به‌زودي زنگ ساعت يا موبايل‌تان به صدا درمي‌آيد و يك روز ديگر شروع مي‌شود و شما باز هم بايد فرزندتان را راهي مدرسه كنيد، اگر نتوانيد براي اين آماده‌باش جهت تحصيل، يك راه و روش درست پيدا كنيد، دچار مشكل جدي خواهيد شد. ما براي شما چند پيشنهاد صبحگاهي خوب داريم.
- حرف منفي ممنوع
خواب صبح شيرين است، هنوز هم خودتان وقتي قرار است زود بيدار شويد و به سر كار برويد، دلتان مي‌خواهد 5دقيقه، فقط 5دقيقه بيشتر بخوابيد. كودكان شما اگر نه بيشتر از شما، به همان اندازه دلشان مي‌خواهد اين قانون 5دقيقه را داشته باشند و از طرفي آنقدر مدرسه‌ها زود شروع مي‌شوند كه بچه‌هاي سرويسي بايد خروس‌خوان صبح بيدار شوند و آنها كه خانه‌شان نزديك است فرصت نيم‌ساعت بيشتر خوابيدن را دارند. در هر صورت درك كنيد كاملا طبيعي است كه بچه‌ها نتوانند راحت از رختخواب دل بكنند. شما بايد در اين شرايط صبور باشيد. وقتي او را صدا مي‌زنيد ممكن است بلندشود، برود و روي مبل بخوابد. حتي ممكن است در سرويس بهداشتي خوابش ببرد. به‌جاي فرياد زدن كه همسايه‌ها را بيدار مي‌كند و روحيه فرزندتان را اول صبحي خراب خواهد كرد، با صبوري، آرامش اما جدي او را صدا كنيد. برخي جملات آشنا، صبح‌ها در بسياري از خانه‌ها تكرار مي‌شود: «چقدر ديشب بهت گفتم زود بخواب! پاشو ديگه آخه چرا اينقدر تنبلي؟ مدرسه‌ات دير شد، اصلا برات مهم نيست... خسته شدم آنقدر صدات كردم و توجه نكردي، پاشو پاشو خيلي ديرت شده همه مي‌فهمن چقدر تنبلي».
اين جمله‌ها و جملاتي شبيه به اين را حتما زياد به‌كار برده‌ايد حال ممكن است كمي با مهرباني يا عصبانيت بيشتر. اما بيشتر جملاتي كه والدين هنگام خواب آلودگي و بي‌توجهي فرزندان در صبح‌ها به‌كار مي‌برند به‌طور مستقيم اعتماد به نفس آنها را نشانه مي‌گيرد يعني رد پايي از نكات منفي اخلاقي فرزندان در آنها هست. اينكه بگوييد تو تنبلي، خوابالويي، كند هستي و... شايد به‌نظر خودتان عادي باشد اما فرزندان خيلي آسيب‌پذير هستند و حرف‌هاي شما را باور مي‌كنند. شروع يك روز بايد با نكات مثبت و شادي باشد تا در مدرسه بتوانند بازخورد خوبي داشته باشند.
- يك شروع شاد
براي آنكه بيدار شدن فرزندتان يك عذاب اليم نباشد، سعي كنيد محيط خانه را شاد كرده و حالت بيدارباش عمومي اعلام كنيد. تصور كنيد مادر خانه خودش از زير پتو بيرون نيايد و يك چراغ كم نور روشن باشد و از همان اتاق فرزندش را صدا كند يا يكي از والدين يواش و بي‌صدا اين كار را انجام دهد كه ديگري بخوابد. در چنين شرايطي محيط خانه خواب‌آلود است و طبيعي است كه كودك نتواند خيلي زود سرحال شود. خودتان كمي زودتر بيدار شويد و آبي به سر و صورت بزنيد.تا خواب‌تان بپرد و بعد از آن چراغ‌ها را روشن كنيد، تلويزيون يا راديو را هم روشن كنيد اما با صداي كم. فرزندتان را با شادي و سرحالي صدا كنيد. او را ببوسيد و جملات خوب به‌كار ببريد مثلا بگوييد: «پاشو پاشو كه الان خورشيد مياد و دنبالت مي‌گرده» البته با توجه به سن كودكف نوع رفتارتان متفاوت خواهد بود اما در كل صبح‌ها را يك بخش شاد از زندگي‌تان ببينيد.
- يك دل سيرخوابيدن
نمي‌شود شب قبل 3ساعت خوابيده باشيد و صبح سرحال و با انرژي بيدار شويد. فرزندتان هم براي آنكه راحت از رختخواب دل بكند و شاداب راهي مدرسه شود نياز دارد تا به ميزان لازم خوابيده باشد پس بي‌دردسر بودن در صبح‌هاي سال تحصيلي به ديشب شما و ديروز عصر شما بستگي دارد. كودكي كه بعد از مراجعت به خانه، ساعت‌ها مي‌خوابد و تازه ساعت 7بيدار مي‌شود و تكاليفش را انجام مي‌دهد و تا دير وقت خوابش نمي‌برد، صبح‌ها كسل است اما اگر برنامه‌اي بريزيد تا فرزندتان بعد از يك استراحت كوتاه، تكاليفش را انجام دهد و شب‌ها هم شام را زود بخورد و بخوابد، زماني كه او را صدا مي‌زنيد، اصطلاحا از خواب سير شده است و با روحيه خوب بيدار مي‌شود.
