اتفاقا جوانان مي‌توانند در اين عرصه، فعال‌تر و تأثيرگذارتر باشند. شايد بگوييد كه خب، توان مالي اكثر جوانان براي كمك كردن به ديگران خيلي زياد نيست اما كار خير كردن، فقط كمك مالي نيست، نشاط جواني بهترين سرمايه براي انجام كار خير است. جوانان وقتي مي‌خواهند كار خيري انجام بدهند گاهي دودل مي‌شوند كه آيا راهي كه براي اين كار انتخاب كرده‌اند واقعا مؤثر خواهد بود يا نه؟ آيا اين كارشان به‌دست نيازمند واقعي‌اش خواهد رسيد؟ ما براي جوانان پيشنهاد‌هاي خوبي داريم كه آنها را در مسير يك كار خوب و مفيد ياري خواهد كرد. پيشنهاد‌هاي ما براي شما جاي هيچ بهانه‌اي نمي‌گذارد؛ چرا كه خواهيد ديد روش‌هاي بسياري وجود دارد تا شما به جاي ارضاي حس خيرخواهي‌تان با كمك به متكدي سر كوچه يا خيابان، با پرداختن به آن روش‌ها، همت و توان جواني خود را در مسير درست و مؤثرش خرج كنيد.
- اردوهاي جهادي
ساخت و ساز جواني
وقتي صحبت از اردوهاي جواني مي‌شود، نخستين چيزي كه به ذهن مي‌رسد، تصاوير عده‌اي جوان است كه در روستايي دورافتاده مشغول ساختن مدرسه‌اي هستند. اصلا اصل و اساس اين اردوهاي جهادي برپايه توان و همت جوانان برنامه‌ريزي مي‌شود. به هر حال اردوهاي جهادي گزينه خوبي است براي جواناني كه مي‌خواهند از وقت و توانايي‌هايشان انفاق كنند و در راه خير قدم بردارند. گروهي بدون هيچ چشمداشتي، جمع‌شده و مي‌روند به مناطقي كه نياز به كمك دارند و با استفاده از مهارت‌هايي كه دارند مشكلات را رفع مي‌كنند. ذات حركت‌هاي جهادي، در رسيدگي به مناطق محروم و دورافتاده كشور تعريف مي‌شود. اين رسيدگي، هم در حوزه عملي و هم در حوزه‌هاي فرهنگي تعريف مي‌شود. در اين اردو‌ها كه توسط مراكز جهادي و بسيج دانشگاه‌ها، ادارات و سازمان‌ها، مساجد و مراكز فرهنگي و علمي كشور برگزار مي‌شود، داوطلبان در گروه‌هاي مختلف به روستا‌ها و مناطق محرومي كه نياز‌هايشان از پيش شناسايي شده است، مي‌روند.
- آموزش به ديگران
مثل يك جهاد علمي
اگر از جواناني هستيد كه هميشه سرتان در درس و كتاب بوده يا اينكه دنبال يادگيري مهارت‌هاي مختلف بوده‌ايد و از دوستداران انجام كارهاي خير محسوب مي‌شويد، مي‌توانيد از استعداد و علمي كه در اختيار داريد زكات بدهيد. مي‌توانيد به نيازمنداني كه دوست دارند ماهيگيري ياد بگيرند تا اينكه هر روز براي گرفتن ماهي دست به دامن ديگران بشوند، كمك كنيد. آنها با يادگيري مهارت شما مي‌توانند روي پاي خود بايستند. شما اگر معلم، استاد يا دانشجو هستيد با برگزاري كلاس‌هاي رايگان براي افرادي كه توانايي و هزينه رفتن به كلاس‌هاي آزاد را ندارند مي‌توانيد گامي مؤثر، هم در زندگي آنها و هم در زندگي خود برداريد. اگر هم صاحب فني هستيد كه به واسطه يادگيري آن مي‌توان روزي حلال كسب كرد با آموزش‌اش به سرپرست خانواده‌هاي بي‌بضاعت مي‌توانيد آنها را ياري كنيد. شما به راحتي با رجوع به مساجد محل، بهزيستي و كميته‌هاي امداد و كمي پرس‌وجو در محله مي‌توانيد اين افراد را شناسايي كنيد.
