موسي معتمدي كه در سي‌وچهارمين دوره مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم بر سكوي اول رشته حفظ ايستاد، برادر حسين معتمدي است كه در سال91 در همين مسابقات رتبه اول جهاني را به‌دست آورده بود. موسي معتمدي آخرين فرزند از خانواده معتمدي‌ها و متولد سال67 است كه در شهر مقدس قم به دنيا آمده و رتبه‌هاي درخشاني را در كارنامه قرآني خود دارد. برادران و خواهران او همگي ازجمله حافظان و قاريان مطرح كشور هستند و همين فضاي خانوادگي قرآني زمينه‌اي شد تا امسال نام موسي معتمدي در مقام اول مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم در كشور خودمان و همچنين در مقام اول مسابقات بين‌المللي قرآن در كشور روسيه بدرخشد.
- آقاي معتمدي! به جرأت مي‌توان گفت حفظ قرآن در خانواده شما فراگير است چراكه نام معتمدي‌ها در ميان اهالي قرآن، نامي آشناست. چه شد كه حفظ و قرائت قرآن در خانواده‌تان ريشه‌دار شده است؟
اين اتفاق مبارك را بايد در سبك زندگي خانواده ما و به‌خصوص نحوه تربيت پدر و مادرم جست‌وجو كنيم. از زماني كه به ياد دارم مادرم هميشه با قرآن مأنوس بوده و نواي تلاوت قرآن در خانه ما طنين‌انداز بوده است. در عين حال پدر هم ازجمله مبلغان ديني و روحانيون شهر قم هستند و انس بسياري با آيات الهي دارند. شركت در مجالس و هيئت‌هاي قرآني نيز ازجمله برنامه‌هاي ثابت و پايدار زندگي ايشان است.
- چنين روحيه قرآني‌اي به برادران شما هم منتقل شده است، به‌طوري كه برادران معتمدي نه‌تنها در شهر قم و اصفهان بلكه امروز در سراسر ايران اسلامي مشهور هستند.
همينطور است. البته اين اتفاق يكي از رحمت‌هاي خاص خداوند نسبت به خانواده ما بوده كه در خدمت قرآن باشيم. ما خانواده‌اي 12نفري بوديم كه متأسفانه مادرم مدتي قبل از دنيا رحلت كردند و ما را با جاي خالي‌شان تنها گذاشتند. 8برادر و 2خواهر دارم كه همگي از حافظان و قاريان قرآن‌كريم هستند. برادرانم، محمد، مهدي، علي، روح‌الله، محمود، احمد و حسين نام دارند و من آخرين فرزند خانواده معتمدي هستم.
- چه شد كه برادران معتمدي به حفظ قرآن مشغول شدند؟
اولين نفري كه در خانواده ما مشغول حفظ قرآن شد، برادرم حاج‌مهدي است. ايشان نه‌تنها حافظ قرآن هستند بلكه بر قرائت و تفسير و معنا هم تسلط خوبي دارند. درواقع ايشان معلم و راهنماي اصلي من در مسير حفظ قرآن بوده و هستند. بعد از ايشان هم برادرانم علي و محمود حدود 15جزء قرآن را حفظ هستند. حاج روح‌الله هم حافظ حدود 20 جزء بوده و در حال حاضر در حوزه علميه قم مشغول تحصيل و تدريس است. احمد و حسين و من هم حافظ كل قرآن هستيم.
- پس به اين صورت بود كه حفظ قرآن از برادران به شما منتقل شد و شما هم در اين مسير نوراني قرار گرفتيد.
همينطور است. راهنمايي‌ها و حمايت‌هاي برادرانم و به‌خصوص حاج‌مهدي در اين مسير بسيار مهم و اثرگذار بود. درواقع ايشان در همه حال من را مورد لطف قرار داد و راهنمايي‌ام كرد تا نه‌تنها حافظ قرآن شدم بلكه در زمينه تثبيت حفظ هم راهنمايم بود.در عين حال بايد يادآوري كنم كه من 2خواهر هم دارم كه هر دو آنها در زمينه حفظ و قرائت قرآن فعال هستند و حتي به ياد دارم كه حفظ قرآن را نخستين‌بار در منزل و با راهنمايي خواهر دوم‌ام شروع كردم و با همراهي و تشويق‌هاي او بود كه توانستم سوره مباركه نباء را حفظ كنم و به‌خاطر بسپارم.
