حميد جابر 52ساله هم از اين داستان مستثني نيست؛ او هم از فروش و پخش محصولات چوبي و سفالي شروع كرده است و حالا خودش و مجموعه‌اش، جزو محبوب‌ترين توليدي‌هاي محصولات دستي شهر مشهد هستند. آقاي جابر و همكارانش، محصولاتي دكوري، با طرحي ايراني و البته برجسته توليد مي‌كنند كه ظاهرش شبيه سنگ و سراميك است، اما كافي است آن را دست‌تان بگيريد تا به‌خاطر سبك بودنش، متوجه چوبي بودنش بشويد. با حميد جابر درباره ايده و طرح و همه روزهاي سخت و آسان كارآفريني همه‌جانبه‌اش حرف زديم.
- از پخش تا توليد
تقريبا يك‌سالي كارهاي سفالي مي‌فروختم. بعد از آن وارد كار پخش شدم و سفال‌هاي خشك را پخش مي‌كردم. مدتي هم همين محصولات را به تابلو و ساير محصولات تزئيني تبديل كرديم و پخش كرديم. بعد از گذشت مدت زماني به لحاظ نيازمان، مجبور به توليد چوب شديم. از آن موقع به بعد بود كه بعد از 5-4 سال فروش و پخش، به توليد رو آورديم و تصميم گرفتيم اين كار كه محصولمان را از كسي بگيريم و بفروشيم را كنار بگذاريم و كاري كنيم كه فقط خودمان آن را توليد مي‌كنيم. براي همين به كمك يكي دو نفر ديگر، شروع به طرح زدن و آزمون و خطا براي توليد طرح‌هاي جديد كرديم.
- يك شغل ماندگار
رشته تحصيلي من زبان انگليسي است كه آن را هيچ‌وقت كنار نگذاشتم و همين حالا، زبان هم تدريس مي‌كنم اما هميشه دوست داشتم كاري را به‌عنوان شغل دوم و در كنار تدريس داشته باشم؛ كاري كه فقط شغلي براي خودم نباشد و بتوانم با راه‌اندازي آن، جوان‌هاي دور و برم را هم مشغول كنم؛ مثل حالا كه دختر و پسر خودم هم در اين كار با من همراه هستند. در واقع هدفم اين بود كه بتوانم فضايي فراهم كنم كه ماندگاري داشته باشد و بتواند در بين اعضاي خانواده دست‌به‌دست شود. تقريبا 10سال است كه كارهايي تركيبي و تلفيقي را با زمينه سفال و سراميك و چوب انجام مي‌دهيم ولي نزديك به 3 سال است كه كارهايمان سمت و سويي مشخص‌تر گرفته است و از اين شاخه به آن شاخه نمي‌پريم. حالا مجموعه‌اي هستيم كه توليداتي چوبي و شبه‌چوبي داريم كه نمونه‌اش در جايي ديگر توليد نمي‌شود.
- حلقه‌هاي اين زنجيره
اين كار قدرت اشتغال‌زايي بالايي دارد. خوشبختانه توجيه اقتصادي خوبي هم براي كارهايمان وجود دارد؛ چون به‌خاطر تكنيك مورد استفاده‌مان، هم سرعت تحويل سفارش‌هايمان بالاست و هم محصولات را با قيمت مناسب به مردم عرضه مي‌كنيم. در واقع، پيشينه كار ما و اين مجموعه به 10 سال قبل برمي‌گردد. ما 3-2 نفر بوديم كه اين كار را شروع كرديم و امروز بيشتر از 3سال است كه به‌طور تخصصي روي همين موضوع كار مي‌كنيم. حالا 30نفر هستيم كه به‌طور مستقيم در كارگاه نگارگري‌مان كار مي‌كنيم و 13-12 نفر هم در نجاري‌ها، كارهاي چوبي و پايه اصلي كارمان را آماده مي‌كنند. در واقع چيزي بيشتر از 40نفر به‌طور مستقيم از اين كار درآمد دارند. ضمن اينكه فروشنده‌ها و نمايشگاه‌دارها هم كه از فروش اين محصولات كسب درآمد مي‌كنند، جاي خود را در اين زنجيره كاري دارند.
- آزمون و خطا، سرمايه ماست
در روزهاي اول، كارمان تركيبي و تلفيقي از سفال و چوب و سراميك بود؛ بعد از مدتي، تصميم گرفتيم كه كار را از تركيب كردن فراتر ببريم و دست به توليد وسايل مورد‌نيازمان بزنيم و براي اين كار به دستگاه‌هاي توليد نياز داشتيم؛ دستگاه‌هايي هركدام به قيمت 30تا 40ميليون كه خب بعد از مدت زماني مي‌توانيد اين سرمايه اوليه را به‌دست بياوريد؛ يعني سودآوري‌اش خوب است ولي خب مثل خيلي از فعاليت‌ها، زحمت زيادي هم دارد و تقريبا روزي 8 ساعت و از 8 صبح تا 5بعد از ظهر كار مي‌كنيم. واقعيت اين است كه جايگاهي كه ما امروز به‌دست آورده‌ايم، نه در نتيجه سرمايه كه در اثر تجربياتي است كه طي اين سال‌ها به‌دست آورده‌ايم؛ يعني اگر كسي بخواهد چنين كاري انجام بدهد، نياز به پروسه‌اي براي گذراندن همه اين تجربه‌ها دارد و بايد مسيري طولاني را طي كند. ما خودمان اين دانش و تكنيك رسيدن به كاري كه امروز انجام مي‌دهيم را از راه آزمون و خطا به‌دست آورده‌ايم و به نتيجه رسيده‌ايم اما اگر كسي قبل از شروع كار، دانش‌اش را داشته باشد، مي‌تواند زودتر از روال معمول به نتيجه دلخواهش برسد.
