خب بافت فرسوده شهري نياز به نوسازي دارد اما اين تولد ساختمان‌هاي جديد نبايد به قيمت ايجاد مزاحمت براي همسايگان و ديگر مردم تمام شود. هرچه هوا گرم‌تر مي‌شود، ساخت و سازهاي شهري هم افزايش مي‌يابد و لزوم توجه به فرهنگ ساخت‌وساز بيشتر مي‌شود. اگر شما هم جزو يكي از ساختمان‌سازان اين شهر هستيد يا قصد داريد كه خانه فرسوده‌تان را نوسازي كنيد، بايد حواستان باشد كه براي مردم ديگر دردسر و نارضايتي به ارمغان نياوريد. اينجا نكاتي درباره همين فرهنگ ساخت‌وساز گفته شده كه احتمالا به كارتان مي‌آيد.
- كاهش صداهاي مزاحم
مهم‌ترين دردسري كه شما مي‌توانيد براي همسايگان هنگام ساخت‌وساز ايجاد كنيد، همين سر و صداي فعاليت‌هايي مثل نصب اسكلت ساختماني، تخليه مصالح ساختمان مخصوصا تيرآهن‌ها، سنگبري و... است. بپذيريد كه اين آلودگي صوتي واقعا اعصاب در و همسايه را به هم مي‌ريزد. يك اصل اساسي در فرهنگ ساخت‌وساز اين است كه اين آلودگي صوتي را به حداقل ميزان ممكن كاهش دهيد. مثلا اگر امكان برش سنگ نماي ساختمان در محيط بسته ساختمان نيمه‌سازتان وجود دارد اين كار را بكنيد حتي اگر به قيمت افزايش هزينه جابه‌جايي سنگ‌ها تمام شود يا مثلا اين روزها از چند لاستيك خودرو براي كاهش صداي تخليه تيرآهن و ميله‌گرد استفاده مي‌كنند كه ابتكار بسيار خوبي است.
- زمان مناسب فعاليت
نيمه شب است و شما يك‌دفعه با صداي مهيب، همراه با لرزش ساختمان از خواب مي‌پريد. بعد از اينكه حواستان سر جايش آمد مي‌فهميد كه همسايه كناري شما كه مشغول ساخت‌وساز است دارد تيرآهن خالي مي‌كند. اين اتفاقي است كه معمولا خيلي‌ها آن را تجربه كرده‌اند. بهانه ساختمان‌سازان هم اين است كه خودروهاي سنگين اجازه تردد در طول روز را ندارند. اما مي‌توان طوري برنامه‌ريزي كرد كه اين اتفاق در ساعت‌هاي اوليه شب بيفتد كه هنوز خيلي‌ها به خواب شبانه نرفته‌اند. يا مثلا از قبل، نسبت به اين موضوع در محله اطلاع‌رساني كرد. در ضمن فقط كارهايي كه امكان پرداختن در غيرساعات استراحت همسايگان وجود ندارد بايد انجام شود در غيراين صورت همسايگان حق شكايت دارند.
- فرهنگ عذرخواهي كردن
اين روزها خوشبختانه اين فرهنگ جا افتاده است كه ساختمان‌سازان، با نصب يك بنر كوچك، از همسايگان نسبت به مزاحمت‌هاي ساخت‌وساز عذرخواهي مي‌كنند. خب اين كار بسيار فرهنگي، ابتدا توسط مديريت شهري و در طرح و پروژه‌هاي عمراني با جملاتي مثل «از صبر و تحمل شما شهروند گرامي كه ما را در اجراي اين پروژه ياري مي‌كنيد، نهايت كمال و تشكر را داريم.» شروع شد و كم‌‌كم به يك فرهنگ همگاني در ساخت‌وساز درآمد؛ فرهنگي كه واقعا از نظر روحي تأثيرگذار است. باور كنيد نصب اين بنر هزينه چنداني روي دست شما نمي‌گذارد. حتي اگر كمي وقت بگذاريد و به شكل حضوري يا تلفني از همسايه‌تان به‌خاطر اين مزاحمت‌ها عذرخواهي كنيد تأثيرش به‌مراتب بيشتر خواهد شد.
