سخت است در اين روزگار وانفسا رازدار باشي و نگفتني‌ها را نگويي و سخت‌تر اينكه حرفي كه بايد نگويي و رازي كه بايد نگهش داري، راز خودت و همسرت باشد. اينكه بايد اعتماد همسرت را جلب كني و او مطمئن باشد كه سينه‌ات صندوقچه‌اي خواهد بود براي حرف‌هاي مگوي او، وظيفه‌اي سنگين و مهم است. سخت است ولي از آن سخت‌هايي است كه ارزش زيادي دارد؛ زيرا بقاي زندگي مشترك و آبروي همسرتان به حفظ همين رازهاست. در اين مطلب تلاش كرده‌ايم تا حواشي موضوع رازداري در زندگي زناشويي را بررسي و فوت و فن‌هاي آن را مرور كنيم. با ما همراه باشيد.
- چرا رازداري؟
رازداري از آن مسائلي است كه اهميت بسيار زيادي در زندگي انسان‌ها و ميزان اعتماد آنها به يكديگر دارد. يكي از مهم‌ترين خصوصيات انسان‌ها صحبت كردن و گفت‌وگو با يكديگر است و اين گفت‌وگو زماني حساس مي‌شود كه جنبه‌خصوصي و راز بودن به‌خود مي‌گيرد. انسان‌ها در اطراف خود همواره به‌دنبال كساني مي‌گردند كه قابل اعتماد باشند و بتوانند رازهاي خود را با آنها در ميان بگذارند. چنين چيزي در ازدواج كه 2 نفر به‌دنبال تكيه‌گاهي براي يكديگر هستند و بايد به‌صورت كامل به يكديگر اعتماد داشته باشند اهميتي صدچندان مي‌يابد. خداوند در قرآن مي‌فرمايد: همسران شما لباس شما هستند و شما لباس همسرانتان هستيد. منظور از اين تعبير لطيف اين است كه همانطور كه لباس مايه زينت و زيبايي انسان‌ها مي‌شود و ناديدني‌ها و نازيبايي‌هاي بدن را مي‌پوشاند زن و شوهر هم بايد همچون لباسي اسرار يكديگر را حفظ كنند و زشتي‌هاي طرف مقابل را بپوشانند و مهم‌تر اينكه آن را تبديل به زيبايي كنند. زن و شوهر بايد بتوانند براي يكديگر همچون صندوقچه‌اي باشند كه اسرار و ناگفتنيهاي يكديگر را پنهان مي‌كنند. چنين فرايندي باعث مي‌شود تا همسران به يكديگر اعتماد كامل پيدا كنند و حتي مهم‌ترين ناگفتنيهاي دلشان را با همسرشان درميان بگذارند. اين بيان ناگفتني‌ها و درد دل كردن خود باعث ايجاد صميميت و نزديكي بيشتر و تقويت رابطه دوجانبه مي‌شود.