- عيادت و ملاقات
جواني با چند شاخه گل
خوشبختانه هنوز اوقات فراغت زيادي در طول هفته‌تان پيدا مي‌شود. گاهي شما با صرف وقت‌تان و البته حس و حوصله‌تان مي‌توانيد كارهاي بزرگي انجام دهيد. عيادت و ملاقات از بيماران و از پاافتادگان يا كساني كه به راحتي با ديدن حضور شما لبخند به لبانشان مي‌آيد و افرادي كه تنهايي جزيي از زندگي‌شان شده است، از كارهاي خيري است كه ثواب و البته نتايج مفيد بسياري دارد. با چند نفر ديگر از دوستان جوانتان دور هم جمع شويد و برنامه ملاقات و عيادت از اين گروه را براي هر چند هفته يك‌بار برنامه‌ريزي كنيد. سرزدن به سالمندان، كودكان بي‌سرپرست، بيماراني كه مجبورند بيشتر عمرشان را در بيمارستان‌ها سر كنند، جانبازاني كه در آسايشگاه‌ها به‌سرمي‌برند و حتي رفتن به آسايشگاه‌هاي ناتوانان ذهني ازجمله كارهايي است كه ما به شما پيشنهاد مي‌دهيم. هنگام ملاقات، با خريد يك جعبه شيريني يا چند شاخه گل به آنها يادآوري كنيد كه هنوز كساني به يادشان هستند.
- اهداي خون و پلاسما
كار خير متفاوت
خب، شما جوان هستيد و مي‌توانيد روي بنيه جواني‌تان حساب كنيد. البته اين پيشنهاد ما براي تمام گروه‌هاي سني است اما پزشكان مي‌گويند كه جوانان توانايي بيشتري در اهداي خون، اهداي پلاسما و اهداي پلاكت خون دارند. اهداي خون و پلاكت مستقيما براي درمان بيماران نيازمند مورد استفاده قرار مي‌گيرد، اما با اهداي پلاسما مي‌توانيد در توليد داروهاي مورد نياز بيماري‌هاي خاص كمك كنيد و از اين طريق يك كار خير متفاوت انجام دهيد.
برخلاف اهداي خون كه بايد در فواصل تقريبا طولاني صورت بگيرد، اهداي پلاسما تقريبا هر 2هفته يك‌بار از نظر پزشكي امكان‌پذير است.
تعداد مراكز اهداي پلاسما هم بسيار محدود بوده و تعداد مراكز آن در تهران، كمتر از انگشتان 2دست است. با يك جست‌وجوي ساده در اينترنت مي‌توانيد اين مراكز را پيدا كنيد. مبتلايان به لوسمي (سرطان خون) بيشترين مصرف‌كنندگان پلاكت اهدايي شما هستند.
- نذري دادن
گروه نذري جوانان محل
بين خانواده‌هاي ايراني كم پيدا مي‌شوند خانواده‌هايي كه در روز‌هاي مخصوصي براي گرفتن حاجاتشان نذر نكرده باشند يا نذري ندهند. خب، شما و دوستانتان مي‌توانيد يك گروه جوان براي نذري دادن
تشكيل دهيد.
پيشنهاد ما براي اين گروه‌ها اين است كه با ميزباني از افرادي مثل بچه‌هاي بي‌سرپرست، معلولان ذهني، بيماران در بيمارستان‌ها، كارتن‌خواب‌ها در اطراف شهر و محله‌هاي فقيرنشين، هم نذرشان را ادا كنند و هم كار خيرشان را تكميل. گرچه دعوت از فاميل و به‌جا آوردن فرهنگ خوب صله رحم كاري بجاست اما شما مي‌توانيد اين نوع نذري دادن را به بزرگ‌ترها بسپاريد و خودتان سراغ بي‌بضاعتان و كم‌توانان يا كودكان بي‌سرپرست برويد. بعضي از محله‌ها هم محل تجمع افراد معتادي هستند كه از خانه‌هاي خود طرد شده‌اند و بهترين گزينه براي دريافت نذري شما هستند. پيشنهاد ديگر ما اين است كه در ماه مبارك رمضان، نذري‌هاي خود را در ماشين چيده و هنگام افطار در شهر پخش كنيد.
