واقعيت اين است كه اين يار مهربان، جايي در سبد خريد ما ندارد. سر و كله‌اش تنها گاهي وقت‌ها؛ آن هم به ضرب و زور اجبار، در زندگي روزمره‌مان پيدا مي‌شود،اين در حالي است كه اگر بنشينيم و كلاهمان را قاضي كنيم، مي‌بينيم كه تا دلمان بخواهد زمان مرده در طول روز داريم؛ وقت‌هاي اضافي كه مدام در آنها در جا مي‌زنيم و استفاده مفيدي از آنها نمي‌كنيم. در روزگاري نه‌چندان دور، دسترسي نداشتن به كتاب و افزايش بهاي آن يكي از اصلي‌ترين بهانه‌هاي سر نزدن به اين يار مهربان بود. اما حالا كتابخانه‌هاي عمومي در همه شهرها پيدا مي‌شود؛ كم هستند ولي مي‌شود رويشان حساب كرد. خوشبختانه در سال‌هاي اخير، كتابخانه‌هاي عمومي هم بخش‌هاي مختلفي پيدا كرده‌اند و خدمات مختلفي ارائه مي‌كنند. اينجا مي‌توانيد با اين خدمات بيشتر آشنا شويد.
- عضويت در تمام كتابخانه‌هاي كشور
ديگر لازم نيست براي استفاده از خدمات يك كتابخانه، در همان كتابخانه عضو شويد. با اجراي طرح عضويت سراسري مي‌توانيد با عضويت در يك كتابخانه از تمامي كتابخانه‌هاي سراسر كشور كه به سامانه مديريت كتابخانه‌هاي عمومي كشور متصل هستند، خدمات دريافت كنيد. كافي است به يك كتابخانه عمومي مراجعه كنيد و درخواست عضويت يا تغيير عضويت كتابخانه‌اي به عضويت سراسري بدهيد. در حال حاضر بيش از 2هزار كتابخانه از تمامي استان‌هاي كشور به اين سامانه يكپارچه متصل شده‌اند و فرايند اتصال ساير كتابخانه‌ها در استان‌هاي ديگر كشور به‌صورت گام به گام پيش مي‌رود. با استفاده از سامانه جديد مي‌توان هر كتابخانه‌اي را به نرم‌افزاري جامع و در عين حال متناسب با نيازهاي يك كتابخانه عمومي و كاربران آن مجهز كرد.
- ثبتنام آنلاين در كتابخانه‌هاي عمومي
عضو هيچ كتابخانه‌اي نيستيد؟ خب، حتما لازم نيست براي عضويت شال و كلاه كنيد و به يك كتابخانه عمومي برويد. كافي است از طريق اينترنت به سايت www.samanpl.ir سري بزنيد و در آنجا ثبتنام آنلاين انجام دهيد. در بخش ثبتنام اين سايت، نزديك‌ترين كتابخانه به شما از طريق سيستم مكان‌يابي معرفي مي‌شود. شما بايد فرمي را در اين سايت پر كنيد. در اين فرم بايد اطلاعات كاربري، اطلاعات شناسنامه‌اي و يكسري اطلاعات تكميلي را به همراه عكس پرسنلي‌تان قرار دهيد. حالا ثبتنام شما نهايي شده و شما عضو تمام كتابخانه‌هايي كه زيرنظر نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور هستند مي‌شويد. در اين سايت، كتابخانه‌اي را هم انتخاب مي‌كنيد كه پس از ثبتنام مي‌توانيد با مراجعه به آن و ارائه كارت ملي و پرداخت يك حق عضويت ناچيز، كارت عضويت خود را دريافت كنيد.
- كتاب را اينترنتي پيدا كنيد
سامانه جامع مديريت كتابخانه‌ها فقط براي ثبتنام نيست بلكه خدمات ديگري هم به شما مي‌دهد. در حقيقت اين سامانه، به‌عنوان شبكه جامع كتابخانه‌هاي عمومي كشور، امكان امانت، عضويت و حتي جست‌وجو در تمامي كتابخانه‌هاي موجود در شبكه را براي كاربران خود به راحتي فراهم مي‌كند. امكان جست‌وجو در منابع كليه كتابخانه‌هاي عمومي، يكي از خدمات خوب اين سامانه براي شماست كه حسابي به كارتان مي‌آيد؛ يعني وقتي مثلا شما يك كتاب را در كتابخانه نزديك منزل‌تان پيدا نمي‌كنيد مي‌توانيد به‌راحتي سراغ منابع كتابخانه‌هاي ديگر برويد. حتي در اين سامانه مي‌توانيد درخواست امانت آن كتاب را هم ثبت كنيد تا عضو ديگري آن را نگيرد. امكان تمديد و رزرو كتاب توسط عضو از طريق اين سامانه اينترنتي هم فراهم شده است. حالا ديگر هيچ بهانه‌اي براي دسترسي نداشتن به كتاب وجود ندارد.
