زنان مبتلا به هیرسوتیسم (hirsutism) موهاى تیره و ضخیمى بر روى صورت، قفسه سینه، شکم و پشت دارند.
این موهاى ضخیم و تیره متفاوت با موهایى است که زنان به طور عادى بر روى لب فوقانى، چانه، پستان‌ها یا شکم دارند و همچنین متفاوت با موهاى ظریفى است که همه بدن آنها را مى پوشاند.
زنان بعضى گروه‌هاى نژادى (از جمله زنان منطقه مدیترانه) نسبت به زنان سایر مناطق موهاى بدنى بیشترى دارند، اما این امر به معناى آن نیست که آنها دچار هیرسوتیسم هستند.
علل هیرسوتیسم
هیرسوتیسم در زنان ممکن است ناشى از حساسیت بیش از حد پیاز مو به هورمون‌هاى مردانه یا آندروژن‌ها باشد. (در بدن زنان هم در شرایط عادى اندکى آندروژن وجود دارد)
یا اینکه به علت ترشح غیرطبیعى مقادیر زیاد آندروژن‌ها یا هورمون‌هاى مردانه در بدن زن باشد. تولید زیاد آندروژن در بدن زن ممکن است به علت یک غده یا تومور ترشح کننده هورمون مردانه یا به طور شایع تر به علت بیمارى" تخمدان چندکیستی" (PCO) باشد.
برخى از داروها نیز مى‌توانند هیرسوتیسم ایجاد کنند. از جمله این داروها قرص‌هاى ضدباردارى خوراکى، هورمو‌ن‌ها و استروئیدهاى آنابولیک هستند.
همچنین پس از یائسگى هیرسوتیسم در زنان عارضه شایعى است. به نظر می‌رسد که هیرسوتیسم داراى یک زمینه خانوادگى هم باشد. در صورت ابتلا به هیرسوتیسم پزشک ممکن است آزمایش هایى از شما به عمل آورد تا علت آن را کشف کند.
در صورتى که علت معینى مشخص شود، سعى بر آن است که با رفع آن عامل هیرسوتیسم را درمان کنند. در غیر این صورت درمان‌هاى موضعى و دارویى براى برطرف کردن موها تجویز می‌شود.
در صورتى که به طور ناگهانى موهاى صورت و بدن‌تان افزایش یافت به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر عادت ماهانه‌تان به هم خورد یا صدایتان کلفت شد، نیز باید دکترتان را ببینید.
راه‌های زدودن
اگر اضافه وزن دارید، وزنتان را کم کنید. کاهش وزن مقدار هورمون‌هاى مردانه را که باعث افزایش رشد مو مى‌شود، کاهش مى دهد. روش هاى موضعى مختلفى براى از بین بردن موهاى زائد وجود دارد:
تراشیدن: راحت ترین و بى خطرترین روش رفع موهاست. اما در این روش ته ریش خواهید داشت مگر اینکه هر روز موها را بتراشید. ممکن است تراشیدن مکرر باعث تحریک شدن پوست شود. در صورت تحریک پوست مقدار کمى پماد هیدروکورتیزون یک درصد در محل بمالید.
دپیلاسیون (کرم هاى موبر): مى توان از کرم هاى موبر استفاده کرد. به این ترتیب ته ریشى هم باقى نمى‌ماند. اما کرم‌ها ممکن است پوست را تحریک کنند. براى آزمایش حساسیت پوست، مقدار کمى کرم روى پوست داخل مچتان بمالید. یک روز صبر کنید اگر واکنشى ظاهر نشد، مى‌توانید از کرم استفاده کنید.
رنگ برى (سفید کردن): خمیرهاى رنگ بر رامى توان روى موهاى زائد به کار برد. خمیر را روى پوستتان بمالید و بگذارید براى ۱۰ دقیقه بماند. سپس مطابق دستور روى برچسب، خمیر را بردارید. خمیرهاى رنگ بر هم ممکن است باعث تحریک پوست شوند.
اپیلاسیون (کندن و موم گذاشتن): این روش ممکن است پوست را آزرده و یا افزایش جریان خون پیاز مو رشد موها را سریع‌تر کند، این روش‌ها توصیه نمى‌شوند.
الکترولیز: با این روش مى‌توان به طور دائم از موهاى زائد راحت شد، شیوه کار به این صورت است که جریان الکتریکى ضعیفى از طریق یک سوزن به پیاز مو وارد مى‌شود، الکترولیز گرانقیمت است و نیاز به صرف وقت زیاد دارد.
اگر قصد دارید الکترولیز انجام دهید، اطمینان حاصل کنید که فردى که این کار را انجام مى‌دهد مجوز انجام این کار را دارد و در کار خود ماهر است. ابزارهاى الکترولیز خانگى و موچین هاى الکترونیکى هم در بازار موجودند ولى معمولاً به خوبى عمل نمى‌کنند و قابل توصیه نیستند.
برطرف کردن موها با لیزر: در این روش با استفاده از اشعه لیزر پیاز مو نابود مى شود و بنابراین موى زائد مى ریزد. این روش از رشد مجدد مو هم جلوگیرى مى کند. احتمالاً باید جلسات متعدد درمانى در طول چند هفته را بگذرانید و نتایج ممکن است همیشه دائمى نباشد. برطرف کردن موها با لیزر گران قیمت است و تنها باید به وسیله پزشک داراى مجوز انجام شود.
این روش ممکن است عوارضى جانبى مانند قرمزى، تیرگى یا روشنى پوست و جاگذارى روى پوست داشته باشد.
درمان دارویی هیرسوتیسم
بله، پزشکتان ممکن است داروهاى ضدآندروژن یا ضدهورمون مردانه براى کنترل هورمون هاى مردانه عامل هیرسوتیسم تجویز کند.
داروهاى ضدآندروژن حداقل باید ۳ تا ۶ ماه مصرف شوند تا نتیجه‌شان ظاهر شود. این داروها مى توانند از رشد موهاى جدید جلوگیرى کنند اما بعید است که مقدار موهایى را که از قبل وجود دارند تغییر دهند.
یک داروى موضعى (کرم افلورنیتین Eflornithine) هم موجود است که به طور خاص رشد موهاى صورت را کند مى‌کند.
این کرم را باید روى پوست صورت و چانه استعمال کرد و ممکن است ۴ تا ۸ هفته و گاهى بیشتر طول بکشد تا اثر آن ظاهر شود.