- گفتني‌هاي قبل از ازدواج
در زندگي هر زن و مردي مسائلي وجود دارد كه ممكن است گفتنش هنگام ازدواج مشكل‌ساز باشد. گاهي افراد به‌علت ترس از دست دادن طرف مقابل برخي مسائل را بيان نمي‌كنند و بدون اينكه به عاقبت نگفتن اين حقايق فكر كنند، آنها را از همسرشان مخفي مي‌كنند. اگر به‌دنبال رابطه‌اي سالم با همسرتان هستيد بايد سعي كنيد كمترين ميزان پنهان‌كاري و مخفي نگه‌داشتن حقايق را نسبت به همسرتان داشته باشيد. صداقت و بيان حقايق تا حدود زيادي مي‌تواند به شما در برقراري رابطه‌اي صميمانه و نزديك كمك كند. اما پنهان‌كاري و مخفي‌كردن اتفاقاتي كه براي شما افتاده علاوه براينكه باعث به‌وجود آمدن اضطراب و ناراحتي ناشي از پنهان‌كاري و صرف انرژي براي پنهان نگه‌داشتن مسائل مي‌شود باعث به‌وجود آمدن جوي از بدبيني و ناراحتي ميان شما و همسرتان مي‌شود كه روابط شما را به سردي مي‌كشاند؛ مثلا اگر شما در گذشته بيماري خاصي داشته‌ايد يا رابطه‌اي داشته‌ايد و كه به مرحله عقد يا ازدواج رسيده، اگر شكست مالي يا كاري داشته‌ايد و يا اگر به هر دليلي كسي كه پيش از اين با شما رابطه‌اي داشته مثلا نامزد شما بوده حالا به سراغ شما آمده و شما را تهديد مي‌كند جزو مسائلي است كه حتما بايد با همسر خود در ميان بگذاريد. در اينگونه مواقع تأخير در بيان حقايق باعث پيچيده‌تر شدن شرايط مي‌شود. بنابراين سعي كنيد در نخستين فرصت، اينگونه مسائل را با همسرتان در ميان بگذاريد. بعضي اوقات همسرتان فكر مي‌كند شما داريد چيزي را از او پنهان مي‌كنيد و مدام پاپيچ مي‌شود تا بيشتر بداند، در چنين مواقعي خونسردي‌تان را حفظ كنيد، بنشينيد و از او بپرسيد: ماجرايي هست كه بخواهي بيشتر درباره‌اش بداني و فكر مي‌كني به تو نگفته‌ام؟ بعد، با صداقت تمام درباره موضوعات صحبت كنيد.
- ناگفتنيهاي قبل از ازدواج
در بخش قبلي گفتيم به ميزاني كه بتوانيد با همسرتان صداقت داشته باشيد و مسائل كمتري را از او پنهان كنيد آرامش و صميميت بيشتري در زندگي زناشويي خواهيد داشت. همانند همه موضوعات ديگر زندگي در اين موضوع هم نبايد افراط و تفريط صورت گيرد. بعضي از افراد هستند كه تمامي مسائل قبل از ازدواج و جزئيات مختلف زندگي گذشته خود را براي همسرشان بازگو مي‌كنند؛ چنين رفتاري نه‌تنها صداقت و صميميت بين دوطرف را تقويت نمي‌كند بلكه باعث به‌وجود آمدن مشكلات بسياري نيز مي‌شود؛ مثلا بعضي از خانم‌ها درباره خواستگار‌هايي كه پيش از ازدواج داشته‌اند، اينكه چه تعداد خواستگار داشته‌اند و چه كساني به خواستگاري او آمده‌اند و حتي گاهي شخصي از اقوام را كه خواستگار ايشان بوده به همسرشان معرفي مي‌كنند. چنين رفتاري نه‌تنها باعث صميميت و نزديكي زن و شوهر نمي‌شود بلكه جو بدبيني و سوء‌تفاهم ميان آنها را تقويت مي‌كند و باعث به‌وجود آمدن مشكلات زيادي مي‌شود، يا بعضي از آقايان به اشتباه، دختراني كه به خواستگاري آنها رفته بودند را به همسرشان معرفي مي‌كنند. چنين رفتارهايي علاوه بر اينكه حساسيت و حسادت همسر را تحريك مي‌كند، باعث تنفر و رفتارهاي نامناسب ميان افراد نيز مي‌شود. اساسا اگر چنين مواردي پيش از ادواج وجود داشته هيچ دليلي براي افشا كردن آن براي همسرتان وجود ندارد اما اگر رابطه‌اي به مراحل جدي و نامزدي و عقد و ازدواج رسيده حتما بايد مطرح شود. بعضي مسائل خانوادگي هم هستند كه نبايد براي همسرتان بازگو شوند؛ مثلا اگر در گذشته اختلافي در ميان خانواده شما وجود داشته و مشكلاتي را به‌وجود آورده به هيچ وجه لازم نيست آن را با همسرتان در ميان بگذاريد و بايد در اين زمينه حيطه خانوادگي خود را رعايت كنيد.