- در چه مدت و چه زماني حفظ كل قرآن را انجام داديد؟
سال سوم دبيرستان بودم و تقريبا 14سال داشتم كه برادر بزرگم، حاج مهدي، پيشنهاد داد تا من هم قرآن‌كريم را حفظ كنم. من هم با حمايت و راهنمايي پدر و برادرانم به همراه برادر ديگرم، حسين، يك سال مرخصي تحصيلي گرفتيم و با ثبت‌نام در جامعه القرآن‌الكريم در شهر قم كه زير نظر حجت‌الاسلام والمسلمين طباطبايي، پدر بزرگوار حجت‌الاسلام سيدمحمدحسين طباطبايي، اداره مي‌شود مشغول حفظ قرآن شديم. در طول يك سال توانستيم در خدمت اساتيدي مانند سيدتقي امام جمعه و ابواسحاق كه عراقي بود، كل قرآن را حفظ كنيم.البته پس از ازدواج به دلايلي به شهر اصفهان هجرت كرديم و فعلا در اين شهر ساكن هستيم. هرچند پدر و مادرم اصالتا اصفهاني هستند و امروز درواقع در شهر پدري‌ام زندگي مي‌كنم.
- بعد از آن بود كه راهي مسابقات قرآن شديد؟
بله. وقتي حفظ قرآن را به پايان رسانديم، واردحوزه علميه شديم و درس‌هاي طلبگي را آغاز كرديم. بعد از مدتي برادرم حسين، راهي مسابقات شد و رتبه‌هاي بسيار خوبي كسب كرد و چندين بار حائز رتبه اول شد. ازجمله در مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم كه از سوي سازمان اوقاف و امور خيريه در سال91 برگزار شد، نفر اول شد. بعد از او من هم وارد ميدان رقابت‌هاي قرآني شدم. البته بيشتر مشغول درس‌هاي حوزه بودم و وقت كمتري براي مسابقات قرآني مي‌گذاشتم.
- در رشته قرائت، برادران فردي تنها برادراني هستند كه به مقام اول مسابقات رسيده‌‌اند و حالا شما و برادرتان، حسين معتمدي، نخستين برادران در رشته حفظ هستيد كه رتبه اول بين‌المللي را در كارنامه قرآني‌تان داريد. فكر مي‌كرديد اين اتفاق بيفتد و نام خانواده در تاريخ مسابقات قرآني اينگونه ثبت شود؟
ما براي شركت در مسابقات قرآني و موفقيت در اين رقابت‌ها تلاش زيادي كرديم. اميدوار بودم كه ما نخستين برادراني باشيم كه در رشته حفظ كل قرآن رتبه اول بين‌المللي را كسب مي‌كنيم و خوشبختانه به لطف خدا اين اتفاق افتاد. البته در دوره قبلي كه در مسابقات كشوري سازمان اوقاف و امور خيريه شركت مي‌كردم هم در يك قدمي اين موقعيت قرار گرفتم. اما گويي قسمت من اين بود كه رتبه دوم كشوري را كسب كنم. اين اتفاق چندان هم برايم ناراحت‌كننده نبود چون باعث شد همچنان در گردونه هيجان‌هاي مسابقات و رقابت‌هاي قرآني باقي بمانم تا بتوانم حفظياتم را تقويت كنم. در عين اينكه موجب انس بيشتر من با قرآن‌كريم شد و تجربه‌هاي قرآني زيادي به‌دست آوردم.
- اشاره كرديد كه شما قرآن‌كريم را در طول يك سال حفظ كرديد. حفظ يكساله در ميان بعضي از خانوادهها و اساتيد قرآن طرفداران و مخالفاني دارد. برخي خانوادهها نگران هستند كه فرزندانشان با يك سال مرخصي تحصيلي از درس‌هاي مدرسه دور بمانند و عده‌اي از خانوادهها هم فرزندان خود را به اين كار تشويق مي‌كنند. شما به‌عنوان حافظي كه در طرح حفظ يكساله شركت كرده‌ايد، چه نظري در اين‌باره داريد و چه پيشنهادي به خانوادهها مي‌دهيد؟
به‌نظر من حفظ يكساله كه در مؤسسه جامعه القرآن و تحت نظارت حجت‌الاسلام‌والمسلمين طباطبايي برگزار مي‌شود، بسيار خوب و مفيد است و اتفاقا اين مؤسسه شعبه‌هاي بسياري در سراسر كشور و حتي شهرهاي كوچك دارد. البته بايد درنظر داشت كه حفظ يكساله با شرط‌هايي همراه است؛ يعني خانوادهها درنظر داشته باشند كه فرزند خود را زماني راهي حفظ يكساله قرآن كنند كه در وهله اول شوق و اشتياق اين كار را داشته باشند؛ يعني خانواده، فرزند نوجوان خود را مجبور به اين كار نكند، چون شادابي و اشتياق شرط اصلي براي حفظ قرآن است كه به‌خصوص در حفظ يكساله اهميت و جايگاه بيشتري دارد.شرط ديگر براي شركت در دوره‌هاي حفظ يكساله اين است كه فرد توان و استعداد براي انجام اين كار را داشته باشد. به همين دليل پيشنهاد مي‌دهم كه خانواده‌هايي كه علاقه دارند فرزندشان راهي حفظ يكساله قرآن شود، حتما به استعداد او توجه داشته باشند.
