واقعيت اين است كه كودكان تصوري از رازداري ندارند. در واقع براي آنها مخفي نگه‌داشتن برخي مسائل بي‌معناست. آنها هنوز نمي‌دانند چرا نبايد مادربزرگ از دعواي مامان و بابا خبر داشته باشد و چرا نبايد با غريبه‌ها از اسم و رسم و آدرس خانه و... صحبت كرد. كودكان بزرگ‌تر ممكن است براي افشاي رازهاي خانوادگي دلايل ديگري مثل انتقام‌گرفتن يا جلب توجه داشته باشند، با اين‌حال تا قبل از اينكه شما شروع به آموزش نكنيد و البته آموزش‌تان را صحيح و سالم پيش نبريد، براي كودكتان، شما و مامان‌جون و غريبه‌ها به يك ميزان، صلاحيت دريافت اطلاعات را داريد.
«خاله مي‌دونستيد ما قراره ني‌ني‌دار بشيم؟» «عمو مي‌دونستيد بابام با همكارش دعوا كرده، صورتش زخمي شده؟»، «مادرجون، بابا و مامان ديشب با هم دعوا كردن»؛ اينها جملاتي هستند كه احتمالا زياد از زبان كودكان اطراف خودتان شنيده‌ايد. واقعيت اين است كه كودكان تصوري از رازداري ندارند. در واقع براي آنها مخفي نگه‌داشتن برخي مسائل بي‌معناست. آنها هنوز نمي‌دانند چرا نبايد مادربزرگ از دعواي مامان و بابا خبر داشته باشد و چرا نبايد با غريبه‌ها از اسم و رسم و آدرس خانه و... صحبت كرد. كودكان بزرگ‌تر ممكن است براي افشاي رازهاي خانوادگي دلايل ديگري مثل انتقام‌گرفتن يا جلب توجه داشته باشند، با اين‌حال تا قبل از اينكه شما شروع به آموزش نكنيد و البته آموزش‌تان را صحيح و سالم پيش نبريد، براي كودكتان، شما و مامان‌جون و غريبه‌ها به يك ميزان، صلاحيت دريافت اطلاعات را داريد.
- رازداري و عقلانيت
بالاخره هر فرد، رازهاي شخصي و خانوادگي‌اي دارد؛ حرف‌هايي براي‌نزدن كه به هر دليلي نيازي به افشاي آنها نيست. رازداري علاوه بر يك خصيصه اعتمادبرانگيز، توصيه‌اي ديني هم محسوب مي‌شود. حضرت علي(ع) مي‌فرمايند: «رازت را تنها براي خودت نگهدار و آن‌را نه به دورانديش بسپار كه مي‌لغزد و نه به نادان كه خيانت مي‌كند». و امام جواد(ع) نيز در سخني حكيمانه مي‌فرمايند: «آشكار كردن چيزي، پيش از آنكه استوار شود، موجب تباهي آن مي‌شود». زماني كه نفر سومي با ذهن و دلي خالي از چراها و بايد و نبايدها قدم به دنيا و زندگي ما مي‌گذارد، ممكن است وقتي زبان باز كرد، رازهاي خانوادگي و آنچه در خانه مي‌شنود، مي‌بيند و در جريان قرار مي‌گيرد را براي ديگران بازگو كند. رازداري خصيصه‌اي است كه كودك بايد هم براي حفظ امنيت و موفقيت خودش در بزرگسالي و هم براي حفاظت از رازهاي خانوادگي آن را فرابگيرد. آموزش رازداري به كودك با كتك، تنبيه و سرزنش، امكان‌پذير نيست. طبيعي است كه والدين وقتي با خبرچيني و برملاشدن رازهاي خانوادگي توسط كودك روبه‌رو مي‌شوند عصباني شده و از كوره دربروند اما مطمئنا عصبانيت والدين، كودك را رازدار نمي‌كند.
- رازدار باشيد
كودك شما مدام حواسش به شماست. زماني كه با تلفن صحبت مي‌كنيد يا در مهماني‌هاي خانوادگي و دوستانه با افراد، مشغول افشاي رازهاي ديگران هستيد، او اگرچه گوشه‌اي مشغول بازي باشد، باز هم حرف‌هاي شما را مي‌شنود. بنابراين اگر خودتان فرد رازدار و الگوي خوبي براي فرزندتان نباشيد، او هم خبرچيني كوچك از آب در مي‌آيد كه هر چه مي‌شنود و مي‌بيند را كف دست بقيه مي‌گذارد.
