حال و هواي خاصي در پارك برقرار است، شور و شوق و هيجان و شادي‌اي كه كمتر پاركي به‌خود ديده است. اما اين تغيير حال‌وهواي خوش پارك ملت نه به‌خاطر درخت و چمن‌هايش است و نه به‌خاطر هواي پاكش و نه هيچ دليل ديگري جز؛ جشنواره غذاي شهر اميد. برنامه‌اي شايد با پس‌زمينه و موضوعي تكراري اما ايده‌اي متفاوت و هدف كمك به همنوع. جمعيت شهر اميد برنامه خاصي را قرار است اجرا كند. آنها تداركي برايتان ديده‌اند؛ ضيافتي كه هدفش كمك به كودكان نيازمند است. شما با ورود به پارك ملت تنها با پارك مواجه نمي‌شويد بلكه با يك غذافروشي بزرگ روبه‌رو مي‌شويد كه بوي غذاهاي خانگي‌اش شما را مثل آهنربا به‌خود مي‌كشد. اما هدف نه خريد غذاست و نه خوردن آن. هدف 2چيز است؛ ترويج غذاهاي سالم و مفيد و هدف دومي كه به‌مراتب از اولي خيلي خيلي مهم‌تر است؛ تهيه كوله‌پشتي‌هايي براي بچه‌هاي نيازمند كه بوي ماه مهر اين موضوع را برايمان تداعي مي‌كند. پس دست بجنبانيد و اگر مي‌خواهيد لبخندي را به لبي بكاريد و دلي را شاد كنيد به پارك ملت بيايد تا با تهيه كوله‌پشتي و غذا، خيلي زود به آرزويتان برسيد. از طرفي با ديدن آن همه غذاهاي رنگ و وارنگ ديگر اين سؤال تكراري «چي بپزم» خودبه‌خود پاسخ داده مي‌شود و شما مي‌توانيد با الگوبرداري از آنها اين مشكل را حل كنيد.
سفره‌اي براي مدرسهبراي اينكه بفهميم چه شد چنين جشنواره‌اي طراحي شد و چطور اين برنامه برگزار مي‌شود، غذاها از كجا مي‌آيد و پول‌ها چطور جمع مي‌شود، به سراغ حامد صانعي، يكي از اعضاي هيأت مديره جمعيت مردم‌نهاد شهر اميد رفتيم.
- ايده تهيه غذا سالم و فروش آن و تهيه لوازم‌التحرير را چه‌كسي مطرح كرد؟
خانواده‌هاي نيازمند زيادي تحت پوشش ما هستند و فضاي مهر‌ماه ما را به سمت بچه‌هاي يتيم و بي‌سرپرستي كشاند كه نياز به لوازم‌التحرير دارند. اين ايده مطرح شد كه كوله‌پشتي مهر براي اين كودكان تهيه كنيم.
- داخل كوله‌پشتي‌ها چه وسايلي قرار دارد؟
يك پكيج كامل از تمام وسايلي كه يك دانش‌آموز براي يك سال تحصيلي نياز دارد. از مداد و تراش گرفته تا كيف مدرسه.
- اين لوازم التحرير براي چه گروه تحصيلي است؟
بين 7تا 12سال، اول تا ششم ابتدايي. اميدواريم برنامه‌مان طوري پيش برود كه در برنامه‌هاي بعدي بتوانيم به مقاطع تحصيلي بالاتر نيز كوله‌پشتي هديه دهيم.
- حالا چرا اين طرح را در كنار جشنواره غذا قرار داديد؟
براي جمع‌آوري كمك مالي نياز به يك طرح در كنار اجراي اين برنامه داشتيم. آخر تابستان است و مردم در اين ايام زياد به پارك‌ها سر مي‌زنند. به همين دليل تصميم گرفتيم تا با طرح فروش غذا، عوايد مالي كه به‌دست مي‌آيد را براي اجراي برنامه كوله‌پشتي درنظر بگيريم.
- هزينه اين غرفه‌ها به چه صورت است؟
شهرداري باتوجه به نيت خيري كه در اين كار داشتيم؛ اين غرفه‌ها را به‌صورت مجاني در اختيار ما قرار داده است. بنابراين هيچ هزينه‌اي از شركت‌كنندگان نمي‌گيريم.
