احتمالاً بسیارى از شما تجربه زدن تبخال را داشته اید: گوشه لبتان شروع به مورمور کردن مى کند و یک نقطه کوچک و سفت که نمى توانید آن را ببینید روى لبتان ظاهر مى شود.
پس از یکى دو روز تاول هاى قرمزرنگى روى لبتان به وجود مى‌آید، این همان تبخال معروف است که احتمالاً موقع خواب پدیدار شده است و راهى براى پنهان کردن یا برطرف کردن سریع آن وجود ندارد.
تبخال کاملاً با " آفت" - که بعضى افراد آن را با تبخال اشتباه می‌کنند - متفاوت است. آفت ها معمولاً مسرى نیستند و زخم هایى هستند که بر روى بافت‌هاى نرم درون دهان به وجود مى آیند، جایى که تبخال نمى‌زند.
تبخال بیمارى شایعى است، اگرچه نمى‌توان تبخال را معالجه کرد یا به کلى از آن پیشگیرى کرد، اما راه هایى وجود دارد که مى تواند توالى بروز آن را کاهش دهد یا مدت بروز آن را محدود کند.
علائم و نشانه هاى تبخال
علائم و نشانه هاى تبخال اینها هستند:
- تاول هاى کوچک، دردناک پر از مایع که روى منطقه برجسته، قرمز و دردناک پوستتان قرار دارند.
- درد یا مورمور شدن که اغلب یکى دو روز پیش از ظهور تاول‌هاحساس مىشود.
معمولاً ۷ تا ۱۰ روز طول مى‌کشد تا تبخال برطرف شود. تبخال معمولاً روى لب‌ها ظاهر مى شود. اما گاهى روى سوراخ هاى بینى، چانه یا انگشتان دست هم دیده مىشود و گرچه غیرمعمول است اما ممکن است تبخال در داخل دهان هم بروز کند _ اما تنها برروى لثه ها یا کام سخت - که در سقف قرار دارد.
اگر زخمى روى بافت هاى نرم درون دهانتان ظاهر شود ممکن است آفت باشد ولى مطمئناً تبخال نیست.
علائم تبخال ممکن است تا حداکثر ۲۰ روز پس از قرارگرفتن در معرض ویروس ظاهر نشود و معمولاً ۷ تا ۱۰ روز طول مى‌کشد. تاول ها شکل مى‌گیرند، مى‌ترکند و ترشح مى‌کنند. سپس کبره زردرنگى تشکیل مى شود و نهایتاً با ریختن آن پوست صورتى رنگى در زیر ظاهر مىشود و تبخال بدون گذاشتن جا بهبود مى یابد.
علل تبخال
گونه هاى معینى از ویروس هرپس باعث تبخال مىشود.
ویروس "هرپس سیمپلکس نوع ۱" (HSV1) معمولاً در صورت تبخال ایجاد مى‌کند. ویروس "هرپس سیمپلکس نوع ۲" (HSV2) مسئول ایجاد تبخال هاى تناسلى است. با این حال هر دو نوع ویروس مى توانند هم در ناحیه صورت و هم در دستگاه تناسلى تبخال ایجاد کنند.
,قتى تبخال به شما سرایت مى‌کند که با شخصى که داراى ضایعه فعال است تماس بگیرید. استفاده مشترک از ظروف غذا، تیغ و حوله مى تواند باعث سرایت عفونت شود.
هنگامى که یکبار به تبخال مبتلا مى‌شوید، ویروس در سلول‌هاى عصبى پوستتان نهفته باقى مى‌ماند و ممکن است دوباره به صورت عفونتى فعال در همان محل اول یا نزدیک به آن ظاهر شود. در این صورت ممکن است در محل حمله قبلى احساس خارش یا برآمدگى کنید.
تب، قاعدگى، استرس و قرار گرفتن در معرض نور خورشید ممکن است عود تبخال را باعث شود.
چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟
تبخال‌ها عموماً بدون درمان بهبود مى‌یابند. اما در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- دچار بیمارى دیگرى هستید که باعث اختلال دستگاه ایمنى شما شده است.
