افسردگی چیست؟
افسردگی بیماری‌ای است که در آن خلق فرد غمگین است و علاقه‌اش را به کارهایی که قبلا انجام می‌داده از دست می‌دهد. همچنین عملکرد روزانه‌اش مختل می‌شود و این شرایط حداقل به مدت 2 هفته ادامه پیدا می‌کند.
کاهش انرژی، تغییراتی در میزان خواب و اشتها، بیقراری و اضطراب، فقدان قدرت تصمیم گیری، احساس بی‌ارزشی، عذاب وجدان، ناامیدی، فکر آسیب به خود یا خودکشی نیز در فرد افسرده وجود دارد.
در طب سنتی گفته می‌شود که عواملی خارجی یا داخلی وجود دارند که در ساختار اخلاط و مزاج ما دخالت می‌کنند و موجب نگهداری سلامت یا از بین رفتن سلامت ما می‌شوند.
در واقع بدن انسان از سه بخش تشکیل شده است که عبارت است از یک بخش شامل اعضای صلب و فشرده بدن، یک بخش مایع و سیال که اخلاطند و یک بخش بسیار لطیف و بخارگونه که روح طبی نام دارد.
بخش مهمی از تقویت جسمانی و نفسانی ما وابسته به تربیت روح ما دارد.
چیزهای لطیف هم مناسب روح بوده و هم تقویت کننده آن است. (البته این روح جدا از روحی است که در قرآن و روایات آمده است) و در تقویت قوای نفسانی می‌توان از امور غیرخوراکی استفاده کرد.
روحیات یک فرد همچون حسد و کینه می‌تواند بر بدن اثرگذار باشد. حکیم جرجانی می‌گوید: حالت روحی، بیماری‌های جسمی را ایجاد می‌کند. مثلاً بیماری زخم معده در بسیاری از موارد ناشی از حالات روحی است و کسی که این بیماری را دارد تا زمانی که حالات روحی خود را درمان نکند هرگز نمی‌تواند با کمک دارو بهبود پیدا کند.
جسم و روح به یکدیگر وابسته هستند بیماری‌های جسمی نیز می‌توانند مشکلات روحی را ایجاد کنند. مثلاً کسی که یبوست دارد و روده‌اش درست کار نمی‌کند دچار مشکلات افسردگی می‌شود که باید برای درمان افسردگی این فرد ابتدا مشکل جسمی او را برطرف کرد.
ابن‌سینا در قانون می‌فرماید همان گونه که کبد مرکز اخلاط است، قلب کانون تولید ارواح (روح طبی) است.
یکی از مهمترین چیزهایی که قلب را تقویت می‌کند، استفاده از بوهای خوش است. بقراط می‌فرماید: اگر خواستیم بیماری را از غذا منع کنیم یا مصرف غذا را در فرد کم کنیم، می‌توانیم به او بوهای خوش برسانیم و آن را به این وسیله تقویت کنیم.
گلاب بسیار مقوی قلب و سیستم عصبی است. بهتر است که در محیط اسپری شود. همچنین بوهای معتدل مثل مریم و نرجس برای تقویت قوا بسیار مفید است. باید گفت که بوی خیار و لیمو مقوی قوای نفسانی و قوای مغزی است.
غذاهای برطرف‌کننده غم اندوه
از دیدگاه طب سنتی برخی از غذاها برای رفع غم و اندوه، افسردگی و وسواس بسیار مفید است؛ مانند: گوشت گوسفند زرده تخم‌مرغ نیم‌برشت (عسلی) شیر فرنی شیربرنج سوپ جو، بوییدن و خوردن سیب مخصوصاً سیب گلاب، دمنوش "به"، شربت تخم بالنگو همراه با گلاب و زعفران، مصرف دمنوش استخودوس بسیار خوب است.
گیاهانی همچون زعفران و اسطوخودوس می‌توانند مغز و قلب را تقویت کرده و حالات روحی فرد را تسکین بخشند اما تا زمانی که عامل این بیماری در فرد درمان نشود این درمان‌‌ها به تنهایی جوابگو نخواهد بود.
یکسری میوه‌ها و گیاهان وجود دارند که در کنار درمان بیماری می‌توانند کمک کننده باشد. ساده‌ترین آن‌ها «سیب» است بو کردن سیب شادی‌آفرین است. همچنین میوه «به» به تقویت قلب مغز و حالات روحی کمک می‌کند؛ «سیب و به» را رنده و خشک کرده و به عنوان چای دم کنید؛ این کار به تقویت اعصاب و کاهش افسردگی کمک کند.
منابع:
معرفی غذاهای رفع‌کننده افسردگی، وسواس و غم و اندوه تسنیم مجید انوشیروانی متخصص طب سنتی 94
دَم نوش «سیب و به» موثر در کاهش افسردگی فارس نعمت‌الله مسعودی متخصص طب سنتی 96