كودك بايد براي زندگي آينده خود آماده شود. او براي اين آمادگي نياز به پرورش جسم و روح دارد. پرورش يا پروريدن همان معنايي است كه در كتب لغت براي كلمه تربيت آورده شده است. پس در بسياري از موارد اغلب والدين مشغول تربيت هستند، اما چه نوع تربيتي و با استفاده از چه ابزاري؟ يكي از بخشهاي بسيار مهم و حائز اهميت تربيت، تربيت ديني و معنوي كودك و رابطه او با خداست كه مبناي همه روابط بعدي او در زندگي آيندهاش قرار ميگيرد. همچنين تأثير اين معنويات در روند تربيت قابل تأمل است. تربيت معنوي، يعني تربيت ايمان، اخلاق و عواطف در كودك.
- چرا تربيت معنوي؟
شايد از خودتان بپرسيد كه آيا اصلا كودك نياز به تربيت معنوي دارد؟ چه زماني اين معنويت به درد او خواهد خورد؟ فراموش نكنيد كه تربيت ديني و معنوي مستقيما با سلامت روح فرزندتان در ارتباط است. باورهاي ما، نهتنها بر روح كه بر جسم ما نيز اثرگذارند. حتي باورهاي سمي، منفي و متضاد با فطرت انساني، ميتوانند علاوه بر به خطر انداختن سلامت روح و جسم، جامعه فرد را نيز درگير كنند. تربيت معنوي كودك، به او باورهاي مثبت ميدهد تا معناي زندگي را براساس فطرت خداجوي خويش درك كند. همين باورهاي مثبت و گرايشات معنوي سبب فراهم آمدن سازگاري اجتماعي و خويشتنداري در فرد شده و همه اينها مقدمهاي بر شكلگيري سلامت روان و آرامش و امنيتخاطر است. در واقع شما با پرورش معنويت، به فرزندتان يك تكيهگاه محكم، دائمي و خللناپذير دروني معرفي ميكنيد كه در تمام طول زندگي و در بحرانها و تلاطمهاي دروني و بيروني از او محافظت ميكند. نيازي نيست بگوييم كه كارشناسان و محققان با تحقيقات گستردهشان به اين نتيجه رسيدهاند كه افرادي كه زندگي معنوي و مذهبي دارند، كمتر دچار فشار خون، افسردگي و ديگر بيماريها ميشوند، اين يافتهها در زندگي بسياري از ما جاري است. كم نديدهايم آدمهايي كه دين، مذهب، اخلاق و معنويت حافظ سلامت روح و جسمشان بوده است.
- تربيت معنوي را از كي بايد شروع كرد؟
ايدهآلترين حالت تربيت اين است كه تربيت معنوي كودك را قبل از متولد شدنش و حتي قبل از انتخاب همسر، جدي بگيريم. انتخاب فردي كه خود اهل معنويات است، سلامت روان دارد، حلال و حرام را ميشناسد و داراي باورهاي مثبت است، طبعا در كل زندگي، خاصه تربيت كودك مؤثر خواهد بود. درهرحال نخستين الگوهاي تربيتي و معنوي كودك، والدين او هستند. پس از آن و پيش از بارداري لازم است كه مواردي از سوي والدين رعايت شوند. هستند كساني كه دورههاي عبادي و خودسازياي را پيش از اقدام به فرزندآوري براي خود تدارك ميبينند. رعايت نكاتي كه براي دانستنشان نياز به تلاش زيادي هم نيست، سبب ميشود كه كودك از زمان جنيني با اين مسائل آشنا شده و روح او تحتتأثير سلامت روح و باورهاي مثبت پدر و مادر خويش قرار بگيرد.