- در ميان مخاطبان ما، افرادي هم هستند كه در سن‌هاي جواني و ميانسالي به‌سرمي‌برند و مشتاق هستند قرآن را حفظ كنند. شما به‌عنوان استاد حفظ قرآن فكر مي‌كنيد آنها هم مي‌توانند در طرح‌هاي يكساله حفظ شركت كنند؟
بايد بدانيم كه شركت در طرح‌هاي حفظ يكساله شرط‌هايي براي بزرگسالان دارد؛ مثلا بهتر است كه فرد مجرد باشد، چون افراد متاهل، چه مرد و چه زن، مسئوليت‌هاي بسياري در زندگي مشترك خود دارند كه اوقات فراغت‌شان را كم كرده و در نتيجه حفظ يكساله را براي آنها مشكل خواهد كرد. شاغل بودن هم مشكل ديگري در اين مسير است كه به‌نظر من بهتر است حفظ يكساله مخصوص افرادي باشد كه مشغله‌هاي كمتري دارند. به همين دليل بهتر است افراد بزرگسال، شاغل و متأهل در دوره‌هاي 3 و 5 ساله حفظ قرآن شركت كنند تا هم به زندگي خود برسند و هم حفظ قرآن را با طمأنينه و دقت انجام دهند.در حفظ يكساله فرسايش و سختي كار بيشتر است و در مجموع به‌نظر من براي نوجوانان بهتر است. البته بايد به‌خاطر داشته باشيم كه تثبيت و نگهداري محفوظات مسئله ديگري است كه نيازمند تلاش و همت حافظ قرآن است. چون اگر كسي قرآن را حفظ كند و از تكرار و تمرين بپرهيزد بايد بداند كه خيلي زود حفظيات از ذهنش پراكنده مي‌شود و تلاش‌اش بي‌نتيجه مي‌ماند. اين نكته به‌خصوص درباره حفظ يكساله اهميت بيشتري پيدا مي‌كند.
- در صحبت‌هايتان به بركت‌هاي حفظ قرآن در زندگي اشاره كرديد. يكي‌دو نمونه را براي ما مثال مي‌زنيد؟
يكي از بركت‌هاي حفظ بودن آيه‌هاي قرآن اين است كه هر وقت در شرايط سخت زندگي قرار مي‌گيرم و مشكلي برايم پيش مي‌آيد، آيه‌ها را با خودم مرور مي‌كنم و روحم آرام مي‌شود و بهتر و راحت‌تر مي‌توانم تصميم بگيرم.يكي ديگر از بركت‌هاي قرآن، تقويت قدرت حافظه است؛ مثلا زماني كه در دبيرستان تحصيل مي‌كردم و همراه برادرم حفظ قرآن را شروع كرديم، خيلي از دوستان من از ترس اينكه از درس‌هاي مدرسه عقب بمانند حفظ قرآن را رها كردند، اما من و برادرم پس از حفظ قرآن راهي درس و طلبگي شديم و خوشبختانه قرآن كمك‌مان كرد تا تحصيلات حوزوي و دانشگاهي را با موفقيت انجام دهيم.در واقع مي‌توانم بگويم مأنوس‌شدن با قرآن، سراسر بركت و رحمت است و انسان را از خيلي مشكلات و گناهان دور مي‌كند. در جامعه امروز كه انواع سايت‌ها و برنامه‌هاي ماهواره‌اي قصد دارند ايمان مسلمانها را مورد حمله قرار دهند، پناه بردن به قرآن و اهل‌بيت عليهم‌السلام مي‌تواند جوان‌هاي ما را از خطرات دور نگه دارد و اين يكي از بزرگ‌ترين و مهم‌ترين بركت‌هاي اسلام محسوب مي‌شود. به همين‌خاطر است كه پدرم هميشه من و برادرانم را از زمان كودكي به مجلس‌هاي قرآن و ذكر اهل‌بيت عليهم‌السلام مي‌برد تا حال و هواي معنوي اين مجلس‌ها را حس كنيم و با آن خو بگيريم.