- به من توجه كن
يكي از علل برملا شدن رازها توسط بچه‌ها، نياز آنها به توجه است. فراموش نكنيد كه وقتي رازي در ميان باشد، توجه همه جلب مي‌شود. اگر كودك به اين جلب توجه اعتياد پيدا كرد، آن‌وقت تبديل مي‌شود به يك خبرچين كوچك! براي اين مسئله 2راه وجود دارد؛ اول پيشگيري و دوم درمان:
اول: خودتان به اندازه كافي به‌كودكتان توجه كرده و اعتماد و عزت‌نفس‌اش را تقويت كنيد. نياز به توجه بايد در كودك مرتفع شود، در چنين صورتي او براي جلب‌توجه دست به هر كاري نمي‌زند.
دوم: وقتي كودكي به خبرچيني رو آورد، از اطرافيان بخواهيد كه در چنين مواقعي به او توجه نكنند، به حرفش گوش نكنند يا تشويقش نكرده و از گفتن جملاتي محرك مثل «واي راست مي‌گي؟» «بعدش چي شد؟» و... خودداري كنند.
- خودت را جاي او بگذار
محمدرضا، وسط مهماني دست مادرش را مي‌گيرد و به گوشه‌اي مي‌برد و خيلي مشكوك و هيجان‌زده مي‌گويد: «مامان، مي‌خواي بهت بگم حسن توي مدرسه‌شون چي‌كار كرده؟ واي مامان باورت نمي‌شه» تكليف مادر محمدرضا در چنين شرايطي چيست؟ يكي از راه‌ها اين است كه مادر از او بپرسد: «يعني مي‌خواي راز حسن رو فاش كني؟» در اين حالت كودك با مفهوم راز و رازداري روبه‌رو شده و مجبور به تصميم گرفتن مي‌شود. اگر كودك گفت بله، مادر مي‌تواند بپرسد: «تو اگر جاي حسن بودي دلت مي‌خواست كسي رازت رو فاش كنه؟» احتمالا كودك فكر مي‌كند و مي‌گويد نه يا «بايد فكر كنم!» به او فرصت فكر و تصميم بدهيد. حالت بعد زماني است كه واقعا براي حسن اتفاقي رخ داده كه نياز به كمك دارد و محمدرضا با فاش‌كردن اين راز مي‌تواند گره‌اي را باز كند. يكي از سؤالاتي كه مادر مي‌تواند از كودك بپرسد اين است: «به‌نظرت با اين اتفاقي كه براش افتاده، نياز به كمك داره؟ ما مي‌تونيم كمكش كنيم؟ اگر پدر و مادرش متوجه بشن مي‌تونند كمكش كنند؟ به‌نظرت حسن در خطره؟».
- رازدار كودكتان باشيد
رازش را نگه داريد تا رازتان را نگه دارد. رازهاي كودك ممكن است به‌اندازه خودش كوچك باشد يا اهميت خاصي نداشته باشد اما براي او بزرگ و بااهميت است. شما به اين اعتمادي كه به شما كرده احترام بگذاريد. لازم نيست هر نكته‌اي كه براي كودك راز و مهم محسوب مي‌شود را جلوي خودش با ديگر اعضاي خانواده در ميان بگذاريد كه هم سلب اعتماد كرده‌ايد و ديگر هيچ‌وقت مسائلش را با شما در ميان نمي‌گذارد و هم او را نسبت به مفهوم رازداري بي‌اهميت كرده‌ايد. اگر نياز به درميان گذاشتن با ديگران است، مخفيانه و در غياب خودش بگوييد.
- با اينكه دوستت دارم...
اگر با افشاشدن رازي توسط كودك در جمع روبه‌رو شديد، همان‌جا و جلوي بقيه عكس‌العمل نشان ندهيد. عكس‌العملي مثل سرزنش، دعوا، عصبانيت، تهديد و... . تنها كاري كه بايد بكنيد اين است كه چند لحظه‌اي جدي و خيره نگاهش كنيد يا با گذشت مدتي كم، دستش را گرفته و در خلوت به او بگوييد: «با اينكه دوستت دارم، اما خيلي از اين كارت ناراحت شدم، تو نبايد رازهاي خانواده را به كسي بگويي».
نظر شما