کپک در رب گوجه فرنگی
خیلی وقت‌ها وقتی روی مواد غذایی‌ای مانند رب کپک می‌بینیم، از خودمان می‌پرسیم آیا این خوراکی هنوز هم قابل مصرف است؟ معمولاً بعضی از خانم‌های خانه برای ماندگاری بهتر رب گوجه‌فرنگی و پیشگیری از کپک زدن، آن را در فریزر می‌گذارند ولی این کار درست نیست. در بسیاری از موارد، ایجاد آلودگی‌ها و کپک‌ها اجتناب‌ناپذیر است و به دلیل عوامل ثانویه به وجود می‌آیند. یکی از راهکارها برای رها شدن از شر کپک‌ها، این است که از هر نوع ماده غذایی، مقدار کمی بخریم، مثلاً قوطی‌های کوچک‌تر رب گوجه‌فرنگی را انتخاب کنیم و حتماً قبل از باز کردن درشان، به مدت کوتاهی آن‌ها را با آب جوش حرارت دهیم تا مقدار آلودگی موجود در سطح در قوطی کمتر شود.
ظرف نگهداری رب باید متناسب با حجم رب گوجه‌فرنگی باشد و حتماً بعد از مصرف لازم است روی آن پوششی مناسب قرار داد تا قارچ‌ها نتوانند روی سطح رب رشد کنند. از آنجا که امکان آلودگی و وجود کپک در مواد غذایی‌ای که در حجم زیاد تهیه می‌شوند، بسیار زیاد است، اگر رب گوجه‌فرنگی را به مقدار زیاد تهیه می‌کنید، حتماً بعد از باز شدن در ظرف اصلی، رب را در ظروف کوچک و دردار، تقسیم‌بندی و نگهداری کنید.
رطوبت هم یکی از عوامل موثر در ایجاد کپک است، بنابراین حتماً از قاشق تمیز و خشک که آلودگی کمتری دارد، برای برداشتن رب استفاده کنید. جالب است بدانید در گذشته بسیاری از خانم‌ها برای نگهداری بهتر رب گوجه‌فرنگی سطح آن را با یک لایه روغن می‌پوشاندند. با این روش اکسیژن‌رسانی متوقف و از تشکیل کپک جلوگیری می‌شود.
گرچه یکی از روش‌های مناسب نگهداری مواد غذایی، قرار دادن آن‌ها در یخچال است، اما رشد بسیاری از باکتری‌ها و قارچ‌ها در دمای یخچال فقط کند می‌شود نه متوقف بنابراین در یخچال هم مواد غذایی را در مدت زمان مشخص می‌توان نگه داشت.
اگر ماده غذایی‌ای کپک زد، اصلاً نباید آن را مصرف کرد زیرا حتی برداشتن یک لایه از کپک کمکی به سالم ماندن آن نمی‌کند، چون علاوه بر سم‌هایی که به وسیله قارچ در ماده غذایی تولید شده و در لایه‌های پایینی نفوذ کرده، اسپور (هاگ) قارچ‌ها هم داخل خوراکی کپک‌زده وارد شده است. اسپور قارچ‌ها، با چشم غیرمسلح قابل‌مشاهده نیست و ماده سمی هم فقط با انجام آزمایش‌های خاصی قابل‌تشخیص است. نباید فکر کنیم چیزی که دیده نمی‌شود، نمی‌تواند به ما آسیبی برساند.
نگذار آب‌غوره‌ات کپک بزند
آب‌لیمو و آب‌غوره از آن دسته مواد غذایی است که اگر به درستی نگهداری نشود، خیلی زود کپک می‌زند و غیرقابل استفاده می‌شود. راه جلوگیری از کپک زدن آن را در ادامه بخوانید.
کارشناسان مواد آشامیدنی و بهداشتی، می‌گویند پس از اینکه آب‌لیمو و آب‌غوره را داخل شیشه ریختید، بهتر است شیشه را داخل آب جوش قرار دهید تا آنزیم و باکتری‌های موجود در آن، از بین برود. با انجام این کار، قارچ‌ها امکان رشد را از دست می‌دهند و در نتیجه احتمال کپک زدن این مواد هم کاهش چشم‌گیری می‌یابد. آب‌لیمو یا آب‌غوره را باید حتماً داخل شیشه تمیز بریزید و تا نزدیکی لبه ظرف پر کنید. بهتر است به مقدار خیلی کم لبه شیشه را خالی بگذارید و سپس درپوشی روی آن قرار دهید تا با ایجاد خلأ، اکسیژن به داخل محصول راه نیابد و جایی برای رشد کپک‌ها وجود نداشته باشد.
یادتان باشد که مصرف مواد غذایی کپک‌زده خیلی خطرناک است زیرا قارچ‌ها، سم‌هایی ترشح می‌کنند که گاهی سرطان‌زا هستند
در نگهداری آب‌لیمو و آب‌غوره این نکته را هم باید گفت که قرار دادن این مواد در آفتاب، باعث ایجاد تغییرات شیمیایی در آن‌ها می‌شود. ویتامین c موجود در آب‌لیمو یا آب‌غوره، به نور و حرارت حساس است و در برابر نور آفتاب از بین می‌رود؛ بنابراین باید از قرار دادن این مواد در مقابل نور آفتاب به طور جدی خودداری شود.
از ظروف پلاستیکی یا بطری‌های آب معدنی برای نگهداری آب‌لیمو استفاده نکنید؛ زیرا مواد اسیدی موجود در آب‌لیمو می‌تواند با دیواره ظروف پلاستیکی فعل و انفعالات نامطلوبی ایجاد کند و سمی و سرطان‌زا شود. برای نگهداری آن‌ها از ظروف شیشه‌ای استفاده کنید و بهتر است این ظروف شیشه‌ای، تیره باشند تا کمتر نور را از خود عبور دهند.
اگر ترشی کپک زد...
بحث آلودگی ترشی‌ها به کپک زدن آن‌ها برمی‌گردد. زمانی که شما کپک را روی ترشی مشاهده کردید، باید بدانید که این کپک قابل‌مشاهده، از میلیون‌ها یا حتی میلیاردها میسلیوم کپک تشکیل شده است. از این رو، خریدن یا خوردن این نوع ترشی به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. از آنجا که مصرف‌کننده خانگی قدرت تشخیص بیماری‌زا بودن یا نبودن کپک‌ها را ندارد، باید هر نوع مواد غذایی کپک‌زده را کاملا دور بریزد. ترشی هم حاوی سرکه مایع است و امکان انتشار کپک‌های بیماری‌زا در تمام آن وجود خواهد داشت. نکته دیگر هم اینکه طعم و بوی ترشی در موارد زیادی می‌تواند نشان‌دهنده سالم و تازه بودن یا نبودن آن باشد.
منابع: جام جم - سلامتیران