- توكل كنيد
يكي از اجزاي معنويت و باورهاي ديني، توكل است. شما نيز توكل كنيد. براي اينكه در امر فرزندآوري و تربيت فرزند موفق عمل كنيد نياز به ياري و استعانت نيروي لايزال الهي داريد، پس توكل و توسل را فراموش نكنيد. از خداوند و ائمه معصومين(س) بخواهيد كه ياريتان كنند و هرجا كه پيچيدگيهاي روحي انسان و شرايط محيطي و اجتماعي، شما را به بنبست رساند به ياريتان بيايند و دستتان را بگيرند. همين توكل باعث رشد معنويتي در خود شما شده كه هم به شما آرامش و امنيت خاطر ميدهد و هم الگوي خوبي براي فرزندتان خواهد شد.
- الگوي مناسبي باشيد
اگر خود شما هنوز در دودوتا چهارتاي دين و ايمانتان باشيد چطور ميخواهيد فرزندي پرورش دهيد كه سرشار از معنويت بوده و شخصيتي يكپارچه، مستقل و آرام داشته باشد؟ كودك شما قبل از هر كسي به والديناش چشم دارد. او لحظه به لحظه رفتار شما را ضبط ميكند؛ آرامش يا توفاني بودن، گذشت يا عصبانيت، صبر يا بيقراري و بسياري ديگر از نشانههاي معنويت را از شما فراميگيرد. پس قبل از اينكه به فكر تربيت معنويت در كودكتان باشيد، به تربيت معنوي خود نيز فكر كنيد.
- تعليمات ديني، تربيت ديني
شايد با خودتان فكر كنيد كه كودك شما هم بهزودي بزرگ ميشود، به مدرسه ميرود و همهچيز را فراخواهد گرفت. به آن سن و سال كه برسد شايد در مدرسه به او نماز خواندن، روزه گرفتن و ديگر مسائل شرعي و بايد و نبايدها را ياد دهند. اما همه اينها تعليمات ديني است. در واقع مجموعهاي از اطلاعات است كه در ذهن فرد جمع خواهد شد، تعليم با تربيت متفاوت است. شما اگر اقدام به تربيت معنوي كودك نكرده باشيد، ممكن است او تن به تعليمات ندهد. در واقع نياز است كه شما زمين مستعدي را كه در اختيارتان گذاشتهاند با روشهاي صحيح آماده كشت و زرع كنيد.
- در جلسات مذهبي شركت كنيد
كودك را از شركت در نمازجماعتهاي مساجد و جلسات و فضاهايي كه روح مذهب و معنويت در آنها جريان دارد، به بهانههاي متفاوت محروم نكنيد. نگوييد خسته ميشود، خوابش ميآيد، سروصدا اذيتش ميكند و...؛ همه اينها راه و چاره دارند و شما ميتوانيد با رعايت چند نكته ساده، مثل تغيير ساعت خواب كودك و... او را با خود همراه كنيد؛ شبهاي قدر، همانقدر كه براي خود ما سرنوشتساز است، براي كودكمان هم هست، زيارت، همانطور كه به ما آرامش ميدهد كودك را نيز سرشار از حس مثبت و آشنايي با بسياري از مفاهيم مذهبي و معنوي ميكند.
- مصونيت معنويت
كودك شما، در اين ابعاد و اين سن باقي نخواهد ماند، بهزودي بزرگ ميشود و پا به جامعه ميگذارد. او حتما در معرض درست و غلط تصميمات و بر سر دوراهيها قرار خواهد گرفت. تربيت معنوي، تجهيز كردن فرد است به نكاتي كه حين اين مسائل به كمكش خواهد آمد. او بايد و نبايد و خط قرمزها را ميشناسد و معنا و هدف زندگي را درك كرده است. بنابراين كمتر پيش ميآيد كه نوجواني كه از تربيت صحيح معنوي برخوردار بوده است و روح ايمان، اخلاق و عواطف در او به خوبي شكل گرفته و پرورش يافته، به سمت خطا، گناه و بزهكاري برود. فردي كه با نماز، خدا و مجالس معنوي آشناست، به ورطه اعتياد، روابط غيرشرعي، پوچي، افسردگي و... نخواهد افتاد.
نظر شما