- تبخال هایى دارید که پس از یک تا دو هفته به خودى خود بهبود نمى‌یابند.
- علائم بیمارى شدید است.
- عودهاى مکرر تبخال در شما رخ مى‌دهد.
عوارض تبخال
تبخال مسرى است. ویروس تبخال مى‌تواند از طریق پوست با پوست از شخصى به شخص دیگر منتقل شود.
ویروس "هرپس سیمپلکس" مى تواند حتى زمانى که تاول‌ها ظاهر نشده‌اند مسرى باشد، اما بیشترین خطر عفونت در زمانى است که تاول ها ظاهر مى‌شوند تا زمانى که آنها کاملاً خشک مى‌شوند و کبره مى‌بندند.
اگر به تبخال مبتلا هستید، از تماس با نوزادان، افراد مبتلا به اگزما (التهاب پوستى ناشى از آلرژى) یا افراد دچار اختلال دستگاه ایمنى مثل مبتلایان به سرطان، ایدز یا گیرنده پیوند عضو خوددارى کنید.
عفونت تبخالى چشم که باعث ایجاد جوشگاه بر روى قرنیه مى شود یکى از علل مهم کورى است. این عارضه نیاز به مداخله فورى پزشکى دارد.
درمان
تبخال عموماً بدون نیاز به درمان پس از ۷ تا ۱۰ روز برطرف مىشود. اگر به حملات مکرر تبخالى دچار مى‌شوید، پزشکتان ممکن است داروهاى ضدویروسى برایتان تجویز کند.
استفاده از دارو مى تواند طول دوره ابتلا به تبخال را کوتاه کند و درد شما را کاهش دهد.
پیشگیرى
براى اینکه از ابتلا به تبخال پیشگیرى کنید و یا نگذارید تبخال به سایر نقاط بدنتان یا افراد دیگر منتقل شود توصیه هاى زیر را رعایت کنید:
- از بوسیدن یا تماس پوستى با افراد در زمانى که تاول روى پوست آنها وجود دارد خوددارى کنید. ویروس مى تواند تا هنگامى که ترشحات مرطوب در تاول وجود دارند انتقال یابد.
* از وسائل مشترک استفاده نکنید. وسائل غذاخورى، حوله ها و سایر چیزهاى شبیه به آنها مى تواند در صورت وجود تاول ها باعث انتقال بیمارى شود.- دست هایتان را تمیز نگه دارید: اگر مبتلا به تبخال هستید قبل از لمس کردن افراد دیگر دست هایتان را بشویید.
- مراقب لمس کردن سایر نقاط بدنتان باشید. چشم ها و دستگاه تناسلى به خصوص به گسترش عفونت حساسند.
- از عوامل تحریک کننده بپزهیزید. از جمله وضعیت هایى که ظهور تبخال را تحریک مى کنند قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید است.
- از کرم هاى ضدآفتاب استفاده کنید. کرم ضدآفتاب را پیش از قرار گرفتن طولانى مدت زیر آفتاب چه در تابستان و چه در زمستان روى لب ها و صورتتان بمالید تا به پیشگیرى از ظهور تبخال کمک شود.
مراقبت شخصى
تبخال معمولاً بدون درمان ناپدید مىشود. در طول مدتى که تبخال وجود دارد با رعایت نکات زیر مى توانید از ناراحتى رهایى یابید:
- استفاده از کرم ها: کرم هاى معمولى که بدون نسخه پزشک به فروش مى رسند ممکن است راحتى شما را فراهم کنند، اما انتظار نداشته باشید که بهبودى را تسریع کنند.
- استفاده از مسکن ها: از جمله آسپیرین، استامینوفن و ایبوپروفن براى تخفیف درد. به کودکان هیچ گاه آسپیرین ندهید. آسپیرین مى تواند یک عارضه نادر و بالقوه کشنده را به نام نشانگان "راى" در کودک ایجاد کند.
- از گرما یا سرما
- اجازه بهبود به ضایعه بدهید: از فشار دادن، کندن یا سوراخ کردن تاول‌ها بپرهیزید.
Mayo Clinic Health Information