- تشكيل گروه خيرين جوان
دورهمي به صرف كار خير
گاهي شما تنها با خرج كمي فكر و توان مي‌توانيد بهترين گروه سازماندهي‌شده از خيرين جوان را در محل زندگي خود تشكيل دهيد. مي‌توانيد مسئوليت هر يك از كارهاي خيريه را هم براساس توانايي افراد، به يكي از اعضا بسپاريد. روي تجربه‌هاي بزرگ‌ترها هم براي فعاليت‌هاي اين گروه خيريه حساب كنيد. بزرگان، كسبه معروف، امام‌جماعت‌ها و شوراياران محل، بهترين افرادي هستند كه مي‌توانند حكم يك مشاور خوب را در گروه خيريه شما داشته باشند. بهترين مكان‌ها براي تشكيل جلسه‌هاي اين گروه جوان هم مي‌تواند مسجد يا بوستان محلي‌تان باشد. شما با معرفي گروه خود به ساكنان محله، اين امكان را در اختيار نيازمندان محلي قرار مي‌دهيد تا براي رفع مشكلاتشان شما را امين خود دانسته و پيش شما بيايند. اين گروه با پيشنهاد به اهالي محل، از اعضاي خير ثبت‌نام مي‌كند. شما در اين گروه مي‌توانيد با شناسايي پتانسيل‌هاي موجود در يك محله و به خدمت گرفتن نيرو‌هاي خير براي كمك به نيازمندان بسيج شويد.
- جايي براي اطمينان جوانان خير
خب، جوان هستيد و كم تجربه، براي همين مراجعه به مراكز كميته امداد و بهزيستي، نخستين و بهترين راهكار براي جوانان خيري است كه مي‌خواهند كار خير انجام دهند چون در هر صورت اين مراكز چندين سال است كه در انجام اين كار‌ها تجربه دارند و بهترين مشاور براي شما به‌حساب مي‌آيند. نكته مهم درباره اين مراكز اين است كه نخستين جايي كه مردم نيازمند به هر نوع كمكي به آنجا مراجعه مي‌كنند همين مراكز است؛ از اين‌رو بهترين راه براي شناسايي افراد نيازمند و كار خير در مسير منطقي و درست آنها نيز مي‌تواند مراجعه به اين مراكز باشد.
- پاي همت جوان‌ها در ميان است
حضور در شهرياران جوان و اردوهاي جهادي
اردوهاي جهادي شهرياران جوان، از جنس كارهاي خيرخواهانه در فصل جواني است؛ ولي در حوزه شهري. جوان‌هاي شهر در كانون جهادگران جوان محله، آستين‌ها را بالا مي‌زنند، پاشنه‌هاي كفش‌شان را براي حل مشكلات شهر و برآورده كردن نيازهاي محله ور‌مي‌كشند. آنها زمان خود، يعني مهم‌ترين سرمايه‌شان را سخاوتمندانه وقف انجام كارهاي ريز و درشتي مي‌كنند كه شايد گاهي پيش پا افتاده به‌نظر بيايد اما انجام آنها در محله‌ها و كوچه‌هاي شهر از طريق اداري، اتفاق دير و دور و فرساينده‌اي است. جوان‌هاي محله‌هاي شهر تهران، پيشاني همت بلندي دارند.
اردوهاي جهاد شهري خانه شهرياران جوان، در 8 محور جاي مي‌گيرند. هر يك از اين محور‌ها، براساس نيازهايي كه ممكن است محله‌ها با آن درگير باشند، طراحي شده‌اند. بهداشت و سلامت، فعاليت‌هاي خيريه، فضاي سبز شهري، آموزش و پژوهش، فعاليت‌هاي فرهنگي و هنري، فعاليت‌هايي در حاشيه طرح‌هاي عمراني، پاكسازي، زيباسازي و نوسازي و در نهايت، مقابله با آسيب‌هاي اجتماعي اين 8 محور هستند.
