كسب جوايز مختلف و برپايي نمايشگاه‌هاي بسيار در ايران و كشورهاي اروپايي و آسيايي برگ‌زريني است كه در دفتر زندگي او مي‌درخشند. لوگوي زيباي محمد رسول‌الله در فيلم مجيد مجيدي و نوشتن نام عمليات‌هاي مختلف رزمندگان در قالب هنر نقاشيخط از آثار ماندگار اين هنرمند 68ساله است. نمايشگاه‌هاي او فرصتي است تا دوستداران هنر نقاشيخط آثار زيبا و جديد اين هنرمند را از نزديك ببينند. در ايام برپايي نمايشگاهي از كارهاي هنري استاد رسولي كه به گفته خودش تكنيك و سبك كارش با كارهاي قبلي متفاوت است، با او دفتر زندگي هنري‌اش را ورق زديم و او از رابطه خط به‌عنوان هنر اصيل ايراني با نقاشي و همچنين تأثير هنر در زندگي و سختي‌ها و تلاش‌هايي گفت كه براي رسيدن به اين جايگاه تحمل كرده است.
- هنري كه به فراموشي رفته است
رشته اصلي من نستعليق است و بعد از آن شكسته‌نستعليق و ثلث نيز كار كرده‌ام. اين سه خط را در فرمت‌هاي مختلف كار مي‌كردم. يكي از نمايشگاه‌ها كه در سال60 برگزار شد با موضوع سيمرغ بود كه از ترجمه فارسي نهج‌البلاغه انتخاب كرده بودم. عقيده دارم گفتار حضرت علي(ع)، رمز آزادي و آزادمردي و پرنده سيمرغ، مظهر آزادي است و من اين دو را باهم تلفيق كرده بودم. بيشتر كارهايم در اين نمايشگاه پرنده‌هاي خيالي بود و در آن زمان نمايشگاه با استقبال خوبي مواجه شد. خط نستعليق، خطي جدي است و توجه زيادي مي‌خواهد كه از فرم خارج نشود. در نقاشيخط‌هايي كه انجام مي‌دهم بيشتر اصول خوشنويسي را رعايت مي‌كنم. تاكنون 5جلد كتاب از آثارم را به چاپ رسانده‌ام. جان‌جانان، چندفصل، يادگار عشق و آخرين كتاب هم نورعلي‌نور است كه 40بار آيه نور را با 40فرم و خط‌هاي متفاوت به تصوير كشيده‌ام.
- تلفيق هنر ايراني و اروپايي
با وجود آنكه برخي معتقدند خط يك هنر ايراني است و نقاشي هنر اروپايي محسوب مي‌شود اما معتقدم نقاشي ايراني نيز وجود دارد و صرفا ريشه آن اروپايي نيست. در نقاشي ايران مينياتور را داريم و در گذشته نيز نقاشي‌هاي قهوه‌خانه‌اي و سنتي داشتيم و نقاشي پرتره نيز وجود داشت كه بعدها با سبك اروپايي تلفيق پيدا كرد. كمال‌الملك با سفر به اروپا برخي شيوه‌هاي نقاشي آنها را وارد نقاشي ايران كرد. خوشنويسي هنر ملي ماست و تلفيق رنگ و خط خيلي متفاوت است. در خوشنويسي نيز 40سال از عمر بايد سپري شود تا بتوان قطعه‌اي را درست نوشت. گاهي اوقات 17تا 18ساعت در روز كار مي‌كردم و با تلاش و پشتكار توانسته‌ام 35نمايشگاه انفرادي در ايران برپا كنم و در 25 كشور جهان ازجمله ژاپن، آلمان، ايتاليا، انگليس، كويت، قطر، دوبي، پاكستان، سوريه، چين و هنگ كنگ نيز نمايشگاه برپا كرده‌ام.
تجربيات زيادي در برپايي نمايشگاه در كشورهاي مختلف و همچنين داوري در زمينه نقاشيخط به‌دست آورده‌ام. كشورهاي عربي در زمينه نقاشيخط كمتر از ما كار نمي‌كنند و به آن اهميت مي‌دهند. در اين كشورها داوري مي‌كنم و از سطح كار آنها اطلاع دارم. در مورد خوشنويسي كلاسيك نيز به نمايندگي از ايران در تركيه داور هستم و آثار مختلفي را ديده‌ام. در تركيه مركزي به اسم ارسيكا هست كه هر 3سال يك‌بار مسابقه خوشنويسي برگزار مي‌كند و من يكي از 7 داور آن هستم.
