اما مهمتر از اين مسائل، مهارت عشقآفريني و ايجاد حس تعهد بين بچههاست. يعني بهطور واضح رويكرد تربيتي ما بهعنوان والدين بايد چگونه باشد كه بچههايي تربيت كنيم كه در آينده و دوران بزرگسالي حامي و پشتيبان هم باشند و به يكديگر محبت داشته باشند؟
- تلهها را بشناسيد
اگر برايتان جالب است تا راز تربيت خواهر و برادرهاي صميمي را بدانيد به اين شيوههاي تربيتي توجه كنيد:
والديني كه تفاوتهاي احساسي و اخلاقي بچهها را عجيب و غريب ميدانند و دائم در خلوت و جمع از آن حرف ميزنند، به بچههايشان ياد ميدهند كه شما با هم اختلاف داريد. اين مقايسه حتي ميتواند بين فرزند شما با يك كودك يا نوجوان ديگر باشد. درك اين اختلاف، قدم اول براي بنا گذاشتن ديوار جدايي بين بچههاست كه موجب كارشكنيهاي كودكانه، حسادت و... بين آنها ميشود. به جاي اين رويه ميتوانيد بهخودتان يادآوري كنيد كه هر فرزندي با شرايط و استعدادهاي خاص خودش به دنيا آمده و از ويژگيهاي مشترك خواهر و برادرها براي آنها بگوييد.
والديني كه فاصله سني بين بچهها را با حداقل فاصله تنظيم كنند و آنها را دائم از سرگرمشدن با هم و يا حتي جدل با هم دور نكنند، امكان دوستي، تمرين قهر و آشتي، مهارت حل اختلاف، مهارت رابطه اجتماعي و هم گروه شدن و... را به آنها ياد ميدهند.
اگر فرزندانتان به تذكر و توبيخ نياز دارند، حواستان به شيوهاي كه در پيش ميگيريد باشد. بچهها از همين رفتارهاي جزئي شما الگوي رفتار با خواهر و برادرهايشان را ياد ميگيرند؛ مثلا اگر زياد نه بگوييد، توبيخهايتان بهخاطر اينكه كودك دروغ نگفته و توضيح خواستن از او به شيوهاي عصبي و پرخاشگرايانه، موجب ميشود كه فرزندتان هم براي تأثيرگذاري روي برادر يا خواهر خود با اين روشها با او برخورد كند. ممكن است اينگونه بچهها بيشتر از بقيه دلشان بخواهد به كوچكترها زور بگويند، بهخاطر سودجويي و خودخواهي به ديگران فكر نكنند، بيمحبت باشندو... .
پدر و مادري كه چند فرزند دارند بايد رفتارهاي محبت آميزشان را بهطور مساوي بين بچهها تقسيم كنند. فرض كنيد توان مالي برگزاري جشن تولد را براي بچهها نداريد، در اين شرايط مراقب باشيد همه پس اندازتان را اول سال براي يك فرزندتان خرج نكنيد. فكر كنيد كه كدام فرزندتان در سالهاي پيش جشن تولد نداشته؟ تله «من دختر دوست دارم يا پسر» هم از آن دامهايي است كه ممكن است باعث تبعيض بين بچهها شود. نتيجه اين آفت، گناهكردن شما و ايجاد بذر كينه در خانه و بين بچههايتان است.
- براي افزايش محبت قدم برداريد
براي حفظ و افزايش سرمايه محبت و عشق خواهر و برادري از اين پيشنهادها كمك بگيريد:
از انواع فعاليتهاي مشترك براي بچهها كمك بگيريد تا همكاري در بازيها و برنده شدن و موفق شدن بين آنها محبت ايجاد كند.
به فرزند بزرگترتان رفتارهاي محبتآميز ياد دهيد؛ مثلا به او پول بدهيد تا به خواهر يا برادرش عيدي بدهد.
بچهها بازي و همبازيشان را دوست دارند و به آن تعلق پيدا ميكنند. انجام انواع بازيهاي گروهي را به آنها پيشنهاد بدهيد.
از قبل به فرزندانتان بگوييد كه براي منصرفكردن شما از تنبيه، وساطت آنها براي هم حتما اثرگذار است.
تحقيقات نشان داده والديني كه با هم رابطه بهتري دارند مهارت روابط خواهر و برادري را هم بهتر به بچههايشان منتقل ميكنند پس روشهاي ابراز محبت را در قبال همسرتان در خانه جاري كنيد.