- تهيه غذا به چه صورت است؟
از چند هفته قبل در سايتمان ثبت‌نام را شروع كردهايم. معيار ما غذاهاي سالم و خانگي بود. خيلي مواقع شما گرسنه‌ايد و حوصله غذا درست كردن نداريد و با ديدن نخستين فست‌فود به سراغ آن مي‌رويد. بدون درنظر گرفتن اين مسئله كه فست‌فود مشكلات گوارشي به‌وجود مي‌آورد. ما با اين طرح به‌صورت نامحسوس تلاش داشتيم كه غذاهاي سالم را معرفي كنيم. تنها شرطي كه در اجراي اين طرح بود، اينكه به هيچ‌وجه از سوسيس و كالباس در غذاها استفاده نشود چرا كه بارها اعلام شده مصرف اين مواد براي بدن مضر است. البته ما از خارجي‌هاي مقيم ايران نيز دعوت مي‌كنيم در اين طرح شركت كنند چرا كه هدف ما غذاي سالم است و صرف غذاي ايراني نيست.
- با اين حساب تنوع غذايي‌تان بالاست؟
شركت‌كنندگان حدود 30نوع غذا را در سايت ثبت كرده‌اند. از كشك‌بادمجان گرفته تا آش و لازانيا. البته غذاهاي خورشتي مثل قورمه‌سبزي و قيمه كمتر ثبت شده اما غذاهايي مانند آش و سوپ به‌مراتب درخواست پخت بيشتري داشته‌اند.
- براي غذاها، سقفي در نظر گرفته شده است؟
بستگي به نوع غذا دارد. بعضي از غذاها طرفداران بيشتري دارد پس سقف آنها را بالاتر در نظر گرفته‌ايم. مثلا فردي در سايت ثبت‌نام كرده و درخواست توزيع 500 آش داده است چون طرفدار آش زياد است ما با اين موضوع موافقت كرديم اما غذاهايي كه كمتر خورده مي‌شود سقفي حدود 100براي آنها درنظر گرفته‌ايم.
- قيمت‌گذاري روي غذاها به چه صورت است؟
باتوجه به نوع غذا، قيمت‌ها ثابت نيست اما ما براي تمامي غذاها يك كف درنظر گرفته‌ايم. مثلا آش كاسه‌اي 3هزار‌تومان. حالا يك خير مي‌آيد و اين كاسه آش را 200هزار تومان مي‌خرد. اين مبلغ اضافه در اختيار خير و فردي است كه دلش مي‌خواهد در اين كار خير شركت كند.
- تهيه‌كننده غذا چه درصدي از اين فروش را به‌دست مي‌آورد؟
50درصد قيمت كف. به‌عنوان مثال كاسه آشي كه 5هزار تومان فروخته مي‌شود اما قيمت كف آن 3هزار تومان است را درنظر بگيرد.3هزار تومان قيمت كف تقسيم به 2مي‌شود. 1500تومان را ارائه‌كننده غذا برمي‌دارد و 3500تومان به قسمت خريد كوله‌پشتي اهدا مي‌شود. البته گاهي اوقات غرفه‌داران اعلام مي‌كنند كه ما مي‌خواهيم در اين كار خير سهيم باشيم و هيچ پولي براي فروش برنمي‌داريم كه در اين حال تمامي مبلغ فروش در اختيار غرفه كوله‌پشتي قرار داده مي‌شود. در كنار غرفه‌هاي فروش غذا، ما غرفه يا سكويي به نام فروش كيف هم داريم.