- خوشنويسي فقط در ايران نيست
بسياري از ما تصور مي‌كنيم خوشنويسي تنها در ايران هنرمند دارد اما در كشورهاي عربي خوشنويسي از اهميت بالايي برخوردار است و آن را هنر اول مي‌دانند. كشورهاي قطر، كويت، بحرين و سوريه به خوشنويسي اهميت مي‌دهند و خوشنويسان مطرح ايران را به خوبي مي‌شناسند. در نمايشگاه‌هايي كه در كشورهاي اروپايي برپا كردم نقاشيخط براي اروپايي‌ها جذاب بود. در رم نمايشگاهي داشتم كه كارهاي نستعليق و كارهاي مدرن را به نمايش گذاشته بودم؛ كارهايي كه با رنگ و مركب بود و براي آنها جذابيت داشت. نقاشيخط، تاريخي 500ساله دارد، كسي نمي‌تواند ادعا كند نخستين كسي است كه نقاشيخط كار كرده است. در نقاشيخط هنوز زمينه زيادي وجود دارد كه كارهاي وسيع‌تري در آن اتفاق بيفتد. بعد از اين همه سال متوجه شدم كه چه كارهاي زيادي مي‌توان انجام داد و جذابيت آن، هم از نظر عيار هنري و هم ارزش مادي بالاست.
- رمز عمليات‌ها در قاب
يكي از كارهاي ماندگار من لوگوي محمد رسول‌الله در فيلم مجيد مجيدي است كه با استقبال زيادي نيز همراه شد. نوشتن نام محمد(ص) مسير جالبي داشت. وقتي مسئولان فيلم براي نوشتن لوگوي عنوان فيلم فراخوان دادند، تعدادي از هنرمندان آثارشان را ارسال كردند و من هم يكي از داوران بودم كه براي داوري اين آثار انتخاب شده بودم. همراه با ديگر اساتيد داوري كرديم و با انتخاب نفرات برتر، آقاي مجيدي جوايز نفرات اول تا سوم را پرداخت كرد اما مجيدي از آثار ارائه شده راضي نبود و از داوران خواست اثري را بنويسند. من هم نوشتم و اثر من مورد توجه قرار گرفت. لوگوي محمد رسول‌الله را با انگشتانم نوشتم و بسيار مورد توجه كارگردان قرار گرفت. 15دقيقه پشت صحنه فيلم را ديده بودم و بايد خطي مي‌نوشتم كه از جنس فيلم باشد؛ يعني مربوط به آن زمان باشد چون آن زمان خط‌هاي ثلث و غيره نبود و بايد يك خط ابتدايي به نمايش درمي‌آمد. انگشتم را در مركب زدم و نام محمد رسول‌الله را نوشتم.
- نويسنده كلمهالله
از ديگر آثار ماندگاري كه نوشتم و بارها چاپ شده است رمزهاي عمليات‌هاي مختلف در زمان جنگ است كه بهترين آنها رمز يا زهرا(س) است. در زمان جنگ، شب‌ها برنامه‌هايي در ارتباط با جنگ پخش مي‌شد و رمز عمليات‌هاي مختلف را اعلام مي‌كردند. چند تا از اين رمزهاي عمليات را به‌دليل علاقه قلبي‌اي كه داشتم، نوشتم. يكي از آنها يا «زهرا(س)» و يكي ديگر يا «علي‌بن‌ابيطالب(ع)» و... بود. آن زمان وزارت ارشاد اين طرح‌ها را از من مي‌گرفتند و چاپ مي‌كردند. «يا‌زهرا(س)» يكي از بهترين طرح‌هايي بود كه نوشتم و برايم ارزشمند است. كلمهالله كه در عكس‌هاي امام(ره) بالاي سر حضرت امام قرار دارد را من نوشتم. همه اينها براي من ارزش معنوي دارند و جزو تاريخ هنر ايران هستند. رمز عمليات‌ها را بدون آنكه كسي به من سفارش بدهد براساس مسئوليت دروني‌ام به شكل نقاشيخط كار كردم. «يا زهرا(س)» جزو بهترين كارهاي من بود كه بسيار چاپ شد. «يا‌الله يا‌الله يا‌الله» يكي ديگر از كارهايي بود كه 3 بار آن را در پرده لاجوردي به شكل نقاشيخط كار كردم.
- از قم تا نجف
چند سال قبل براي برگزاري يك نمايشگاه و كارگاه به نجف رفته بودم. اثري را براي سر در بارگاه حضرت علي(ع) در نجف آماده كردم با عنوان «علي مع الحق و الحق مع العلي» كه از نظر نستعليق‌نويسي كار بسيار دشواري بود ولي براي نخستين بار اين تركيب را نوشتم و بر سر در حرم نصب شد.
كارگاهي هم در جوار حرم حضرت علي(ع) برگزار شد كه من 13اثر را به مناسبت 13رجب براي نمايش با خودم برده بودم كه تمامي اين تابلوها را به موزه حضرت علي(ع) در شهر نجف اهدا كردم. 50سال «يا علي» نوشته بودم و آن شب وقتي در كنار ضريح امام علي(ع) مشغول زيارت بودم احساس كردم در خواب و رؤيا هستم. خطاطي دور گنبد حرم حضرت معصومه(س) يكي ديگر از توفيقاتي بود كه در زندگي نصيب من شد. 6سال قبل، 70متر دور گنبد را خطاطي كردم. اين اثر با مقداري برنز و آب طلا كارشده و يكي از كارهاي ماندگار است. معتقدم براي انجام برخي از كارها انتخاب مي‌شويم و خدا به من نظر لطفي داشت و ما را انتخاب كرد. خوشنويسي روي اسكناس‌هاي 5هزار توماني از ديگر كارهايي است كه انجام داده‌ام. اين كار به سفارش بانك مركزي انجام شد و من در اسكناس 5هزار توماني جمله‌اي از پيامبر اعظم(ص) را كه درباره اهميت علم است نوشتم كه يكي از آنها نيز در نوروز امسال توزيع شد. هيچ‌گاه بدون وضو دست به‌كار نمي‌برم، به‌خصوص اگر كاري قرآني باشد، داشتن وضو به من انرژي مي‌دهد.
