مقابل دچار مشكل شده و Z احساسات فرد را بيان مي‌كند. به‌عنوان مثال احساستان را اينگونه بيان كنيد: چهارشنبه هفته گذشته هنگامي كه منزل خواهرت بوديم و تو ميان جمع به من فلان حرف را زدي چنين احساسي در من به‌وجود آمد. معمولا زن و شوهرها حين گفت‌وگو فقط احساسات ناخوشايند خود را بيان ميكنند. مثلا مي‌گويند: «از دست‌ات خيلي ناراحتم»، «ديگه علاقه‌اي بين ما وجود ندارد»، «صحبت كردن با تو به جايي نمي‌رسد»، «با تو نمي‌شه ادامه داد» و... .
اون قهر كرده به من چه؟
بخش زيادي از رفتارها و ويژگي‌هاي افراد ناشي از سرشت و شيوه تربيتي آنهاست و به اين دليل تغيير ابعاد آن نياز به زمان دارد. به ياد داشته باشيد كه صبوري و زمان دادن به تغيير، نقش مهمي در برطرف‌كردن اين آسيب ارتباطي دارد. در بعضي از ارتباطات زناشويي واكنش يكي از طرفين به مسائل، قهركردن است و طرف ديگر مدام در برابر او كوتاه مي‌آيد و خودش به تنهايي و يكطرفه درصدد حل مشكلات برمي‌آيد. در چنين ارتباطي تا پايان زندگي يك نفر نقش برنده و ديگري نقش بازنده را خواهد داشت. عوامل شخصيتي و شناختي زيادي در اين مسئله دخيل است و افراد به‌خودي خود نمي‌توانند چنين مشكلاتي را حل كنند. بنابراين اگر شما يا همسرتان براي حل مشكلات‌تان زياد از قهركردن استفاده مي‌كنيد حتما از يك مشاور يا روانشناس كمك بگيريد.
قهر، قهر تا كجا؟
متأسفانه بعضي افراد قهر طرف مقابل را با قهر جواب مي‌دهند. مگر قهر طرف مقابل احساس خوشايندي در شما ايجاد كرده است كه شما هم براي حل مسئله از اين روش استفاده مي‌كنيد؟ اين كار به‌عنوان يك شيوه ناكارآمد نه‌تنها مشكل را حل نمي‌كند بلكه فاصله ايجاد شده را بيشتر و مشكل را حادتر مي‌كند.
مرد باس بياد جلو
متأسفانه يك تفكر بسيار اشتباه كه رايج شده اين است كه خانم‌ها انتظار دارند زماني كه قهر ميكنند آقايان براي خاتمه‌دادن به آن پيشقدم شوند. براي داشتن يك رابطه زناشويي مؤثر بايد اين مرزها را از بين ببريد و بدانيد زن و مرد هر دو در قبال زندگي زناشويي خود مسئولند. اگر خود زن و شوهر باور داشته باشند كه طولاني‌‌شدن قهر فاصله عاطفي ايجادشده را بيشتر و دلسردي عاطفي ايجاد مي‌كند و آنها را از يكديگر دورتر مي‌سازد قطعا به اين نتيجه مي‌رسند كه براي آشتي‌كردن و رفع دلخوري و قهر ايجادشده هر چه زودتر پيشقدم شوند. البته اين را هم بدانيد كه هرچند آشتي‌كردن و برگشتن به ارتباط، شرط لازم براي بهبود روابط است اما شرط كافي نيست. مطمئنا زن و شوهري كه زياد قهر ميكنند يا قهرهاي طولاني‌مدتي را تجربه ميكنند خلأهاي رفتاري‌اي دارند كه به بحث‌هاي جاري و بعدي منجر خواهد شد. بنابراين بعد از آشتي‌كردن و توافق براي برگشتن به ارتباط بايد رفتارهاي جديد و كارآمد را جايگزين رفتارهاي ناكارآمد قبلي كنيد.
اصلا فكرش رو هم نكن
در يك رابطه زناشويي هرگز نبايد طرف مقابل را با دنياي خودش تنها بگذاريد چون امكان دارد در دنياي خود چيزي را بسازد كه شما جزو آن نباشيد. برخلاف تصور، افراد به نبودن يكديگر زود عادت كرده و خو مي‌گيرند. بدانيد كه قهركردن و ترك منزل نه‌تنها يك راه‌حل كارساز نيست بلكه به نوعي يك اعلام براي جدايي از سوي شماست و زنگ‌خطري كه نشان مي‌دهد اين رابطه به سوي سردي و طلاق عاطفي پيش مي‌رود. بروز چنين رفتاري از جانب زن يا شوهر نشان‌دهنده يك رابطه ناكارآمد با رفتارهاي ناكارآمد و عدم‌مهارت‌هاي لازم براي كنترل آنهاست. با ترك خانه، خانواده‌ها در جريان مشكلات قرار مي‌گيرند و ناخودآگاه مداخلاتي از جانب آنها صورت مي‌گيرد كه گاهي مناسب نيست. در اين صورت با بازخوردهاي درست و نادرستي كه ممكن است از اطرافيان دريافت شود، حالت دوگانگي عاطفي براي ساختن يا نساختن ارتباط بيشتر مي‌شود. اگرچه قصد و نيت آنها خير است اما به‌علت اينكه تخصص لازم را براي حل مشكلاتي از اين دست ندارند نه‌تنها به بهبود اوضاع كمكي نمي‌كنند بلكه شرايط را سخت‌تر ميكنند. در چنين اوضاعي زن و شوهر به جاي دامن زدن به مشكل بايد به طرف مقابل حق انتخاب بدهند و با كمك گرفتن از يك متخصص، بهتر مي‌توانند در مسير صحيح گام بردارند.
آقايان بخوانند
خانم‌ها با حرف زدن درباره مشكلاتشان بخش اعظم آنها را حل ميكنند. معمولا آقايان در ارتباط، اجازه اين صحبت كردن را به خانم‌ها نمي‌دهند. بنابراين به جاي اينكه به همسرتــان برچسب غرغرو بودن بزنيد تلاش كنيد بعد از ايجاد مشكل، دلخـــوري و نـاراحتي، شنونده صحبت‌هـا و بيان احساسات او باشيد.
خانم‌ها بخوانند
آقايان برعكس خانم‌ها با صحبت‌كردن مشكل‌شان حل نمي‌شود و تا زماني كه براي مشكل‌شان راه‌حل پيدا نكنند از فكر آن بيرون نمي‌آيند. حواس پنج‌گانه مردها زماني كه يك تعارض به‌وجود مي‌آيد تماما معطوف به حل مسئله مي‌شود، به همين دليل اگر با او صحبت مي‌كنيد و پاسخ مناسبي از او دريافت نمي‌كنيد بدانيد كه تمام حواسش معطوف به حل مشكل است؛ بنابراين به جاي اينكه او را متهم به بي‌احساسي و بي‌تفاوتي كنيد سعي كنيد زماني او را به حال خود بگذاريد تا به نتيجه برسد.