هرسري هم كه دور هم جمع مي‌شديم، درباره اين صحبت مي‌كرديم كه خب حالا چه‌كار كنيم و چطور يك كاري راه بيندازيم؟ 2 نفرمان از رشته متالورژي هستند، يك نفر مهندسي پزشكي و يك نفر مهندسي مكانيك. تقريبا همگي‌مان هم دستي در زمينه نانوتكنولوژي داريم. از مدال طلاي المپياد دانش‌آموزي و رتبه برتر مسابقه دانشجويي نانو گرفته تا كار روي پروژه‌هاي مختلف و نگارش مقاله‌هاي آموزشي و تدريس و ترجمه كتاب هم كار كردهايم؛ در كل 3 طرح براي جشنواره پل فرستاديم و در بين شركت‌كنندگان جشنواره، نوپا بوديم. همه تقريبا كاري راه انداخته‌اند و درآمدي درمي‌آورند. ما گرچه طرح‌هاي جانبي زيادي براي كسب درآمد داشته‌ايم اما هنوز مستقيم از علم‌مان درآمدي نداشته‌ايم.» اينها را يك نفر از اعضاي گروه 3 نفره «همپا» مي‌گويد؛ گروهي كه توانسته‌اند نگاه عملي به علم داشته باشند و حالا، نگا‌هشان به بازار و كارآفريني افتاده.
- يك : روش سخت كردن سطحي قطعات تحت سايش
ما معادن سنگ‌آهن و مس و معدن‌هاي مختلفي در كشورمان داريم. پس از استخراج سنگ معدن نوبت خردايش است. براي اين كار از آسياب‌هاي خودشكن و نيمه‌خودشكن استفاده مي‌كنند. سنگ‌هاي معدني كه در اين آسياب‌ها قرار مي‌گيرند، در اثر برخورد با ديواره‌هاي آن، باعث سايش آسياب مي‌شوند. يعني بعد از يك مدتي اين آسياب بايد تعمير اساسي يا حتي تعويض شود. براي اينكه اين مشكل پيش نيايد، يكسري زره‌هايي را از جنس مقاوم‌تر در داخل آسياب مي‌گذارند كه هرچند وقت يك‌بار به جاي اينكه خود آسياب‌ها را عوض كنند، اين زره‌ها را عوض مي‌كنند.تعويض اين زره‌ها مستلزم اين است كه خط توليد بخوابد و آسياب براي يك مدت كار نكند. بنابراين علاوه بر هزينه خود زره و تعويض آن، هزينه خوابيدن خط توليد هم اضافه مي‌شود. كاري كه ما كرديم اين است كه با استفاده از نانوفناوري، سطح اين زره‌ها را سخت كرديم. در نتيجه طول عمر اين قطعات بيشتر و مقدار سايش آنها كمتر مي‌شود. در حال حاضر روش‌هاي متفاوتي براي سخت كردن سطحي اين قطعات وجود دارد و تفاوت اين روش‌ها در عمق لايه‌اي است كه در هر روش سخت مي‌شود. استفاده از نانوذرات و روش پيشنهادي ما عمق لايه سخت شده را بسيار افزايش مي‌دهد.
- دو : نانوپوشان
چندنوع نوآوري وجود دارد؛ يكي اين است كه از بيخ و بن چيزي را عوض مي‌كنند مثل اختراع برق براي نخستين بار. در نوع ديگر نوآوري تغييرات كوچكي در فناوري موجود ايجاد مي‌شود كه منجر به پيشرفت آن مي‌شود، مثل نوآوري استفاده از كارت‌هاي حافظه براي بهبود بعضي ناكارآمدي‌هاي سي دي و فلاپي. 2 طرح ديگر ما كه در زمينه مهندسي مواد هستند، در دسته اين نوآوري‌هاي ارتقادهنده قرار مي‌گيرند و داشته‌هاي موجود را با تغييراتي، بهتر مي‌كند. در سال گذشته يكي از بچه‌هاي گروه مشغول به‌كار در يك شركت توليد قطعات ريخته‌گري شد.در نتيجه فرصتي براي ما ايجاد شد تا از نزديك با يكسري از مشكلاتي كه در اين صنعت وجود دارد، آشنا شويم. داستان اين است كه استفاده از ماسه در ريخته‌گري گرچه خيلي متداول است اما ناكارآمدي‌هايي هم دارد. به‌طور مثال قطعات توليد شده با اين روش، سطح صاف مطلوبي ندارد و براي رسيدن به صافي مطلوب، كارخانه‌هاي ريخته‌گري از پوشان‌هايي براي قالب استفاده مي‌كنند كه به نوبه‌خود بسيار هزينه‌بر هستند و البته در حال حاضر شركت‌هاي داخلي توليدكننده اين پوشان‌ها به بعضي از مواداوليه به‌خاطر تحريم‌ها دسترسي ندارند و پوشان‌هايشان كيفيت سابق را ندارد. چيزي كه به فكر ما رسيد اين بود كه با استفاده از نانوذرات سراميكي در رنگ معمولي يك پوشان قالب درست كنيم. استفاده از اين نانوذرات در رنگ قالب چند فايده دارد؛ يكي اينكه صافي سطح قطعه‌هاي ما خيلي بهتر از قبل مي‌شود و تلورانس ابعادي دقيق‌تر مي‌شود. فايده ديگر آن اين است كه اين پوشان باعث افزايش سياليت مذاب در حركت در قالب مي‌شود و درنتيجه ريختن مذاب مي‌تواند در دماي پايين‌تري صورت بگيرد. با كاهش دماي ذوب‌ريزي، مصرف انرژي كارخانه هم كاهش پيدا مي‌كند.