- چه چيزهايي راز به‌حساب مي‌آيند؟
در يك تقسيم‌بندي وسيع مي‌توان هرگونه جزئياتي كه در زندگي زناشويي وجود دارد را جزو اسرار زندگي مشترك به‌حساب آورد. اين به اين جهت است كه اساسا جزئيات زندگي مشترك از 2حيطه خارج نيستند. اين جزئيات يا حاوي نكات مثبت و خوبي‌هاي زندگي مشترك شما هستند كه طبيعتا با بيان كردن آنها براي ديگران باعث جلب توجه، حسادت و حساسيت ديگران روي زندگي مي‌شويد. يا ممكن است اين جزئيات ذكر نكات منفي و نقاط ضعف شما يا همسرتان باشد. در اين صورت بيان آنها براي ديگران باعث قرار گرفتن شما و همسرتان در موضع ضعف و انفعال شده و زندگي مشترك شما را در مقابل ديگران آسيب پذير مي‌كند. از اين منظر هرقدر كه شما بتوانيد جزئيات زندگي مشترك خود را از ديگران پنهان نگه داريد موفقيت بيشتري در روابط بين فردي با همسرتان و نيز با اطرافيان و اقوام خواهيد داشت.
اما از منظري ديگر در زندگي مشترك زمان‌هاي زيادي وجود دارد كه همسرتان نكته‌اي را با شما درميان مي‌گذارد و شما نمي‌دانيد كه آيا اين نكته و افشا نشدن آن براي ديگران تا چه حد براي او مهم است. در اينگونه مواقع بهتر است اصل را بر اين بگذاريد كه صحبت‌هاي مهم ميان شما و همسرتان همه جزو رازها به‌حساب مي‌آيند و به نوعي باعث به‌وجود آمدن يك «ما» در برابر «آنها» مي‌شوند. منظور از ما، دايره خصوصي حوزه شخصي شما و همسرتان است و آنها، هر فرد ديگري غير از شما و همسرتان است كه خارج از اين دايره قرار مي‌گيرد. اما اگر اين كار براي شما خيلي سخت بود و ماهيت آن موضوع به‌گونه‌اي بود كه احتمال مي‌دهيد مجبور شويد آن را براي ديگران بازگو و درباره آن صحبت كنيد، مي‌توانيد مستقيما از همسرتان بپرسيد كه «آيا فرد ديگري هم از اين موضوع خبر دارد و آيا براي او مهم است كه ديگران از اين نكته با خبر نشونديا نه؟»
- گفتني‌ها و ناگفتنيهاي زندگي مشترك
همانطور كه گفتيم به ميزاني كه شما بتوانيد با همسرتان صداقت داشته باشيد و مسائل كمتري را از او پنهان كنيد صميميت و الفت بين شما بيشتر خواهد شد اما در طول زندگي مشترك چه مسائل و رازهايي را بايد با همسرمان درميان بگذاريم و چه چيزهايي را بايد از او پنهان كنيم؟
تا جايي كه مي‌توانيد سعي كنيد بيشتر مسائل مهمي را كه براي شما پيش مي‌آيد يا به آن فكر مي‌كنيد به همسرتان بگوييد؛ اگر كسي براي شما مزاحمتي ايجاد كرده قطعا نخستين كسي كه بايد از آن با خبر شود همسر شماست. اگر يك مزاحم تلفني يا اينترنتي داريد نخستين كسي كه بايد باخبر شود همسر شماست. اگر در محيط كاري مشكلي از لحاظ كاري داريد يا به مشكلي مالي برخورده‌ايد اين همسر شماست كه بايد در درجه اول از آن باخبر شود تا به شما براي حل اين مشكل كمك و از شما حمايت كند. مسائل مربوط به بچه‌ها هم از ديگر مواردي است كه شما بايد در نخستين فرصت با همسرتان در ميان بگذاريد تا بتوانيد با همفكري او تصميمات