دکتر زهرا عبداللهی، توصیه هایی گرچه ساده اما کاربردی برای مصرف متعادل نمک دارد.
نمك، يكي از مواد مورد نياز براي سوخت و ساز بدن، انتقال پيام‌هاي عصبي و كاركرد صحيح عضلات در بدن است، به همين دليل، توصيه مي‌شود روزانه حداكثر 3-2 گرم نمك مصرف شود.بنابراين، نمك به مقدار محدود، مورد نياز بدن است و بايد حتما مصرف شود. به طور مثال، در هنگام اسهال و استفراغ و يا فعاليت شديد بدني در گرما، با مصرف كمي نمك مي‌توان املاح از دست رفته را جبران كرد. علاوه بر اين، براي ساخته شدن اسيد معده هم نمك لازم است. وقتي اسيد معده كم شود، هضم غذا به خوبي صورت نمي‌گيرد. همچنين ميكروب‌هاي مضر در معده و سيستم گوارش رشد مي‌كند.
در بسياري از دستورات اسلامي هم بر مصرف مقدار خيلي كم نمك در افراد كاملا" سالم قبل و بعد از غذا تاكيد شده است. چرا كه نمك، مي‌تواند موجب افزايش ترشحات بزاق دهان و شيره‌هاي گوارشي شود و در نتيجه به هضم بهتر غذا به ويژه مواد نشاسته اي، كمك كند.
اما اين همه داستان در مورد نمك نيست، نمك روي ديگري هم دارد وقتي كه بدانيم ايراني‌ها بيش از حد نمك استفاده مي‌كنند و اين افراط در مصرف نمك، مخاطرات زيادي را براي آنها به دنبال دارد.
به گفته مدير دفتر بهبود تغذيه جامعه وزارت بهداشت، مصرف نمك ايراني‌ها در روز حدود 10 گرم است اين در حالي است كه روزانه حداكثر بايد 3-2 گرم نمك مصرف شود.
دكتر زهرا عبداللهي مي‌گويد: در صورتي كه نمك به مقدار مناسب مصرف شود و كليه‌ها هم سالم و داراي عملكرد خوب باشند، نمك مازاد بر نـيـاز بدن به راحتي از راه كليه‌ها و از طريق ادرار دفع مي‌شود اما در صورت اختلال در كاركرد كليه‌ها يا يكي از سيستم‌هاي مربوط به دفع نمك اضافي بدن، نمك مصرفي اضافي موجب تجمع آب در بدن مي‌شود كه نتيجه آن، ورم عمومي و يا در قسمت‌هايي از بدن خواهد بود.
به همين دليل، اين متخصص تغذيه از لزوم تعادل در مصرف نمك در سبد غذايي ايراني‌ها مي‌گويد و توصيه‌هاي كاربردي براي چگونگي مصرف منطقي نمك براي مردم دارد. توصيه هاي او اگرچه ساده هستند ولي در ايجاد تعادل در مصرف نمك، مفيد و موثر هستند.
دكتر عبداللهي مي‌گويد: چون مصــرف زيــاد نمك و غذاهاي شور، يكي از عوامل موثر در افزايش فشارخون و بروز بيماري‌هاي قلبي و عروقي است براي پيشگيري از فشارخون بالا و بيماري‌هاي قلبي، مردم بايد به نكات تغذيه اي مرتبط با نمك توجه كنند.
اين متخصص تغذيه توصيه مي‌كند:
هنگام طبخ غذا از مقدار نمك كمتري استفاده كنيد.
سرسفره از نمكدان استفاده نكنيد.
چون غذاهاي كنسرو شده و بسياري از مواد غذايي بسته بندي شده و آماده، داراي مقادير زيادي نمك هستند، به همين دليل، بهتر است، مصرف اين گونه مواد غذايي را محدود كنيد.
براي بهبود طعم غذا و كاهش مصرف نمك در تهيه غذاها به جاي نمك از سبزي‌هاي تازه، سير، ليموترش، آب نارنج، آويشن و شويد استفاده كنيد.
مصرف غذاهاي شور مثل آجيل شور، چيپس، پفك، انواع شور، ماهي دودي، سوسيس و كالباس را كاهش دهيد.
جوش شيرين كه براي ورآمدن و پف كردن انواع نان و كيك به كار مي‌رود داراي مقدار زيادي سديم است. بنابراين، در افرادي كه به علت ابتلا به بيماري محدوديت مصرف نمك دارند مصرف جوش شيرين هم بايد بسيار محدود شده يا قطع شود.
همواره بايد به تاريخ مصرف نمك و وجود پروانه ساخت از وزارت بهداشت و قيد عبارت تصفيه شده بر روي بسته بندي نمك دقت كرد.
برخي از پژوهش‌ها نشان داده است بين مصرف زياد نمك با طاسي سر، بدخوابي و بي‌خوابي ارتباط وجود دارد به همين دليل، از مصرف زياد نمك پرهيز كنيد.
- نكاتي چند در مورد نمك يددار تصفيه شده
دكتر عبداللهي همچنين مي‌گويد: نمك تصفيه، نمكي است كاملا" بهداشتي كه ناخالصي‌هاي آن حذف شده است.
بنابراين، توصيه مي‌شود نمك مصرفي از نوع يد دار و تصفيه شده باشد. نمك‌هاي تصفيه شده يددار، به دليل خلوص بالا ميزان يد را بهتر و به مدت بيشتر حفظ مي‌كنند.
نگهداري وذخيره كردن نمك يددار به مدت طولاني (بيش از يكسال) موجب از دست رفتن بخشي از يد آن مي‌شود. براي حفظ يد در نمك، بايد نمك را دور از نور و رطوبت و در ظرف در بسته پلاستيكي، چوبي، سفالي و يا شيشه اي رنگي نگهداري كرد و براي اضافه كردن آن به غذا در زمان طبخ، نمك را در انتهاي پخت اضافه كرد تا يــد آن تا حد امكان حفظ شود.
وجود ناخالصي‌ها در نمك خصوصا" در افرادي كه سابقه بيماري‌هاي گوارشي، كليوي و كبدي دارند و حتي مصرف مداوم آن در افراد سالم منجر به بروز ناراحتي‌هاي گوارشي، كليوي، كبدي و حتي ممانعت از جذب آهن مي‌شود.
مدير دفتر تغذيه جامعه وزارت بهداشت، باز هم تاكيد مي‌كند كه ايراني‌ها نمك را به مقدار كم مصرف كنند و همان مقدار كم نيز نمك تصفيه شده يددار باشد.