جهادگران محلي بر حسب نياز هر محله، به هر يك از اين محور‌ها مي‌پردازند. برگزاري كلاس‌هاي نهضت سواد‌آموزي، جلسه آموزش خانواده‌ها براي كسب مهارت‌هاي زندگي، معاينه‌هاي پزشكي، پاكسازي معبرهاي يك محله از زباله، درختكاري و... نمونه‌هايي از فعاليت‌هايي هستند كه در اين برنامه‌ها جاي مي‌گيرند و هر جهادگر محله‌اي، با توجه به تخصص و علاقه‌اي كه دارد، در آن شركت مي‌كند. مناطق، بعد از دسته‌بندي نياز‌هايشان در يكي از اين محور‌ها، طرح‌هاي خود را به كميسيون تلفيق در خانه شهرياران جوان ارائه مي‌دهند و ابعاد مختلف طرح‌ها بررسي مي‌شود و بعد از تأييد، به مرحله اجرا مي‌رسند.
جوانان، گروه سني بين ۱۵ تا ۲۵ سال، ظرفيت‌هاي بالقوه شهر هستند كه اين سال‌ها، حدود يك چهارم جمعيت كشور را تشكيل مي‌دهند. مؤسسه خانه شهرياران جوان، با برنامه‌ريزي براي اين قشر، هدف‌هايي ازجمله جلب مشاركت‌هاي شهروندي اين گروه، انتقال نگاه‌هاي انتقادي و پيشنهادي از طرف جوانان به مديريت شهري و تربيت و پرورش مديران جوان شهري را دنبال مي‌كند. اين مؤسسه، به‌دنبال اين است تا علاوه بر همكاري جوانان با مديريت شهري، اين امكان را براي جوانان فراهم كند تا تجربه‌هايي در حوزه مديريت كسب كنند. براي اينكه بتوانيد در خانه شهرياران جوان محله‌تان عضو شويد، كافي است سري به دفتر اين مؤسسه در منطقه يا ناحيه سكونت‌تان يا پايگاه اينترنتي خانه شهرياران جوان بزنيد و بر حسب علاقه و توانايي‌هايي كه داريد، در برنامه‌ها و كانون‌هاي اين مؤسسه شركت كنيد.
فعاليت‌هاي خانه شهرياران، مخصوص جوانان است و گروه سني ۱۵ تا ۲۵ سال. با اين حال اگر كسي تمايل به عضويت در اين خانه‌ها داشته باشد و سنش در اين محدوده نگنجد، مي‌تواند از اعضاي افتخاري خانه شهرياران باشد و از امكاناتي كه اين مراكز در اختيارش مي‌گذارند، استفاده كند. يادتان باشد خانه شهرياران جوان، سازماني است مردم‌نهاد، متعلق به جوانان كه با توجه به هويت اسلامي- ايراني، به بهبود وضعيت شهري و توانمندسازي جوانان مي‌پردازد. بها دادن به سرمايه‌هاي انساني و استفاده از ايده‌ها و توانايي‌هاي آنها براي رفع نيازهاي قشر خودشان، از ويژگي‌هاي اين مؤسسه است.