- مشاركت در بيدارباش
بچه‌هاي ما دوست دارند مسئوليت كارهايشان را برعهده بگيرند اگر ما اجازه بدهيم و فكر نكنيم هر چه آنها را حمايت كنيم، به نفع خودشان است و پدر و مادر بهتري هستيم. بهتر است از همان نخستين سال‌هاي ورود به مدرسه، به آنها بگوييم كه مسئوليت بيدارشدن‌شان با خودشان است. باهم به خريد برويد و براي او يك ساعت زنگ‌دار بخريد و شب‌ها آن‌را كوك كنيد. البته شما بايد چند هفته‌اي اين كار را انجام بدهيد تا اين كار برايش عادت شود، وقتي ساعت زنگ زد و او هيچ حركتي نكرد، برويد و صدايش كنيد اما كم كم ياد مي‌گيرد كه خودش بيدار شود. وقتي هم كه بيدار مي‌شود شما را مي‌بيند كه با انرژي در حال آماده كردن صبحانه هستيد و از راديو هم آهنگ ورزش صبحگاهي پخش مي‌شود و همه اينها يعني يك صبح ديگر آغاز شده است. پس او را هم در بازي بيدارباش، شركت دهيد.
- صبحانه؛ مهم‌ترين وعده غذايي
كودكاني كه خيلي خواب آلود هستند، صبح‌ها بي‌حوصله و بداخلاقند، اصولا صبحانه نمي‌خورند و زنگ اول يعني قبل از نخستين زنگ تفريح كه ميان وعده مي‌خورند، بازدهي درسي خوبي ندارند. كودك شما بايد صبح آنقدر سر حال باشد كه بتواند صبحانه كاملي بخورد و براي اين موضوع نياز داريد تا او را كمي زودتر بيدار كنيد. صبحانه‌هايي را آماده كنيد كه او بيشتر دوست دارد و وقتي به خوردن صبحانه عادت كرد بعضي روزها ما بين صبحانه‌هاي مورد علاقه‌اش، انواع ديگر را هم قرار دهيد. براي كودكان كوچك‌تر صبحانه متنوع و با تزيين بيشتر آماده كنيد مثلا گوجه و خيارهاي را به اشكال مختلف بگذاريد.اگر شب قبل شام را زود آماده كنيد و فرزندتان زود شامش را بخورد و سر وقت بخوابد، صبح‌ها هم فرصت كافي دارد براي خوردن صبحانه و هم اشتهاي كافي.
- لباس من كجاست؟
كودك به‌طور طبيعي از سن 3سالگي، مايل است خودش لباس‌هايش را بپوشد ولي معمولاً به‌دليل اينكه والدين صبوري لازم را ندارند و تلاش مي‌كنند با اصلاح كردن‌ها و كمك‌هاي بي‌جا، لباس پوشيدن او را تصحيح كنند، كودك احساس كفايتي كه بايد در اين زمينه داشته باشد را به‌دست نمي‌آورد. اما درهرحال، وقتي كودك به سن مدرسه مي‌رسد، لازم است كه مهارت‌هايي را آموخته باشد. اگر تا به حال، با دلسوزي‌ها و حرص خوردن‌هاي بي‌جا مانع احساس كفايت او شده‌ايد، ديگر وقت آن است كه كمي منطقي باشيد! اجازه بدهيد فرزند شما بداند كه لباس پوشيدن او وظيفه خودش است و بايد اين كار را به تنهايي انجام دهد. اما صبح‌ها خواب‌آلود است و قبل از اينكه عادت كند بايد لباسش را خودش سرو سامان بدهد، مي‌توانيد شب قبل به او بگوييد:«بيا باهم لباس فردايت را انتخاب كنيم». در مورد دخترها و پسرهايي كه مدرسه‌شان لباس خاصي دارد، بحث انتخاب مطرح نيست اما باهم چك كنيد كه لباس او مرتب باشد و اگر لك يا كثيفي دارد آن‌را برطرف كنيد. به او ياد بدهيد كه شب‌ها قبل از خواب، جوراب و كيف آماده شده‌اش را جايي دم دست بگذارد كه فردا صبح سردرگم نشود. اگر حاضر نشد در اين كار با شما مشاركت كند، بهتر است شما برايش انجام ندهيد و بگذاريد چند روز سردرگم شود يا صبح‌ها دلشوره آماده كردن لباس و پيدا كردن جوراب را داشته باشد اما ياد بگيرد كه در نهايت خودش اين كار را انجام دهد. حاضر شدن بچه‌ها براي رفتن به مدرسه به نوعي، حاضر شدن براي ورود به زندگي است كه اصولا حمايت‌هاي بيش از حد والدين نمي‌گذارد آن را درست بياموزند.