- فروش كيف به چه صورت است؟
50غرفه براي فروش غذا در پارك ملت درنظر گرفته شده است. در كنار اين غرفه‌ها يك سكويي قرار دارد؛ سكويي كه به 2قسمت تقسيم شده است؛ كيف‌هاي اماني و كيف‌هاي خريداري شده. ما 700كيف و وسايل داخل آن را به‌صورت اماني از توزيع‌كنندگان دريافت كردهايم. بدون آنكه هيچ پولي به آنها پرداخت شود، فقط به‌صورت امانت. خيري مراجعه مي‌كند و يك كيف خريداري مي‌كند. كيف خريداري شده از قسمت اماني به قسمت فروخته شده انتقال داده مي‌شود و در اينجا تعداد كيف‌هاي اماني ما 699عدد مي‌شود و كيف‌هاي فروخته شده يك. اين كار ادامه پيدا مي‌كند تا اينكه كيف‌ها تمام شود. البته ما انتظار داريم ظرفيت فروش اين كيف‌ها به بيش از 700برسد و ما بتوانيم به تمام بچه‌هايي كه تحت پوشش داريم كوله‌پشتي مدرسه هديه كنيم.
- يعني شما هم با پولي كه از فروش غذاها به‌دست مي‌آوريد و هم با پولي كه از فروش كيف‌ها به‌دست مي‌آوريد، اين كوله‌پشتي‌ها را تهيه مي‌كنيد؟
دقيقا. يك قسمتي از هزينه تهيه اين كوله‌پشتي‌ها از فروش غذاها تهيه مي‌شود و يك بخش از خريد خود كوله‌پشتي‌ها.
- اگر 700كوله‌پشتي شما تمام شد، چه برنامه‌اي را اجرا مي‌كنيد؟
اين كوله‌پشتي‌ها به‌صورت سمبليك هستند. يعني ما هر چند كوله‌پشتي كه متقاضي داشته باشد فروخته مي‌شود و ما به همان تعداد فروش رفته كودكان را تحت پوشش قرار مي‌دهيم.
- اگر كسي توانايي مالي خريد نداشته باشد يا دلش نخواهد خريد كند، براي آنها هم برنامه‌اي داريد؟
افرادي كه به هر دليلي در خريد نقش ندارند اما دلشان مي‌خواهد كه به ما كمك كنند، اسامي و مشخصات آنها را يادداشت مي‌كنيم. بعد از پايان طرح با آنها تماس مي‌گيريم و از آنها مي‌خواهيم كه مسئوليت اهداي اين كوله‌پشتي‌ها را به‌عهده بگيرند. به هر تعداد كه خودشان بخواهند، ما كوله‌پشتي با آدرس دانش‌آموز در اختيارشان قرار مي‌دهيم و آنها مسئوليت انتقال اين هدايا را به‌عهده مي‌گيرند.
- از اين طرف ماجرا نگاه كنيم شايد حين برگزاري برنامه، كودكي به سراغتان بيايد و از شما درخواست كوله‌پشتي كند؛ كودكي كه در ليست گروه شما قرار ندارد. آن وقت چه اتفاقي مي‌افتد. به او هم كوله تعلق مي‌گيرد؟
روز پنجشنبه اين هفته يا همان روز برگزاري برنامه هيچ كوله‌پشتي تحويل داده نمي‌شود. اسم اين كودك و مشخصات آن ثبت مي‌شود و بعد از بررسي در صورت تأييد به او كوله‌پشتي تعلق مي‌گيرد. علاوه بر اين اگر شهروندان، نيازمنداني را سراغ دارند، كافي است اسامي و مشخصات آنها را به ما بدهند و بعد از بررسي‌هاي صورت گرفته آنها را در ليست افراد نيازمند گروه قرار مي‌دهيم.
- حالا اگر شخصي دلش بخواهد كمك كند اما نتواند آن روز خودش را به پارك ملت برساندتكليف او چه مي‌شود؟
اتفاقا چند شب پيش خانمي از استان يزد با من تماس گرفت و گفت مي‌خواهد در اين طرح شركت كند اما مسافت زياد، مانع از شركت او است. شماره حساب به او داده شد و خانم جوان نيز مبلغي را كه مي‌خواستند كمك كنند به‌حساب واريز كردند. شرط كمك كردن، تنها حضور نيست و ما مي‌توانيم از راه دور هم كمك‌هايمان را انجام دهيم.