- شرايط امانت گرفتن كتاب چيست؟
كتابخانه‌هاي زيرنظر نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور با يك آيين‌نامه مشخص فعاليت مي‌كنند؛ يعني شرايط امانت‌گرفتن كتاب در همه اين كتابخانه‌هاي عمومي يكي است. امانت كتاب براي اعضا با ارائه كارت عضويت انجام مي‌گيرد و فقط شخص صاحب كارت مي‌تواند براي امانت مراجعه كند. حداكثر 5جلد كتاب و به‌مدت 14روز براي مطالعه هر عضو، به امانت داده مي‌شود. امانت 5جلد كتاب براي استفاده در تالارهاي مطالعه يا همان قرائتخانه‌ها هم منعي ندارد. يادتان باشد برخي كتاب‌ها اساسا براي بردن به بيرون از كتابخانه امانت داده نمي‌شوند كه شامل منابع مرجع (واژه‌‌نامه‌ها، دايره‌المعارف‌ها، اطلس‌ها، كتابشناسي‌ها، منابع جغرافيايي و...)، كتاب‌هاي خطي، كتاب‌هاي نفيس، كمياب و ناياب و نشريات ادواري جاري مي‌شود. تمديد امانت كتاب (مشروط به عدم‌تقاضاي ديگران و نداشتن تأخير) براي دو‌هفته امكان‌پذير است.
- بخش كودك و نوجوان كتابخانه‌ها
تا چند سال قبل اينطور بود كه يك يا چند قفسه از مخازن كتابخانه‌ها به بخش كودك و نوجوان اختصاص مي‌يافت اما حالا با توجه به اهميت ترويج فرهنگ كتابخواني ميان اين گروه سني، خدمات بيشتري به آنها داده مي‌شود. نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور در سال‌هاي اخير اقدام به بازگشايي بخش كودك و نوجوان به‌عنوان يك بخش مستقل در كتابخانه‌ها كرده است. يادتان باشد كه منظور از خردسالان در كتابخانه‌هاي عمومي، گروه سني 2تا 8سال (پايان دوم دبستان) هستند. كودكان و نوجوانان هم گروه سني 8تا 14سال به‌حساب مي‌آيند. البته 8تا 11سال را كودكان و 12تا 14سال را نوجوانان مي‌گويند. مهم‌ترين خدمات اين بخش به شما اين است كه كتابدار كتاب‌هاي مناسب اين گروه سني را به شما معرفي مي‌كند. درضمن مي‌توانيد از او مشاوره‌هايي درخصوص كتابخوان‌كردن فرزندتان بگيريد. بابت اين مشاوره‌ها هم هزينه‌اي پرداخت نخواهيد كرد.
- چطور كتاب‌هايمان را اهدا كنيم؟
يك كار مفيدي كه از عهده ما براي ترويج فرهنگ كتابخواني برمي‌آيد اين است كه كتاب‌هاي بلااستفاده‌مان را به كتابخانه‌هاي عمومي اهدا كنيم. اينگونه آن كتاب در دسترس ديگران قرار مي‌گيرد تا چند نفر ديگر هم بتوانند آن كتاب را مطالعه كنند. اما يادتان باشد هر كتابي را نمي‌توان به كتابخانه‌ها اهدا كرد. شرايط يك كتاب اهدايي عبارتند از: 1- كتاب مطابق با سياست‌هاي نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور باشد. 2- بررسي اعتبار و روزآمد‌بودن كتاب‌هاي اهدايي. 3-پذيرش شرايط منطقي و قابل‌قبول اهداكننده. 4- نداشتن مهر كتابخانه يا ساير سازمان‌ها روي كتاب. 5- اهداكننده، مالكيت آن را دارا باشد. 6- توجه به ظاهر و فيزيك منابع (كيفيت مناسب چاپ و صحافي كتاب، عدم‌كسري صفحات، صحافي مناسب، عدم‌قلم خوردگي، عدم‌درج نوشته‌هاي نامناسب و...). البته اگر نسخه خطي داشته باشيد كتابخانه بدون اين شرايط آن را مي‌پذيرد.