شايد در گذشته، نيازي به ورزش نبود، چرا كه تحرك در دل زندگي‌هاي سنتي وجود داشت اما حالا نياز به چنين كاري حس مي‌شود. دوم اينكه اين اتفاق در شهرهاي بزرگ يا همان ابرشهر‌ها بيشتر مي‌افتد؛ جايي مثل تهران. سوم اينكه هوا هم كه سرد مي‌شود، ديگر همه ما مي‌دانيم كه حتي بيرون آمدن از جاي گرم و نرم و سر كار رفتن هم چقدر سخت است، چه برسد به رفتن به باشگاه‌ها يا بوستان‌ها براي ورزش كردن؛ خاصه اگر اين كار، صبح‌ها هم اتفاق بيفتد و ما هم در آپارتمان زندگي كنيم و امكان ورزش در خانه هم به سختي برايمان فراهم باشد. اينجاست كه ماجراي ورزش در زمستان، ورزش زمستاني و ورزش‌هايي از جنس سرما و زمستان مطرح مي‌شود؛ چيزي كه قرار است در اين صفحه درباره‌اش بخوانيد.
چگونه بپوشيم؟
در تابستان، هوا گرم است و آدميزاد، خيلي راحت ورزش مي‌كند و نيازي به پوشش‌هاي خاص هم نيست اما در زمستان، عضله‌هاي آدمي بر اثر سرما، منقبض مي‌شوند. انقباض، باعث كم رسيدن اكسيژن به بدن شده و در نتيجه، فرد احساس سرماي بيشتري مي‌كند. پوشش‌هاي گرمكننده هم جلوي منافذ پوست را كه از راه‌هاي دريافت اكسيژن هستند، سد مي‌كنند. پس چه كار كنيم؟ توصيه كار‌شناسان اين است كه لباس‌ها را به‌صورت لايه‌اي بپوشيد تا با شروع عرق‌ريزي و افزايش دماي بدن بتوانيد چند لايه از آن را بر داريد و درصورت نياز دوباره آنها را بپوشيد. لباستان در حدي باشد كه هم گرم شويد و هم به راحتي بتوانيد حركت كنيد. دستكش، گرمكن، هدبند و... خوب است. اگر هم حس كرديد كه در يك صبح بادي داريد ورزش مي‌كنيد، بادگير يادتان نرود. جوراب ضخيم هم فراموش نشود. كفش مناسب براي جلوگيري از ليزخوردن در روزهاي بارندگي جزو ملزومات است. يا با كلاه و يا با گوشبندهاي مخصوص، گوش‌هايتان را هنگام ورزش كردن در سرما بپوشانيد زيرا گوش سريع دچار سرماخوردگي مي‌شود. زير باران و برف شديد هم نرويد كه لباس ورزشي‌تان به‌طور كامل خيس شود. خيس‌شدن باعث دفع گرماي بدن به وسيله تبخير و كاهش خاصيت عايق بودن لباس‌ها مي‌شود.
چگونه گرم شويم؟
يكي از مشكلات هميشگي ما شهروندان شهرهاي بزرگ، اين است كه ورزش نمي‌كنيم و بعد يكدفعه يادمان مي‌افتد كه بايد ورزش كنيم و بعد، يكدفعه فشار حركتي زيادي به‌خودمان وارد مي‌كنيم؛ لابد براي جبران روزهايي كه ورزش نكرده‌ايم. اين كار، به‌خودي خود، آسيب‌زاست؛ چه رسد به اينكه در زمستان هم بخواهيد چنين كارهايي را انجام بدهيد. گرم كردن تدريجي بدن براي ورزش كردن، يك اصل پذيرفته شده در همه رشته‌ها و در همه مكان‌ها و زمان‌هاست. اين‌طوري، گردش خون و ضربان قلب و اندازه عضلات شما، به‌تدريج با سيستم ورزشي‌تان هماهنگ خواهد شد. در زمستان‌ها، چون عضله‌ها منقبض هستند، در نتيجه نياز به گرم كردن، بيشتر احساس مي‌شود و اين كار را بايد اصولي‌تر انجام داد. آرام‌آرام و با حركات كوچك و كم‌تحرك، بدنتان را گرم كنيد تا هم عضله‌ها به حالت عادي برگردند هم گردش خون و ضربان قلب قابليت هماهنگي با وضعيت جديد را پيدا كنند. كار‌شناسان مي‌گويند بهترين زمان ورزش در فصل بهار نزديك ظهر و در تابستان اول روز و در زمستان آخر روز است.يادتان باشد يك بخش از گرم كردن بدن با تغذيه مناسب انجام مي‌شود؛ يعني تغذيه كافي علاوه بر توليد گرما به وسيله حركات سيستم گوارشي، انرژي لازم براي فعاليت‌هاي گرمكننده را در اختيار شما قرار مي‌دهد. پس مخصوصا در فصل سرما با شكم گرسنه به ورزش نرويد.
در آلودگي هوا چه كنيم؟
توصيه جدي پزشكان اين است كه در هواي آلوده شهرهاي بزرگ به هيچ‌وجه در محيط باز و در نزديكي كانون‌هاي آلودگي كه همان معابر شهري و كارخانه‌ها هستند ورزش نكنيد.