- تأثير هنر در زندگي
كسي كه در زمينه هنر و وادي هنر در هر رشته‌اي از هنر فعاليت مي‌كند اگر عاشق باشد و براي پول و درآمد و شهرت كار نكند قطعا نتيجه خوبي مي‌گيرد ولي اگر ماديات و شهرت در اولويت باشد موفق نخواهد بود چون موانع و سختي‌هاي زيادي سر راه است. اين سختي‌ها چه طبيعي و چه غيرطبيعي، اتفاق مي‌افتد. اگر قرار باشد به جايي برسم و هدف دقيقي داشته باشم قطعا خسته خواهم شد و از ادامه راه منصرف مي‌شوم ولي اگر چاشني اين كار من عشق باشد هيچ‌كدام از اينها جلودار كار من نخواهد بود. اين كار علاقه و پشتكار مي‌خواهد و خسته‌نشدن در اين كار خيلي مهم است و من به اين شكل كار كردم. امروز جواناني كه تصور مي‌كنند مي‌توانند در وادي هنر موفق باشند از من راهنمايي مي‌خواهند و من به آنها مي‌گويم كه بايد عاشق اين كار باشند و از جان مايه بگذارند.
- نقش خانواده و همسر در موفقيت
همسرم خوشبختانه يكي از الطاف خداوندي در حق من بوده است. 26سالم بود كه به‌عنوان يك خوشنويس به خواستگاري او رفتم. همسرم بعدها به خوشنويسي علاقه‌مند شد. به هر حال كاركردن من را ديده است، رنگ و فرم را مي‌شناسد و اكنون خودش يك كارشناس خط شده است و گاهي بر خطوط ديگر هنرمندان هم ايراد مي‌گيرد. همسرم در موفقيت‌هايم تأثيرگذار بوده است. سال‌ها در خانه كار مي‌كردم و الان هم كار مي‌كنم و خانواده من در اين فضا رشد كرده‌اند. 2پسر و 2 دختر دارم و فرزندانم همه به نوعي كارشناس هنر هستند. دخترم نرگس كه مترجم زبان است خطاطي مي‌كند و دختر بزرگم كه فارغ‌التحصيل ادبيات است در زمينه نقاشي فعاليت مي‌كند. همسرم با كارهاي من مانوس بوده است و خيلي كمكم كرد تا بتوانم در اين سال‌ها كار و نمايشگاه برپا كنم. او فضا را براي من آماده مي‌كرد و هنوز هم اين توجه و همدلي ادامه دارد زيرا هنرمند بايد آرامش داشته باشد.
- ساقي بهار مي‌رسد
پدر از زبان دختر
تصويري كه هيچ‌گاه آن را فراموش نمي‌كنم؛ زماني بود كه پدر روي ورق طلا خطاطي و مادر نيز به پدر كمك مي‌كرد. هر روز نكته جديدي از پدر مي‌آموختم و هر زمان كه اشكالي داشتم پدر آن را حل مي‌كرد. پدر به من سرمشق مي‌داد و من براساس اصولي كه آموخته بودم مي‌نوشتم. سال‌هاست كه در زمينه خط نستعليق فعاليت مي‌كنم؛ البته نه به شكل حرفه‌اي و در حد و اندازه‌هاي كارهاي پدر. با ديدن آثار هنري پدر هيچ‌گاه به‌خودم اجازه نداده‌ام كه يكي از كارهاي خطي كه نوشته‌ام را روي ديوار نصب كنم. هر زمان پدراثر هنري جديد خلق مي‌كند از او مي‌خواهم كه آن را به من بدهد. همه كارهاي هنري پدر در زمينه خط و نقاشيخط را دوست دارم و او نيز هميشه تأكيد مي‌كند كه همه آنها متلعق به شماست. 2تابلو خط نفيس بهترين كادويي است كه پدر به مادرمان داده است. در يكي از آنها پدر اين جمله را براي مادر نوشته است: «جز از پروردگارخود اميدوار نباش» و در تابلو ديگري آمدن بهار را با اين جمله به مادر تبريك گفته است: «ساقي بهار مي‌رسد».
ايمان به خدا ويژگي بارز اخلاقي پدر است كه به او آرامش مي‌دهد و اين آرامش باعث مي‌شود كارهايش به دل بنشيند. آرامش، مهم‌ترين ويژگي اخلاقي او است. همه كارهاي هنري پدر تقريبا مذهبي است. مطالبي كه انتخاب مي‌كند همه با محتواست و تاكنون نديده‌ام شعر و متن بي‌محتوا كار كند.
مينا رسولي