- خاطره‌اي هم از كارهاي‌تان داريد؟
در اين مدت چيزهاي زيادي را ديده‌ام كه خاطرات تلخ و شيرين زيادي را برايم رقم زده است. اما 2خاطره را با گذشت زمان نتوانستم فراموش كنم. براي برنامه سبزي‌پلو با ماهي شب عيد، تعدادي از غذاها را به در خانه‌ها مي‌برديم. محله‌اي كه من مسئول آن بودم يكي از مناطق فقير شهر بود، خانه‌هايي كوچك با خانوارهاي زياد. زنگ يكي از خانه‌ها را كه زدم، مرد جواني درحالي‌كه پسري را به آغوش داشت در را باز كرد. كودك با ديدن بسته غذا گفت «آخ‌جون بابا غذا» بچه برايش نوع غذا مهم نبود، غذا بودنش مهم بود. و در همان شب به در خانه پيرزني رفتيم كه مادر 3شهيد بود. با وضع مالي واقعا متوسط، وقتي از او پرسيدم تو اينجا چه مي‌كني؟ گفت بچه‌هايم براي خدا رفتند و من هيچ چشمداشتي ندارم. خاطره زياد است و ما به غير از توزيع غذا و سبد كالا برنامه‌هاي خودماني هم داريم. مثلا روز تولد بچه‌هايي كه تحت پوشش هستند را مشخص مي‌كنيم و به بهانه تولد، كيك مي‌گيريم و به خانه‌شان مي‌رويم. هر كدام از اعضاي گروه به وسع خودش هديه‌اي تهيه مي‌كند و سعي مي‌كنيم دل كودك را شاد كنيم. اينها هم تماما خاطره است.
- از اينكه كار توزيع را به‌دست مردم و خيرين مي‌دهيد بي‌شك هدفي را دنبال مي‌كنيد؟
مواجهه مستقيم خيرين با نيازمندان باعث مي‌شود كه آنها درد را بهتر و بيشتر لمس كنند. آنها علاوه بر توزيع غذا با ديدن وضعيت خانواده‌ها نه‌تنها در همان لحظه به آنها كمك مالي مي‌كردند بلكه بعد از حضور در دفتر نيز به اين كار خود ادامه مي‌دادند. هدف ما ديدن واقعيت بود. از طرفي خيلي مواقع، وقتي آنها به نيازمندان سر مي‌زنند متوجه مي‌شوند كه يكي از اعضاي خانواده مريض است و كار درماني او آغاز مي‌شود. مي‌خواهم بگويم كه دردهاي ديگر آنها نيز در اين بازديدها ديده مي‌شود.
- اما يك موضوع اينجا مطرح مي‌شود كه دادن اين سبدها به‌دست افرادي كه نمي‌شناسيد، ممكن است مسائلي را به‌وجود آورد؛ هم براي نيازمند و هم براي سبد يا كوله‌پشتي يا هر وسيله اهدايي ديگر. تدبيري در اين رابطه اتخاذ شده است؟
افرادي كه براي اين كار مراجعه مي‌كنند، مورد بررسي قرار مي‌گيرند و براي انتخاب اين افراد نيز تيمي داريم كه وارد عمل شده و آنها را تأييد مي‌كند.
درك يك واقعيت
اينكه اين سازمان مردم نهاد چطوري شكل گرفت و چند وقت است به كارهاي خيرخواهانه‌اش ادامه مي‌دهد و چه كارهايي مي‌كند و چه افرادي تحت پوشش آن قرار دارند و سؤالات ديگر در اين خصوص را محمدرحيمي، معاون اجرايي جمعيت شهر اميد پاسخ مي‌دهد.
- چه شد كه جمعيت شهر اميد شكل گرفت؟
شايد خيلي از ما در زندگي‌مان دلمان بخواهد كاري انجام دهيم اما به‌خاطر شرايط زندگي يا كاري آرزويمان به تحقق نمي‌رسد. براي من و ساير اعضاي اين گروه نيز چنين مسئله‌اي حكمفرما بود. ما دلمان مي‌خواست به نيازمندان، مخصوصا افراد بي‌سرپرست، بدسرپرست كمك كنيم. اين تفكر و ايده در ذهن اعضاي گروه كه جمعي از دوستان بودند قرار داشت. در نهايت روزي به اين نتيجه رسيديم كه اين كار را انجام دهيم، آن‌هم با مشاركت هم و اين مشاركت‌ها، باعث شد تا اين گروه به ثبت برسد و حدود يك‌سالي مي‌شود كه به‌صورت رسمي كارش را آغاز كرده است.