نكته مهم اين است كه بازار اين توليد، موجود است. ما خيلي كارخانه ريخته‌گري داريم كه هنوز هم دارند كار مي‌كنند و حتي بازار صادرات هم داغ است. اجراي اين طرح خيلي هزينه‌بر نيست و تنها هزينه مربوط به توليد نانوذرات است. تا اينجا نمونه نانوذره را خودمان توليد كردهايم ولي از اينجا به بعد اگر بخواهيم كار را انبوه كنيم، بايد با شركت‌هايي صحبت كنيم و آنها را در اين كار شريك كنيم كه آنها توليدكننده نانوذره باشند و ما هم آن را وارد بازار ريخته‌گري كنيم.
- سه: نانوحسگر پوست مصنوعي
نانوتكنولوژي رشته‌اي است كه با ماهيت بين‌رشته‌اي خود در هر‌جايي مي‌تواند كاربرد داشته باشد. ما هم گفتيم بياييم از اين نانو استفاده كنيم براي اينكه بتوانيم دردي را دوا كنيم و شروع كرديم به پيدا كردن كمك‌هايي كه نانوتكنولوژي مي‌تواند به پيشرفت هركدام از حوزه‌هاي تخصصي‌مان بكند. يكي از اين طرح‌ها كه يكي از 10طرح برتر جشنواره كارآفريني پل شد؛ «نانوحسگرپوست مصنوعي» است. اين سيستم براي افرادي طراحي شده كه حس لامسه ندارند و به آنها كمك مي‌كند بتوانند زبري و نرمي سطحي را حس كنند. ايده اوليه اين طرح از آنجا آمد كه در نمايشگاه بين‌المللي فناوري نانو سال گذشته ما در باشگاه دانش‌آموزي نانو، به دوستان كمك مي‌كرديم، يكي از بازديد‌كنندگان در حوزه ساخت تجهيزات پزشكي و ساخت پوست مصنوعي فعاليت مي‌كرد. او پوستي مصنوعي را نشان داد و پرسيد كه نانو چطور مي‌تواند كمك كند اين پوست انعطاف‌پذير‌تر شود؟ گفتيم دوستي داريم كه مهندسي پزشكي مي‌خواند و خودمان هم چيزهايي در اين زمينه مي‌دانيم و مي‌توانيم با هم همكاري كنيم. خلاصه بچه‌ها را جمع كرديم و حين اين همكاري ايده ساخت اين حسگر شكل گرفت و ما در اين زمينه مشغول به مطالعه و تحقيق شديم. در حال حاضر در حال ساخت نمونه اوليه حسگر و تحقيق درباره بهترين نحوه كاشت آن در پوست هستيم.