- مشكلاتي كه هميشه هستند
شايد بخش بزرگي از مشكلات ما كه باعث كند شدن روند كاري‌مان مي‌شود، به فضاي كارگاهي ما برمي‌گردد. راستش هنوز به آن سرمايه‌اي كه توان خريد ملك مورد نياز ما را داشته باشد نرسيده‌ايم و همين كارمان را كمي پيچيده مي‌كند. در واقع بيشترين نياز اين مجموعه كارگاهي بزرگ و متناسب با اين كار است تا امكان اين وجود داشته باشد كه فعاليت‌هاي مختلف و مرتبط با هم در كنار هم انجام شود. به هرحال، هميشه در زمينه‌هاي مختلف مشكلاتي داشته‌ايم كه تجربيات افراد گروهمان حلال مشكلات بوده‌اند و هيچ‌وقت در آن مشكل بدون چاره نمانده‌ايم اما مسئله فضا براي ما يك دردسر بزرگ است. چون ملك شخصي از خودمان نداريم و جابه‌جايي اين تجهيزات و ابزار و ادوات خيلي سخت است و اين جابه‌جايي‌ها لطمه‌هاي بزرگي به توليد ما مي‌زند و اين، روند توليد را متوقف مي‌كند.
- قيمت بايد معقول باشد
از روز اول به اين ماجرا فكر كرديم كه رويكردمان صرفا كالاهاي گرانقيمت و لوكس نباشد. براي همين محصولاتمان از 30-20 هزار تومان شروع مي‌شود و به 300-200 هزار تومان مي‌رسد. همه اين قيمت‌ها هم به اندازه و نوع و كارايي محصول بستگي دارد. الان در نمونه كارهايمان حدود 10 درصد و براي نقش زدن از دستگاه استفاده مي‌كنيم. در واقع سعي مي‌كنيم در خيلي از كارها تلفيقي از كار دست و كار دستگاه داشته باشيم كه قيمت تمام‌شده‌اش براي مردم مناسب و قابل‌خريد باشد. ضمن اينكه بعضي از كارها فقط با دست انجام شده‌اند كه خب طبيعتا كار دست گران‌تر از ساير محصولات است. بخش ديگر كارمان هم با صنعت دكوپاژ انجام مي‌شود كه براي مشتري‌هاي معمولي و با توان خريد پايين هم قابل‌استفاده باشد.
- اين چوب‌هاي برجسته
كار ما با چوب مسير خودش را به شكل معرق چوب پيدا كرد. چوب، قابليت كار كردن زيادي روي خودش دارد. اين شايد مهم‌ترين دليلي است كه باعث مي‌شود چوب را براي كارمان انتخاب كنيم. خب از روز اول من بيشتر از هرچيزي با سفال و سراميك كار مي‌كردم. اين دو نوع ماده سنخيت خوبي براي كارهاي تزئيني با هم داشتند. همين ماجرا پيش رفت تا براي متنوع كردن كارهايمان از چوب هم كمك گرفتيم و اتفاقا به خوبي هم جواب داد. در كار كردن با چوب به خوبي توانستيم خلاقيت‌هاي مختلفي به خرج بدهيم، روي فرم‌هاي متفاوت كار كنيم، حكاكي و كنده‌كاري كنيم. در مرحله‌اي از اين كار به تكنيكي رسيديم كه براي برجسته‌نگاري روي چوب به ما كمك مي‌كند؛ در واقع نوعي شكل تغييريافته از معرق سنتي است. سعي كرديم به جاي بريدن كه زمان، انرژي و البته هزينه زيادي مي‌برد، همان قطعه چوب را به شكلي ديگر تغيير بدهيم كه زيبايي‌اش كمتر از نمونه‌هاي ديگر نباشد. اين طرح‌مان را در پارك علم و فناوري ارائه كرديم و جزو شركت‌هاي اوليه در زمينه‌هاي فرهنگي و هنري شناخته شديم.
- ايراني! ايراني خريد كن
نقش‌هايي كه روي اين محصولات كار مي‌شود، ريشه در مذهب و فرهنگ و هنر مردم خود ما دارد؛ براي همين اهالي هنر و كساني كه با نقوش ايراني‌اسلامي ارتباط خوبي برقرار مي‌كنند، جزو بيشترين مشتري‌هاي ما هستند. در واقع مي‌شود گفت كه طيف مشتري‌هاي ما كمي از عموم مردم فاصله مي‌گيرد و به قشر فرهيخته و شايد دانشجوي كشور نزديك‌تر از بقيه است؛ كساني كه بيشتر از هميشه و بيشتر از بقيه به‌دنبال اصالت خودشان هستند. مخصوصا از زماني كه اين محصولات توانسته‌اند در بعضي از مصارف جايگزين كالاهاي چيني باشند. اين اتفاق براي خيلي از كساني كه دستي در فضاي دكوراسيون داخلي دارند، جالب است و مي‌تواند بازدارنده‌اي براي استفاده از كالاهاي خارجي باشد.