- تخليه هيجان جواني با بازي‌هاي سنتي
جوان و هيجان، 2واژه‌اي هستند كه به هم گره خورده‌اند. سرك‌كشيدن به ورزش‌هاي مهيج، بدون درنظر گرفتن اصول و قواعد استاندارد، نه‌تنها هيجانات روحي و جسمي افراد را تخليه نمي‌كند بلكه مشكلات ديگري ازجمله آسيب‌‌ديدگي بهداشت روان آنها را درپي خواهد شد. از ديدگاه روانشناسانه اگر ورزشكار بدون درنظر گرفتن جوانب و صرفا با بهره بردن از قدرت ريسك‌پذيري‌اش به دنياي ورزش‌هاي مهيج وارد شود، در پاره‌اي موارد بهداشت سلامت جامعه را هم با خطر مواجه مي‌كند. ورزش‌هايي مثل بانجي‌جامپينگ كه اين روزها فراگير هم شده است، جزو همين ورزش‌هاي مهيج غيراصولي به‌حساب مي‌آيد كه ممكن است باعث ايجاد اختلال در سلامتي جوانان هم شود. در عوض ما در گذشته ورزش‌هاي سالمي داشتيم كه اتفاقا به‌شدت هيجان‌انگيز بودند. بازي‌هايي مثل هفت‌سنگ، كبدي يا همان زو، الك‌دولك و... هم آسيبي براي جوانان نداشتند، هم اوقات فراغتشان را به خوبي پر مي‌كردند و هم هيجانات روحي و جسمي آنها را تخليه مي‌كردند. دكتر محمدرضا خدايي، روانپزشك و عضو هيأت علمي دانشگاه علوم‌بهزيستي و توانبخشي تهران در اين خصوص مي‌گويد: «روان هر انسان مثل جسم او داراي حوزه‌هاي مشخص است. همانطور كه جسم، ارگان‌هاي مختلف بدن را شامل مي‌شود، روان هر فرد هم جايگاه خاص خودش را دارد. در حال حاضر در بحث روان ۴ حوزه شناخت، تفكر، رفتار و هيجان كه با هم ارتباط مستقيمي هم دارند، شناخته شده‌اند. يعني انسان سالم براي اينكه بهداشت روان سالمي داشته باشد، لازم است رابطه تنگاتنگي را بين هيجان و تفكرش و شناختي كه نسبت به محيط بيرون و آدم‌هاي دور و برش دارد، با رفتار فردي خودش برقرار كند. براي سلامت روان هر فرد مهم اين است كه هيجانات كنترل شده باشد».
- رهبري و توصيه‌هايي به جوانان
* جوانان عزيز! دشمن روي شما سرمايه‌گذاري‌هاي زيادي مي‌كند؛ حواستان جمع باشد. يأس، بزرگ‌ترين آفت جوان است. جوان‌ها بدانند كه متأسفانه يأس به روح جوان زودتر راه پيدا مي‌كند؛ همچنان كه اميد اينگونه است. در مقابل يأسي كه دشمن مي‌خواهد به جوان‌ها تلقين و تزريق كند، خودتان را مصونيت بدهيد.
جوانان دانشجو در محيط‌هاي دانشگاه، به درس و علم و روحيه انقلابي و اسلامي، حداكثر اهميت را بدهند. جوانان ببينند كه امروز و آينده، چقدر به‌وجود آنها احتياج است؛ خودشان را براي آينده بسازند. امروز هم جوان دانشجو بايد مثل هميشه، پيشتاز و پيشگام حركت انقلابي باشد و خودش را شايسته و صالح براي اين مسئوليت‌هاي بزرگ قرار بدهد.
شما جوانان عزيز كه در آغاز زندگي و تلاش خود هستيد، بايد سعي كنيد تا زمينه را براي آنچنان دوراني آماده كنيد؛ دوراني كه در آن، ظلم و ستم به هيچ شكلي وجود ندارد؛ دوراني كه در آن، انديشه و عقول بشر، از هميشه فعال‌تر و خلاق‌تر و آفريننده‌تر است؛ دوراني كه ملت‌ها با يكديگر نمي‌جنگند؛ دست‌هاي جنگ‌افروز عالم- همان‌هايي كه جنگ‌هاي منطقه‌اي و جهاني را در گذشته به‌راه انداختند و مي‌اندازند- ديگر نمي‌توانند جنگي به راه بيندازند؛ در مقياس عالم، صلح و امنيت كامل هست؛ بايد براي آن دوران تلاش كرد. قبل از دوران مهدي موعود، آسايش و راحت‌طلبي و عافيت نيست.
دوره جواني، دوره توانايي است. اين توانايي در چه چيزهايي بايد به‌كار برود؟ به اعتقاد من، بايد عمدتا در تحصيل علم، در ايجاد صفاي نفس و روحيه تقوا در خود و ايجاد نيروي جسماني در خود- كه ورزش باشد- به‌كار رود. اين 3مورد، عمده است. يعني اگر در يك جمله كوتاه از من بپرسند كه شما از جوان چه مي‌خواهيد؟ خواهم گفت: تحصيل، تهذيب و ورزش.