لازم را درباره آن بگيريد اما بعضي مسائل هستند كه گفتن آنها به همسرتان نه‌تنها كمكي به زندگي شما نمي‌كند بلكه يا باعث شكسته‌شدن حريم ديگران مي‌شود و يا مشكلاتي را براي زندگي خانوادگي شما به‌وجود مي‌آورد؛ مثلا اگر يكي از دوستان شما رازي را با شما درميان گذاشته و از شما خواسته تا آن را نزد كسي بازگو نكنيد هيچ دليلي ندارد كه همسر شما از آن با خبر شود يا اگر خواهر يا برادر شما مشكلي دارد و مشكل خود را با شما در ميان گذاشته يا شما از آن باخبر شده‌ايد لازم نيست آن را به همسرتان بگوييد. بعضي مسائل و مشكلات خانوادگي مربوط به خانواده پدري شما هم ازجمله مواردي هستند كه مربوط به حيطه خانوادگي مي‌شوند و نبايد آنها را با همسرتان در ميان بگذاريد. همچنين اگر كسي در خانواده يا اطرافيان پشت سر همسر شما بدگويي يا انتقاد تندي از او كرد دليلي ندارد اين مسئله را پيش همسرتان بازگو كنيد و ذهنيت او را به هم بريزيد و يا سبب به‌وجود آمدن اختلاف بشويد.
- به همسر خود كمك كنيد كه رازدار باشد
با همسرتان حرف بزنيد: نياز به صحبت كردن و درددل كردن يك نياز طبيعي است كه بين همه انسان‌ها وجود دارد. همه انسان‌ها به نوعي به‌دنبال گوشي هستند كه محرم حرف‌هايشان باشد و درددل‌هايشان را بشنود. حال اگر زن و شوهري رابطه صحيحي با هم نداشته باشند، اگر نتوانند رابطه‌اي صميمانه و دوستانه با هم برقرار كنند اين نياز به گفت‌وگو و درددل كردن، از چارچوب خانواده و زن و شوهر خارج مي‌شود و همسران صحبت‌ها و درددل‌هاي خود را با فرد ديگري مطرح مي‌كنند. در اين صورت رازهاي ميان زن و شوهر به جاي آنكه در ميان «ما» بماند به ميان «آنها» راه پيدا مي‌كند و رازهايشان فاش خواهد شد. پس اگر مي‌خواهيد همسري رازدار داشته باشيد و راز همسرانه شما بين خودتان بماند با همسرتان رابطه‌اي صميمانه برقرار كنيد و سعي كنيد هر روز ساعتي را به صحبت و درددل و گفت‌وگوي خودماني با همسرتان اختصاص دهيد. اين كار علاوه بر اينكه جلوي فاش شدن رازهاي شما را مي‌گيرد رابطه ميان شما را هم بهبود مي‌بخشد.
انتقادپذير باشيد: نكته ديگري كه از فاش شدن رازهاي همسرانه شما نزد ديگران جلوگيري مي‌كند انتقادپذير بودن شماست. بعضي از همسران در بحث‌ها و رفتارهاي مختلف، خودخواهانه و مغرورانه برخورد مي‌كنند و به هيچ وجه به طرف مقابل اجازه انتقاد و نقد خود را نمي‌دهند. طبيعتا زندگي زناشويي هم خالي از نقد و ايراد نخواهد بود. در چنين شرايطي است كه همسران چنين افرادي، عطاي بحث و نقد كردن همسر خود را به لقايش مي‌بخشند و به جاي اينكه انتقادات و گلايه‌هايشان را به‌خود همسرشان بگويند اين گلايه‌ها را با ديگران و خارج از خانواده مطرح مي‌كنند و اين خود بهانه‌اي مي‌شود براي فاش شدن رازها و مگوهاي زندگي زناشويي آنها در ميان اغيار. پس لطفا انتقاد پذير باشيد.
- اگر مي‌خواهيد رازدار باشيد مراقب اينها باشيد...