مدرسه مشترك خواهر و برادرها و ايجاد فرصت بيشتر براي خاطره داشتن آنها با هم، محبت آفرين است.
روزهاي مهم سال مثل تولد خواهر و برادرها را يادآوري كنيد.
روي جايگاه خودتان بهعنوان پدر و مادر و نقطه وصل اين فرزندان خيلي دقت كنيد؛ مثلا در زمانهايي از روز، بچهها را دور هم جمع كنيد تا با آنها مشورت كنيد، حرف بزنيد، از خاطرات كودكيتان با خواهر و برادرهايتان بگوييد و... .
به كودك آموزش دهيد كه رابطه خواهر و برادري نسبت به رابطه با دوستان، فرق مهمي به اسم خون مشترك و خانواده مشترك دارد. آنها را نسبت به حفظ كيان خانوادگيتان حساس كنيد.
به بچههايتان يادآوري كنيد كه خيليها آرزو دارند خواهر و برادر داشته باشند اما از اين نعمت محرومند.
- عادتهاي ممنوعه خانه ما
1- تلافيجويي ممنوع: بعضي از اخلاقهاي بد ريشهاي هستند و اگر پاي اين بديها در اخلاق و رفتار بچهها بازشود همه جا نشانههاي آن را خواهيد ديد. فرض كنيد شما عادت «جواب بدي، بدي است» را در ارتباط با همسر و فاميل در رفتار خودتان نهادينه كردهايد. اينجا بهاحتمال زياد فرزندتان هم با شما شبيهسازي رفتاري انجام خواهد داد و دير يا زود حاضر به گذشت از رفتارهاي خواهر و برادرش نخواهد شد و هميشه قهر بين آنها بيشتر از آشتي ميشود. براي پيشگيري از اين آفت، قانون «تو خوبي كن»، «تلافي ممنوع» و «در خوبي كردن، تلافيكننده باش» را در خانهتان عملي كنيد.
2- زورگويي ممنوع: تا ميتوانيد رابطه بزرگترها و كوچكترها را در خانه تنظيم كنيد. همه بچههاي بزرگتر دوست دارند بزرگي و قدرت بدنيشان را به ديگران اثبات كنند، پس اگر شما مديريت كنيد ميتوانيد اين نياز بچهها را از زورگويي به سمت مسئوليتپذيري سوق بدهيد. به كمك داستانهاي پهلوانان، فرق زور پهلوانان با زورگويي قلدرها را روشن كنيد. از كلمههايي شبيه به «مامان كوچولو» يا «بابا كوچيكه» براي فرزند بزرگتان استفاده كنيد تا براي حاميبودن تحريك شود. از طرف ديگر شما يادآوريكننده اقتدار و احترام فرزند ارشدتان به فرزندهاي كوچكتر باشيد و هميشه حق را به كوچكترها ندهيد.
3- بدگويي ممنوع: وقتي شما از بچهها بخواهيد عامل باخبرشدنتان از اوضاع باشند، كم كم ريشه چغلي كردن هم در رفتار بچهها جان ميگيرد. در اين شرايط شما گاهي قاضي، گاهي وكيل مدافع، گاهي پليس و گاهي نگهبان ميشويد و اين رويه به ضرر شما و آفت بين صميميت بچههاست. به فرزندانتان وقتي ميخواهند از ديگران چغلي كنند، بگوييد: «به تو ياد ميدهم تا خودت مشكلت را حل كني». اگر احتمال خطر جاني يا مالي داديد آنوقت خودتان وارد ميدان حل اختلافشان شويد. بخش زيادي از كدورت آينده بچهها از هم، ميتواند ناشي از برچسبهايي باشد كه بزرگترها در كودكي به بچهها زدهاند.
خواهر و برادرها منبع تجربهآموزي و حمايت از هم هستند.اثري كه اين رابطه بر شخصيت هركدام از بچهها ميگذارد متفاوت است اما بچهها دوست دارند نقطه برتريشان نسبت به هم را براي والدين ثابت كنند پس مراقب ارزشگذاري كارهاي آنها باشيد. اغلب بچههاي بزرگتر، بهخاطر رفتار بزرگترها ياد ميگيرند پختهتر عمل كنند اما بچههاي كوچكتر تجربههاي بيشتري را ميبينند و در جذب همسالانشان موفقتر ميشوند.