- ساماندهي نخاله‌هاي ساختماني
مسلما هر ساخت و سازي با تخريب يك بناي قديمي همراه است كه همين موضوع كلي نخاله ساختماني توليد مي‌كند. حتي در طول ساخت‌وساز هم توليد اين نخاله‌ها ادامه دارد. اين نخاله‌ها هم باعث ايجاد گرد و خاك در محله مي‌شوند و هم نماي بصري زشتي ايجاد مي‌كنند. كاري كه از دست شما ساختمان‌سازان برمي‌آيد اين است كه اين نخاله‌ها را بلافاصله جابه‌جا كنيد و نگذاريد روي هم انباشته شود. بعد هم محل دپوي اين زباله‌ها را به‌طور كامل شست‌وشو كنيد. رها كردن مصالح ساختماني مقابل خانه‌ها و در پياده‌روها، نه‌تنها در تردد عابران از پياده‌رو اخلال ايجاد مي‌كند بلكه در مواقع بارندگي نيز موجب گل‌آلود شدن كوچه و خيابان يا گرفتن نهرها مي‌شود و همچنين هنگام وزش باد موجب ايجاد گرد و خاك خواهد شد.
- جلوگيري از سد معبر
متأسفانه اين اشتباه رواج يافته كه فرد ساختمان‌ساز فكر مي‌كند مي‌تواند، هرچقدر از معبر عمومي را كه خواست اشغال كند. اولا يادتان باشد پياده‌رو ملك خصوصي هيچ‌كس نيست، پياده‌رو متعلق به همه شهروندان و بخشي از حقوق آنها است كه هيچ مقام و مرجعي - چه شخصي و چه دولتي- نمي‌تواند بي دليل در آن دخل و تصرفي داشته باشد. اما براساس دستورالعمل‌هاي صادر شده، ساختمان‌سازان مجاز هستند يك‌سوم از فضاي معبر (پياده‌رو) را تا زمان زدن سقف اول اشغال كنند. اما پس از اتمام سقف اول مالك موظف است دور محوطه‌اي كه ساخت‌وساز در آن در حال انجام است حصاركشي كند و ديگر حق ندارد با مصالح ساختماني‌اش معبر را اشغال كند.
- تسريع در ساخت و ساز
البته اينطور نيست كه شما هر مدت زماني كه دلتان خواست به ساخت‌وساز بپردازيد. شهرداري‌ها با توجه به در اختيار داشتن توان فني و مهندسي لازم، مي‌توانند مدت زماني متعارف براي ساخت‌وساز و امور مربوطه را هنگام صدور پروانه تخريب و مجوز ساخت تعريف كنند تا مالك ساختمان يا پيمانكار، در مهلت زماني مقرر براي اتمام و تكميل پروژه ساختماني اقدام كند و در غيراين صورت با برخوردهاي قانوني مواجه شود. در جهت ضمانت اجراي انجام اين كار، حتي مي‌توان از مالك و پيمانكار ضمانت يا بيمه تضمين انجام تعهد گرفت. خب ولي خود شما فارغ از بحث قانوني سعي كنيد كه فرايند ساخت و سازتان را در حداقل زمان ممكن انجام دهيد؛ البته اين كار باعث صرفه‌هاي اقتصادي براي شما هم مي‌شود.
- مراقب حقوق يكديگر باشيم
حد آزادي شما نسبت به اموال شخصي و املاكتان تا آنجا است كه باعث ضرر ديگران نشويد. اين قاعده به «قاعده لاضرر» مشهور شده و منتسب به پيامبر مكرم اسلام(ص) است. آن حضرت اين قاعده را در مقام تعارض بين حق مالكيت 2نفر بيان كردند. مختصر شرح ماجرا بدين قرار بوده است كه در زمان پيامبر، شخصي درخت خرمايي در منزل همسايه‌اش داشت و بدون رعايت آداب ورود به منزل غير و با اين ادعا كه به درختي كه مالك آن است رسيدگي مي‌كند، وارد منزل همسايه مي‌شد و از اين بابت باعث آزار و اذيت همسايه‌اش را فراهم مي‌آورد. با شكايت صاحب منزل نزد پيامبر(ص) و دعوت از صاحب درخت، وي حاضر به فروش يا تعويض درخت حتي با تعداد زيادي درخت در جاي ديگر نشد و نه‌تنها به تذكرهاي همسايه، بلكه به ارشاد پيامبر(ص) نيز توجهي نكرد. همين امر موجب بيـان قاعده «لاضرر و لاضرار في الاسلام» از زبان مبارك پيامبر(ص) شد و به استناد آن، درخت همسايه از جاي كنده و به وي داده شد تا در هر كجا مي‌خواهد بكارد. فلسفه وجودي قاعده لاضرر در اسلام آن است كه حقوق همه تا جايي كه متعرض حقوق ديگري نشوند، محترم خواهد بود.