درباره كاربرد اين حسگر، فقط بحث كساني نيست كه انگشت‌شان قطع شده باشد. بحث كساني است كه در سوختگي و تحت شرايط خاص، اعصاب دستشان از بين مي‌رود و ديگر هيچ حسي از محيط اطراف ندارند. اين يك قسمت از كار است كه بتوانند سطح را تشخيص بدهند. فاز ديگر حس كردن درد است؛ مثلا كسي كه دستش حس ندارد اگر دستش را روي تيغ بكشد دردي حس نمي‌كند و نهايتا بافتش آسيب مي‌بيند. يك بحث ديگر هم حس كردن دماست. ما مرحله به مرحله مشغول كار كردن روي آن هستيم. از ويژگي‌هاي ديگر اين طرح اين است كه مي‌خواهيم سيگنال‌ها را مستقيما به مغز بفرستيم. در كارهاي مشابهي كه تا حالا به سرانجام رسيده، عمدتا نتايجي در مانيتور نشان داده مي‌شوند. براساس مقالات ارائه شده، محقق‌هاي چند كشور ديگر هم در اين زمينه (البته با تفاوت‌هايي) مشغول به‌كار هستند. تلاش ما بر اين است تا تفاوت را در كيفيت و هزينه تمام‌شده اين حسگر ايجاد كنيم و البته از همفكري و تبادل اطلاعات و تجربيات با ديگر محققان فعال در اين زمينه هم استقبال مي‌كنيم.
- با هم انرژي مثبت مي‌گيريم
كارگروهي واقعا انرژي‌بخش و اميد‌دهنده است. خيلي اوقات‌رفتارهايي كه از ديگران مي‌بينيم اين پيام را منتقل مي‌كنند كه هر كسي فقط مي‌خواهد كار خودش را راه بيندازد. فرقي نمي‌كند چه انسان‌هايي در اين ميان ناديده گرفته شوند. اما مي‌شود يك عينك ديگر هم داشت و از پشت آن به دنيا نگاه كرد؛ آن هم اين است كه همه بخش‌هاي اين جامعه را جزو اعضاي يك بدن بدانيم و اين احساس را داشته باشيم كه اگر باد مي‌آيد و از چشم من اشكي نمي‌آيد، به‌خاطر اين است كه دستي دارم كه مي‌آيد و جلوي چشمم را مي‌گيرند.همه اعضاي بدن در راستاي يك هدف كلي كار مي‌كنند حتي اگر خودشان ندانند. براي زنده و سالم بودن، فعاليت صحيح و كامل تك تك اين اعضا اهميت دارد. فكر كنيد اگر كه قلب خسته شود از تپيدن يا خون چون اهميت انگشت پا را نمي‌داند اكسيژن و مواد لازم را به آن نرساند، چه مي‌شود؟ مي‌خواهم بگويم كه همه اجزاي اين جامعه و همه ما با همديگر در ارتباط هستيم. اين ديدي است كه ما آن را دوست داريم و شايد يكي از چيزهايي است كه باعث شده به‌رغم همه سختي‌ها تا امروز پابرجا و در كنار هم بمانيم. يك مدت آنقدر خبرهاي بد از اين‌طرف و آن‌طرف مي‌شنيديم كه واقعا انرژي‌مان تحليل مي‌رفت.براي همين در ميان خودمان قرار گذاشتيم كه بگرديم و خبرهاي خوب‌را پيدا كنيم. جالب است كه از وقتي كه اين تصميم را گرفتيم ديديم بسيارند نيروهايي كه به‌صورت مثبت عمل مي‌كنند.فقط ما بايد ياد بگيريم كه آنها را ببينيم و ياد بگيريم كه چطور از اين نيروها استفاده كنيم و در نهايت خودمان هم منبعي از همين رفتارهاي مثبت باشيم. شايد اين خبرهاي خوب و چيزهايي كه ما در اين مدت شناختيم براي عده‌اي مهم به نظر نرسد ولي وزنشان آنقدر سنگين هست كه به ما اميد و انگيزه ادامه مسير براي ساختن فردايي بهتر را بدهد. جشنواره پل و كنفرانس IBridges از مصاديق بارز اين نكته هستند.
- آشنايي بااين 3 نفر
صهباء خرّمي، مبينا كلهريان، الناز باباخاني و سودا بشيري استارت فعاليت اين گروه را در ابتدا زدند و سپس گروه «همپا» با حضور 3 نفر اول با هدف برطرف كردن نيازهاي صنايع تخصصي با استفاده از نانوتكنولوژي شكل گرفت. فراخوان مسابقه ملي «پل» سبب شد تا اعضاي گروه با هدف آزمودن طرح كسب و كار خود اقدام به شركت در اين مسابقه كنند. پس از اعلام نتايج، 2 طرح از 3 طرح شركت داده شده در مسابقه در گروه‌هاي برگزيده قرار گرفت؛ نانو حسگر پوست مصنوعي در گروه اول برگزيدگان و روش نانو سخت كردن سطحي قطعات در گروه سوم برگزيدگان.