- نظم حتي در مواقع اضطراري
وقتي فرزندتان از خواب بيدار مي‌شود بايد رختخوابش را جمع كند يا اگر روي تخت خوابيده است، آن‌را منظم كند. در انجام اين كار خيلي سختگير نباشيد چون فرصت چنداني نيست اما اينكه رختخواب را دست نخورده بگذارد و حتي لباس منزلش را پرتاب كند روي زمين، يعني او نمي‌تواند از پس خودش و كارهايش بربيايد. شما بايد فرزندتان را براي دنياي واقعي آماده كنيد كه ممكن است روزي كنارش نباشيد. پس هر قدر او را دوست داريد، او را خودكفاتر تربيت كنيد.
- تكاليف انجام شده
تا مي‌توانيد رفتن به مدرسه را برايش جذاب و شاد، آماده شدن صبحگاهي را تبديل به يك نوع بازي دوست داشتني كنيد. يكي از دلايل اينكه بچه‌ها صبح‌ها بي‌حوصله هستند، وجود اضطراب پنهان ناشي از انجام ندادن تكاليف‌شان است. براي اينكه فرزند شما دچار اين اضطراب نشود بهتر است روز قبل نسبت به تكاليف او نظارت كافي داشته باشيد، برنامه درسي او را هم چك كنيد كه همه‌‌چيز را خودش در كيفش گذاشته باشد. اما اين نظارت‌ها را غيرمستقيم انجام بدهيد، نه اينكه به جاي او به كارهايش رسيدگي كنيد. در اينصورت صبح با روحيه بهتري بيدار خواهد شد.
- کارشناس:دكتر فروغ نيلچي زاده،مشاور خانواده
دختري 6ساله دارم كه خيلي دوست دارد از لوازم آرايش استفاده كند و برخي مواقع يواشكي از لوازم آرايش من استفاده مي‌كند. دختر عمه‌اش كه هم سن و سال اوست نيز اين كار را مي‌كند و تا حدودي دختر من از او الگوبرداري كرده است. نمي‌دانم با او چگونه برخورد كنم. لطفا مرا راهنمايي كنيد؟
اين دوست عزيز به خوبي علت اين كار دخترشان را در سؤال مطرح كرده‌اند. ايشان عنوان كرده‌اند كه دخترشان از دختر عمه‌اش الگوبرداري مي‌كند پس بايد علت آن را كمرنگ كنند. اين موضوع خيلي طبيعي است كه يك دختر از همسالان خود كاري را ياد بگيرد و آن را تكرار كند و دوست دارد رفتار او را تقليد كند. پس توصيه من به اين مادر اين است كه رفت‌وآمدها را كنترل كنند و با كساني رفت‌وآمد كنند كه از حداقل آگاهي نسبت به تربيت فرزند برخوردار باشند. به‌طور قطع استفاده از لوازم آرايش براي دختران كم سن و سال بسيار خطرناك است چرا كه از موادي ساخته مي‌شود كه به پوست آنها آسيب مي‌رساند. پس شما بايد دليل اين موضوع را به دخترتان گوشزد كنيد. به او بگوييد كه اين وسايل فقط براي استفاده بزرگ‌ترها ساخته شده و البته بزرگ‌ترها نيز نبايد در معرض ديد نامحرم از اين لوازم استفاده كنند.
علاوه بر اين ممكن است دخترتان براي اينكه توجه بيشتري به او شود و كارهايش در معرض ديد پدر و مادر قرار بگيرد اقدام به اين كار مي‌كند. پس بهتر است بيش از گذشته به او توجه كنيد و از قيافه و چهره او تعريف كنيد. به‌گونه‌اي با دخترتان رفتار كنيد كه احساس كند زيبايي زيادي دارد و هيچ‌گاه نياز به استفاده از اين لوازم ندارد.
به دخترتان ياد بدهيد كه هر چيزي براي سن خاصي است. بهتر است كرم‌هاي نرم‌كننده كوچك براي او بخريد و به او ياد بدهيد كه از اين كرم‌ها استفاده كند و با اين كرم‌ها نيز زيباتر مي‌شوند.
تا جايي كه مي‌توانيد در حضور دخترتان از لوازم آرايش استفاده نكنيد. به‌طور قطع او خيلي زود از اين رفتار شما الگوبرداري مي‌كند و اين رفتار در ذهن او ثبت مي‌شود. خيلي از مادراني كه در استفاده از لوازم آرايش افراط مي‌كنند دخترانشان در آينده علاقه زيادي به مصرف لوازم آرايش دارند و مدام با خودشان فكر مي‌كنند كه زيبايي و حتي خوب بودن آنها فقط با استفاده از لوازم آرايش تأمين مي‌شود. پس بايد مادران به اين نكته توجه كنند.