- گروه اوليه تشكيل‌دهنده اين جمعيت چند نفر بودند؟
20تا 25نفر دور هم جمع شدند، افرادي كه سابقه كار اجتماعي داشتند و متولي كارهاي فرهنگي بودند. همين مسئله هم باعث شد تا اين جمعيت سريع‌تر شكل بگيرد.
- اعضاي گروه چطور انتخاب شدند؟
از آنجايي كه گروه ما، يك گروه ثبت شده است طبق قانون 5نفر هيأت‌مديره دارد و 9نفر هيأت مؤسس. اما اين به آن معنا نيست كه من كه عضو هيأت مديره هستم تا ابد در اين سمت باقي بمانم. انتخاب اين افراد توسط اعضاي گروه صورت مي‌گيرد و در صورت تشخيص آنها اعضا تغيير مي‌كنند.
- هزينه‌هاي اين گروه به چه صورت است؟
تمام هزينه‌ها مردمي است و خيرين آنها را پرداخت مي‌كنند.
- جلب اعتماد خيرين در مدت زمان به اين كوتاهي، چطور ممكن بوده است؟
وقتي كاري به‌صورت اجبار و وظيفه باشد، مؤثرانجام نمي‌شود. ولي زماني تأثير آن را مي‌بينيم كه فعاليت‌ها از روي دل و كاملا رايگان باشد. همين مسئله باعث همراستا شدن ما با خيرين و مردم شد چون از دل مردم بيرون آمديم. تمامي كارهايي كه انجام مي‌گيرد مردمي است، سازمان ما يك سازمان مردم‌نهاد است. سازمان يا گروه ما به گروه‌هاي كوچك تعريف شده تا تقسيم كار شود؛ تقسيم كاري بدون هيچ دستمزد و كاملا رايگان. هر گروه ما مسئول كار خاصي است مثلا گروه سلامت مسئول برگزاري جشنواره‌ها، گروه اشتغال‌زايي كه براي افراد بيكار مخصوصا زنان بي‌سرپرست و بدسرپرست، شغل مهيا مي‌كند. گروه تفريح و سرگرمي كه مسئوليت تور‌هاي يك روزه و كوهپيمايي و... را به‌عهده دارند. اما هيچ كدام از اين افراد نه هزينه‌اي براي كارشان دريافت مي‌كنند و نه به اجبار در اين جمعيت حاضر مي‌شوند. مثلا برنامه‌اي است، چند نفر اعلام مي‌كنند كه عكاسي را آنها به‌عهده مي‌گيرند يا مثلا ما با 2بيمارستان صحبت كردهايم؛ از آنجايي كه توان پرداخت هزينه‌هاي درماني را به‌صورت كامل نداريم؛ افراد بيمار توسط گروه پزشكي‌مان شناسايي شده و به اين دو بيمارستان معرفي مي‌شوند. اين بيماران بدون پرداخت هيچ هزينه‌اي در اين بيمارستان‌ها تحت درمان قرار مي‌گيرند.
- مردم چطور از برنامه‌هايتان باخبر مي‌شوند؟
فضاي مجازي و گفتن اين دوست به آن دوست. تصاوير و مطالب ما در فضاي مجازي انتشار داده مي‌شود و گاهي مطبوعات و سايت‌ها از فضاي مجازي در جريان برنامه‌هاي قرار مي‌گيرند.
- چند نيازمند تحت پوشش شما قرار دارد؟
حدود 1700نفر از خانواده‌هاي نيازمند تحت پوشش ما هستند و همانطور كه گفته شد ما آمادگي پذيرش افراد نيازمند را داريم.
- اين افراد چطور شناسايي مي‌شوند؟ صرف گفتن اينكه من نيازمند هستم، تأييدي بر اين ماجراست؟
ما اكيپي براي بررسي موضوع داريم. اين اكيپ با معرفي فرد يا افراد نيازمند وارد عمل مي‌شوند و درخصوص آنها تحقيقات صورت مي‌گيرد. با انجام تحقيقات و پس از تأييد، اسامي آنها در ليست ثبت مي‌شود.