حتي مي‌توانيد با تكثير گياه، آن را به دوستان و اقوام خود هديه دهيد و آنها را هم در بهره‌مندي از زيبايي آن گياه شريك كنيد. قلمه‌زدن يكي از راه‌هاي تكثير برخي گياهان است ولي اكثر افراد از ترس آنكه به گياه آسيبي برسانند هيچ وقت از اين روش براي تكثير استفاده نمي‌كنند. عده‌اي ديگر هم هستند كه با دانسته‌هاي كم اقدام به قلمه‌زدن مي‌كنند و همين كار، هم باعث خشك‌شدن قلمه مي‌شود و هم به بدنه گياه اصلي آسيب جدي مي‌رساند. درست است كه قلمه‌زدن كار نسبتا راحتي به‌شمار مي‌رود اما اصول خاص خود را دارد و رعايت نكردن اين اصول ممكن است موجب خشك‌شدن گياه شود. اين صفحه تمامي اطلاعات لازم درباره قلمه‌زدن را در اختيار شما قرار مي‌دهد.
- فصل مناسب براي قلمه
امروزه گياهان آپارتماني را مي‌توان در هر فصلي از سال قلمه زد و تكثير كرد اما بايد توجه داشت كه اصولا قلمه‌زدن در فصل‌هاي خاصي انجام مي‌شود. اگر مي‌خواهيد گياهي جوان داشته باشيد كه بيشتر رشد كند و دوام بيشتري داشته باشد بهترين زمان براي قلمه‌زدن اواخر بهار يا اوايل تابستان است؛ چرا كه در اكثر گياهان در اين زمان ساقه‌هاي جديد سبز مي‌شود و شما با قلمه‌زدن آنها مي‌توانيد گياهي جوان را پرورش دهيد. اما اگر مي‌خواهيد گياه تكثير شده سريعا به باروري بنشيند و گل دهد بهترين زمان براي قلمه‌زدن اواخر پاييز و اوايل زمستان است، چرا كه در اين زمان گياه تا رسيدن فصل بهار فرصت كافي براي ريشه درآوردن دارد و در فصل بهار برگ‌هاي جديد روي آن سبز مي‌شود و اگر گياه گلدار باشد، غنچه‌هاي كوچك روي آن ظاهر مي‌شود. به‌طور كلي برخي گياهان در فصل‌هاي خاصي قلمه زده مي‌شوند. پس بهتر است قبل از قلمه‌زدن اطلاعات كافي درباره زمان مناسب براي گياه خود را به دست آوريد.
- انواع روش‌هاي قلمه‌زدن
قلمه‌زدن با توجه به نوع گياه انواع مختلفي دارد. 6 نوع قلمه‌زدن را اينجا برايتان معرفي كرده‌ايم:
قلمه برگ: برخي از گياهان هستند كه برگ آنها ريشه مي‌دهند. اين گياهان اصولا دم‌برگ و پهن‌برگ نسبتا بزرگي دارند. اين نوع گياهان را از برگ‌هايشان قلمه مي‌زنند و تكثير مي‌كنند. براي قلمه‌زدن اين گياهان رطوبت كافي شرط اول است. براي تكثير گياهاني مثل بنفشه آفريقايي از اين نوع قلمه استفاده مي‌كنند.
قلمه ريشه: برخي از گياهان در ريشه خود توليد جوانه اتفاقي مي‌كنند. با استفاده از اين خاصيت مي‌توان اين گياهان را از طريق ريشه قلمه زد و تكثير كرد. از اين نوع قلمه براي گياهاني مثل شقايق استفاده مي‌شود.
قلمه ساقه: اكثر گياهان به روش قلمه ساقه، قلمه زده مي‌شوند. قلمه ساقه خود به 3 نوع تقسيم مي‌شود:
قلمه علفي: براي اين نوع قلمه از ساقه‌هاي سبز در حال رشد كه عموما 10 تا 15سانتي‌متر طول دارند استفاده مي‌شود. لازم است كه يكي دو برگ هم در سر آن حفظ شود. اين نوع قلمه بيشتر براي گياهاني مثل شمعداني كاربرد دارد.
قلمه نيمه خشبي: براي اين نوع قلمه از ساقه‌هاي نيمه‌خشك و نسبتا پير استفاده مي‌كنند. وجود برگ براي اين نوع قلمه الزامي نيست، اما اگر يكي دو برگ باشد بهتر است. در تمام فصل‌هاي سال نيز مي‌توان اين نوع قلمه را انجام داد. از اين قلمه براي گياهاني مثل داوودي استفاده مي‌شود.
قلمه خشبي: قلمه‌هاي خشبي را در فصل برگريزان و اوايل زمستان كه گياه به خواب زمستاني رفته است انجام مي‌دهند. براي اين نوع قلمه، ساقه‌هاي چوبي با طول 50 سانتي‌متر لازم است. اين نوع قلمه بيشتر براي انگور كاربرد دارد.
- روش اصولي قلمه‌زدن
گام اول: اولين كار، انتخاب ساقه مناسب براي قلمه‌زدن است. سعي كنيد ساقه مورد نظرتان بدون آفت و بدون گل باشد. ساقه جوان‌تر بهتر است.
گام دوم: ساقه‌اي را كه انتخاب كرده‌ايد به‌صورت اريب يا كج از ساقه اصلي گياه به كمك قيچي باغباني جدا كنيد و سپس ساقه را درون كيسه‌اي پلاستيكي قرار دهيد و داخل كيسه كمي آب بريزيد.
گام سوم: طول ساقه‌اي كه انتخاب كرده‌ايد بين 5 تا 10سانتي‌متر بايد باشد، از آنجا كه ساقه ريشه ندارد و درصورت ريشه‌كردن، ريشه آن ضعيف خواهد بود اگر طول ساقه بيشتر از اين مقدار باشد ريشه نمي‌تواند گياه را خوب تغذيه كند و گياه خشك مي‌شود. پس مي‌توانيد درصورت بلند بودن ساقه آن را از پايين كوتاه كنيد. برگ‌هاي ساقه را هم به غير از يكي دو برگ بالايي از ساقه جدا كنيد، چرا كه برگ‌هاي پاييني در خاك فرو مي‌روند.
گام چهارم: در گلداني مناسب خاكي سبك بريزيد كه آب بتواند به‌راحتي از آن عبور كند. قلمه را در جداره كناري يك طرف گلدان قرار دهيد. طوري اين كار را انجام دهيد كه برگ‌هاي موجود در سر قلمه از خاك دور باشند.
گام آخر: گلدان را به خوبي آبياري كنيد. فقط حواستان باشد آب را در طرفي از گلدان بريزيد كه قلمه‌ها وجود ندارند تا ساقه‌ها از خاك خارج نشوند و ريشه كنند. گلدان را جايي قرار دهيد تا گياه به‌خوبي نور ببيند.
- نگهداري از قلمه
گياه را پس از قلمه‌زدن مرتب به كمك اسپري آبپاش مرطوب نگه داريد تا گياه از راه ساقه و برگ، آب مورد نياز خود را جذب كند و ريشه دهد. پس از 3 هفته ساقه گياه را بگيريد و به آرامي به طرف بالا بكشيد. اگر احساس كرديد كه گياه كمي گير مي‌كند نشان‌دهنده آن است كه گياه ريشه كرده است. اگر ريشه كرده بود گلدان گياه را عوض كنيد و هر قلمه را در يك گلدان قرار دهيد. اين بار به جاي جداره كناري گلدان، گياه را در وسط قرار دهيد تا گياه به‌خوبي رشد كند.