استنشاق هواي آلوده براي ورزشكاران در مواردي حتي به ايست قلبي منجر شده است. ورزشكاران به واسطه تحرك زياد، نياز به پمپاژ خون بيشتر از قلب دارند. قلب نياز به خون تازه دارد و خون هم نياز به اكسيژن. پر واضح است كه در هواي آلوده، آلاينده‌ها جاي اكسيژن را مي‌گيرند و قلب، خوني را پمپاژ مي‌كند كه درصد اكسيژن كمتري دارد. در چنين شرايطي بروز بيماري‌ها يا ايست ناگهاني قلب تهديد‌كننده است. تنفس در هواي آلوده، براي ورزشكاران سبب تضعيف دستگاه ايمني بدن مي‌شود. بهترين راهكار اين است كه در روزهاي آلوده در محيط خانه يا محل كار، حركات سبك ورزشي انجام دهيم يا اينكه براي انجام ورزش‌هاي سنگين‌تر به سالن‌هاي ورزشي برويم.
چگونه ورزش كنيم؟
ورزش كردن در زمستان، نه‌تنها شروعش كه حتي پايانش هم مهم است. حركات ورزشي، باعث مي‌شوند تا بدن ورزشكار عرق كرده و در نتيجه، در معرض سرماخوردگي قرار بگيرد. پس بعد از ورزش، سريع خودتان را به يك جاي گرم برسانيد. بعد كم‌كم مي‌توانيد لباس‌هايتان را عوض كنيد. نكته بعدي، استفاده از چربي‌ها و كربوهيدرات‌هاست؛ درصورتي كه مي‌خواهيد ورزش شما تداوم داشته باشد. اين مواد، به بدن شما انرژي بيشتري داده و نوعي نگهدارنده بدن شما در برابر سرماست. درضمن ميوه، آجيل، نان، تخم‌مرغ، عسل و... مي‌توانند به شما در اين مورد كمك كنند. در ضمن، اگر مشكل پزشكي داريد، مشاوره با پزشك جزو واجبات است.
چگونه سالم بمانيم؟
چند نكته كليدي هست كه كار‌شناسان براي سالم ماندن در ورزش فصل سرما روي آن تأكيد دارند؛ اول اينكه از كرم‌هاي ضد‌آفتاب حتي در هواي سرد نيز استفاده كنيد زيرا در هواي سرد امكان آفتاب سوختگي پوست وجود دارد. از ضد‌آفتابي با SPF حداقل ۳۰ استفاده كنيد كه اشعه‌هاي UVB و UVA را متوقف كند. براي جلوگيري از ترك خوردن لب‌ها هم از ژل‌هايي استفاده كنيد كه خاصيت ضد‌آفتاب دارند. ممكن است در اين فصل به‌خاطر دماي هوا احساس تشنگي نكنيد اما حتي اگر تشنه نيستيد، قبل، حين و بعد از ورزش در هواي سرد مايعات بنوشيد. سرمازدگي هم از آن مشكلاتي است كه شايد در ورزش فصل سرما برايتان دردسرساز شود. از سرمازدگي و كاهش دماي بدن جلوگيري كنيد. علائم اوليه سرمازدگي شامل بي‌حسي يا داشتن حس سوزني شدن است. علائم كاهش دماي بدن شامل خستگي، عدم‌هماهنگي، لكنت زبان و لرزش شديد است. اگر به سرمازدگي و كاهش دماي بدن مشكوك شديد، فوراً به مراكز درماني مراجعه كنيد تا پيشگيري‌هاي لازم صورت بگيريد و زمين‌گيرتان نكند. يادتان باشد كه اگر يكباره از يك محيط خيلي گرم، وارد يك محيط خيلي سرد بشويد، احتمال سرماخوردگي‌تان زياد است.
دستاورد ورزش زمستاني
كار‌شناسان ورزشي مي‌گويند كه ورزش و فعاليت بدني در هواي سرد، مقاومت بدن در ساير فصول نسبت به انجام حركات ورزشي حتي از نوع سنگين را بالا‌تر مي‌برد و بدن بهتر مي‌تواند خود را با شرايط موجود تطبيق دهد. همچنين علاوه بر بالا رفتن استقامت، قدرت بدني فرد نيز افزايش مي‌يابد.
گزينه‌اي به نام سالن
بهترين گزينه براي ورزش كردن در فصل سرما اين است كه سراغ سالن‌هاي ورزشي برويم. شهرداري براي تهراني‌ها از اين نظر در سال‌هاي اخير امكانات قابل‌توجهي فراهم كرده است. در حال حاضر سازمان ورزش شهرداري بيش از ۵۰مجموعه ورزشي با سالن‌هاي سر پوشيده و داراي تجهيزات خوب، بيش از ۳۵ مجموعه ورزشي آبي و بيش از ۵۰مجموعه ورزشي الزهرا ويژه بانوان در اختيار دارد.
پيشنهاد ويژه براي تهراني‌ها
در اين فصل و متناسب با موقعيت آن، چيزي جذاب‌تر و زيبا‌تر از سر زدن به كوه‌هاي پوشيده از برف تهران نمي‌تواند باشد. با تجهيزاتي كه براي شما مهيا شده است، حتماً يك روز به يادماندني براي شما رقم خواهدخورد. سر زدن به مجموعه توچال، بهترين پيشنهاد ما براي شما در اين روز‌هاست.
چگونه كوه برويم؟
اگر قصد كوهنوردي و رفتن به ارتفاعات را داشتيد، حتماً با كوهنوردان حرفه‌اي مشورت كنيد. آنها به شما خواهند گفت كه حتماً فردي و تنها نرويد. از مسيرهاي شناخته شده برويد تا گم نشويد. در ضمن، كمپ‌ها و نيروهاي امدادي و جان‌پناه‌ها نيز در اين مسير‌ها قرار داده شده‌اند. حتماً تا پيش از تاريكي هوا، يا به جاي مطمئني برسيد كه بتوانيد شب را آن‌جا بمانيد و يا باز گرديد.