صحبت با خانواده و دوستان: يكي از مشكلاتي كه سد راه رازداري زناشويي و باعث به‌وجود آمدن مشكلات بين همسران مي‌شود اين است كه پس از ازدواج هنوز زن و شوهر خود را در دايره خانوادگي خانواده پدري خود مي‌بينند و هنوز دايره خصوصي مخصوص به خانواده خود و همسرشان را به خوبي شكل نداده‌اند. در اينگونه موارد خانواده‌ها هم از فرزندانشان انتظار دارند كه همچون گذشته در جمع خانواده حضور داشته باشند و رازهاي خود را با خانواده در ميان بگذارند. در چنين مواقعي ميان نقش افراد به‌عنوان فرزند و نقش آنها به‌عنوان همسر تناقض به‌وجود مي‌آيد. در اين شرايط بسياري از افراد رازهاي ميان خود و همسرشان را به خانواده خود انتقال مي‌دهند. اين مسئله علاوه بر اينكه رازداري زناشويي را مختل مي‌كند گاه باعث به‌وجود آمدن ذهنيت‌هاي منفي از عروس يا داماد خانواده نزد خانواده همسر مي‌شود؛ ذهنيت‌هايي كه گاه تا مدت‌ها و حتي پس از حل شدن موضوع ميان زن و شوهر هم باقي مي‌ماند. پس توجه داشته باشيد كه با وجود احترام، صميميت و نزديكي كه با خانواده خود داريد، شما حالا يك زندگي مستقل تشكيل داده‌ايد و قرار نيست رازها و مسائل خصوصي خود را براي خانواده‌تان مطرح كنيد.
عادت به پرحرفي و خودافشايي: ممكن است شما هم جزو آن دسته از افرادي باشيد كه در روابط دوستانه و جمع‌ها عادت به زياد صحبت كردن و فاش كردن مسائل مربوط به‌خود داريد. زياد صحبت كردن و خودافشايي عادت‌هايي هستند كه در بسياري از افراد و بيشتر با انگيزه جلب توجه و به بهانه صميمي و گرم بودن افراد در جمع انجام مي‌شود. پس اگر شما هم جزو اين دسته از افراد هستيد، سعي كنيد همين امروز اين عادت خود را كنار بگذاريد. براي جلب توجه ديگران و تبديل شدن به يك فرد گرم و صميمي نياز به افشاي رازهاي خود نداريد. كافي است به صحبت‌هاي ديگران خوب گوش كنيد و به آنها بازخورد مثبت بدهيد.
- بچه‌ها و رازداري
بچه‌ها در خانواده‌اي كه رازداري جزو خصوصيت‌هاي آن باشد طبيعتا رازداري را خواهند آموخت و تبديل به انسان‌هايي قابل اعتماد و رازدار خواهند شد. ولي در اين ميان توجه به چند نكته ضروري است. به بچه‌ها بياموزيد و تأكيد كنيد كه پدر و مادر محرم رازهاي آنها هستند و بايد هر راز و مشكلي كه دارند را با شما، يعني پدر يا مادرشان در ميان بگذارند. هنگامي هم كه بچه‌ها رازي را به شما گفتند هرچند بايد آن را به همسرتان بگوييد ولي تأكيد كنيد كه فرزند شما نبايد بداند كه همسرتان از موضوع با خبر است تا شما را به‌عنوان محرم راز خود قبول داشته باشد و مشكلات و رازهاي خود را با شما در ميان بگذارد، يا اگر مي‌بينيد موضوع به‌گونه‌اي است كه نياز به دخالت همسرتان دارد همان موقع سعي كنيد به فرزندتان اطلاع دهيد كه به‌خاطر اهميت موضوع ناچاريد اين مسئله را با همسرتان درميان بگذاريد و به نوعي براي اين كار از او اجازه بگيريد. شما بايد در زندگي روزمره خود قدم به قدم رازداري را مانند بقيه ويژگي‌هاي اخلاقي به كودك خود به‌صورت عملي آموزش بدهيد.