دكتر احمد آرايي‌نژاد يكي از 281 نماينده‌اي است كه اين طرح را امضا كرده است. سراغ دبير كميسيون بهداشت و درمان مجلس رفتيم تا با او درباره رسيدگي به فقرا حرف بزنيم.
- بخشي از فقرا به‌علت سالخوردگي و بيماري امكان اشتغال ندارند. رفع فقر اينها به‌عهده كيست؟
آن چيزي كه ما از دستورات دين مبين مي‌گيريم اين است كه رسيدگي به زندگي اين افراد در درجه اول بر عهده دولت است. حالا اگر دولت ناتوان بود برعهده همسايگان، خويشان، اقوام و البته در حد وسع و توانشان است.
- دولت براي فقرا دقيقا بايد چه كار بكند؟
بايد آنها را تأمين كند؛ يعني اينكه نيازهاي اوليه آنها را برآورده كند.
- نيازهاي اوليه يعني چه؟
خوراك، مسكن، بهداشت و درمان. اين آدم‌ها بدون تفريح هم مي‌توانند زندگي كنند اما وقتي بهداشت و درمان درستي نداشته باشند، فقر‌شان مضاعف خواهد شد.
- حالا‌به‌نظر شما براي يك خانواده 4 نفره، اين نيازها چقدر است؟
به‌نظر من بستگي دارد كه در كدام شهر زندگي كنند.معمولاً عنصر متفاوت در شهرها مسكن است. شما مسكن را از نيازهاي اينها خارج بكنيد. فرض كنيد اينها در يك منطقه معتدل هستند كه مي‌توانند زير آسمان زندگي كنند.به‌نظر من با كم كردن مسكن هزينه آنها، حداقل 600-700 هزار تومان مي‌شود.الان يك خانواده 4 نفره كه هيچ درآمدي ندارد چهارتا 45هزار تومان يارانه مي‌گيرد كه 180هزارتومان مي‌شود. 80هزار تومان هم كميته امداد يا بهزيستي به اين خانواده مي‌دهد و مجموع اين رقم مي‌شود 260هزار تومان. به‌نظر من اين رقم بايد بيشتر باشد.
- به‌نظر شما با همين وضعيت اقتصادي امروز مي‌توانستيم 600هزار تومان بدهيم. چرا نداده‌ايم؟
هزينه‌هاي غيرضروري كم نيستند خرج‌هاي بي‌‌دليل ما كه مي‌توانند براي كمك به همين افراد هزينه شوند.
- اين هزينه‌هاي غيرضروري شامل چه چيزهايي مي‌شوند؟
نمونه‌هاي زيادي هست، من آن چيزهايي را كه الان به ذهنم مي‌رسد خدمت شما مي‌گويم؛ مثلاً هزينه چاپ آگهي تبريك و تسليت در روزنامه‌ها، از طرف مقامات دولتي كلي پول مي‌برد. هزينه مأموريت‌هاي غيرضروري، تفريحات، پذيرايي‌ها و غذاهايي كه بي‌خود اين طرف و آن طرف داده مي‌شود.
- چرا اين 600هزار توماني كه شما مي‌گوييد مي‌توانستيم به اين افراد بدهيم، تا‌كنون به‌عنوان يك حق براي فقرا تعريف نشده است؟
يكي از مشكلات ما اين است كه حقوق فقرا به‌صورت قانوني اصلا شناخته شده نيست. هر كسي عددي مي‌گويد. يكي مي‌گويد 2ميليون تومان و ديگري حرف از 200هزار تومان مي‌زند. اين اختلاف‌نظر‌ها براي اين است كه موضوع كمك‌ها تبديل به قانون نشده است. ما يك‌سري اسناد بالادستي داريم و در راس همه آنها قانون اساسي است كه مي‌گويد خوراك، مسكن و پوشاك حق همه شهروندان است و بايد همه از آن برخوردار باشند تا جامعه فقير نداشته باشد. با توجه به واقعيات جامعه بايد دنبال راهكارها و راهبردهايي باشيم كه به آن حقوقي كه اسناد بالادستي تعريف كرده، برسيم. ما در اين قسمت لنگ مي‌زنيم.
- به‌نظر شما توجه به فقرا، اولويت چندم است؟
از اولويت‌هاي اول است. البته گاهي اولويت‌ها درست تعريف نشده‌اند؛ مانند پرداخت يارانه به كساني كه اين مبلغ تأثيري در زندگي آنها ندارد.
- پس موافق قطع يارانه ثروتمندان به نفع فقرا هستيد؟
حتما ولي با آموزش و داوطلبانه. كار فرهنگي خيلي بالايي مي‌خواهد. وقتي كه شما به شهروندي كه محتاج اين پول نيست بگوييد بيا و از اين 45هزار توماني كه در ماه مي‌گيري و در زندگي تو اثري ندارد، بگذر او ممكن است به 2 دليل قبول نكند؛ يكي اينكه مي‌گويد بالاخره 45هزار تومان هم 45هزار تومان است و 4خرج ساده را جواب مي‌دهد. ديگر اينكه مي‌گويد من از كجا بدانم وقتي از اين پول مي‌گذرم، حتما به‌دست مستمند مي‌رسد.
- خب، قانوني تصويب كنيد كه يارانه را از بي‌نيازها بگيرند و به نيازمندان بدهند.
خيلي سخت است چون همه به قانون و به مجري اطمينان ندارند. مي‌گويند نواب صفوي جايي با دست غذا مي‌خورد. گفتند «آقا قاشق هست» گفت«قاشق را شما شسته‌ايد ولي دستم را خودم شسته‌ام».
- اين فرهنگسازي طول مي‌كشد و گرسنگي فقرا معطل اين فرهنگسازي نمي‌ماند! چه كار بايد كرد؟
قبول ندارم كه نبايد رسيدگي به اين افراد را معطل كارها و برنامه‌هاي زمان‌بر كرد. مجلس و دولت بايد همزمان وارد اين ماجرا شوند و با تصويب قانون اين مشكل را يك‌بار براي هميشه حل كنند.
- نهاد‌هاي حمايتي اطلاع‌رساني كنند
در كنار تلاش دولت و مجلس براي وضع قانون به نفع فقراي ازكارافتاده، بايد به‌فكرفرهنگسازي بود. اين دو كار در كنار هم لازم است. نهاد‌هاي حمايتي بايد به فكر تقويت اعتماد عمومي باشند تا بتوانند كمك‌هاي مردمي را نيز بهتر جذب كنند. گاهي وقت‌ها كميته امداد و بهزيستي بايد با جزئيات بيشتري اعلام كند صدقاتي كه شما داده‌ايد اينجاها خرج شد. اين اطلاع‌رساني كمك مي‌كند.