- حافظان و قاريان قرآن الگوي ديگران باشند
يكي از انتظاراتي كه مردم از همنشين‌‌هاي قرآن دارند، اين است كه رفتارشان الگوي ديگران باشد. شايد بعضي مردم تصور كنند كه اخلاق قرآني‌داشتن در مورد حافظان و قارياني كه جوان و نوجوان هستند، كمي سخت مي‌شود و مجبور هستند مثل بقيه هم‌سن و سال‌هاي‌شان جواني و خوشگذراني نكنند. موسي معتمدي كه متولد سال1367 است و دوران جواني‌اش را سپري مي‌كند، در اين‌باره معتقد است: «جواني كردن به شيوه بچه‌مسلمان‌ها كار سختي نيست، كافي است مراقبت از رفتار و حرف‌ها ملكه ذهن ما باشد. ديگر هيچ نيازي نيست كه مثلا سينما نرويم، تفريح نكنيم، كتاب نخوانيم و... . درواقع خيلي راحت مي‌شود مسلمان بود و جواني كرد. نه فقط حافظان قرآن، بلكه خيلي از جوان‌هاي ديگر هم در كشور خود ما هستند كه پايبند اسلام و قرآن و اهل‌بيت عليهم‌السلام هستند و در عين حال روحيه نشاط و شادابي خودشان را حفظ كرده‌اند». او ادامه مي‌دهد: «اگر كسي به‌درستي با آموزه‌هاي قرآن و امامان معصوم عليهم‌السلام آشنا باشد، در هر لحظه از زندگي، آنها را به‌خاطر دارد و سعي مي‌كند گفتار و كردارش طبق اسلام باشد. اما لازمه مسلمان بودن اين نيست كه حتما همه، حافظ قرآن باشند. البته حفظ قرآن كار بسيار پسنديده‌اي است كه بركت‌هاي زيادي در زندگي دنيا و آخرت به همراه دارد، اما عامل بودن به قرآن نكته‌اي است كه همه مسلمانها بايد به آن توجه داشته باشند و اين كار هم منافاتي با تفريح و شوخي و خنده ندارد. جالب اينكه خانواده ما خودش يك محفل انس با قرآن محسوب مي‌شود و شايد بعضي‌ها تصور كنند كه خانواده ما فضايي جدي دارد اما فضاي خانواده ما خيلي شاد و دوستانه است و اين را از بركت‌هاي انس با قرآن‌كريم مي‌دانيم».
- كيفيت مسابقات كشورمان در سطح جهان بي‌مانند است
سطح كيفي و دقت مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم كه در كشور ما برگزار مي‌شود، بسيار بالا و دقيق است. اين مطلب را ما نمي‌گوييم، داوران و اساتيد قرآني از كشورهاي مختلف بر اين مسئله اذعان مي‌كنند. نمونه‌اش موسي معتمدي است كه سابقه شركت در مسابقات بين‌المللي قرآن در كشورهاي ديگر را هم در كارنامه رقابت‌هاي قرآني‌اش دارد. او در اين‌باره مي‌گويد: «مسابقاتي كه در ايران برگزار مي‌شود براساس دقت و سنجش دقيق و كارشناسي‌هاي قرآني صورت مي‌گيرد كه مي‌توان گفت كيفيت رقابت‌هاي قرآني در كشور ما از كشورهاي ديگر بالاتر و دقيق‌تر است». او به مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم در كشور روسيه اشاره مي‌كند و ادامه مي‌دهد: «در مسابقات بين‌المللي كشور روسيه 5 داور بين‌المللي حضور داشتند كه همگي در مورد 2 بخش تعيين شده حفظ نظر مي‌دادند. درصورتي كه در مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم در كشور خودمان فعاليت‌هاي كارشناسي درستي صورت مي‌گيرد و رقابت حافظان شامل 5 بخش حسن حفظ، صوت، لحن، تجويد و وقف و ابتدا مي‌شود و امسال در هر زمينه‌اي 2 تا 3 داور نظر تخصصي ارائه مي‌دادند. به همين دليل مي‌توان گفت نمره‌هاي امسال بسيار دقيق تعيين مي‌شد». يادآوري اين نكته هم ضروري است كه در سي و چهارمين دور مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم، چند مسابقه، ازجمله مسابقات بخش حفظ بزرگسالان، قرائت بزرگسالان، حفظ نابينايان، حفظ بانوان، مسابقات دانش‌آموزي و همچنين طلاب حوزه‌هاي علميه همزمان با هم برگزار شد. معتمدي در اين‌باره ابراز عقيده مي‌كند: «اين اتفاق موجب شد كه سطح كيفي رقابت‌ها آنطور كه بايد صورت نگيرد. اما در مجموع فعاليت داوران و دست‌اندركاران مسابقات خوب بود و به ياري خدا مانعي براي رقابت‌هاي سخت قرآني ايجاد نشد».
- ديدار با مقام معظم رهبري بهترين هديه مسابقات بود
شركت‌كنندگان در سي‌وچهارمين دوره مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم به رسم هر سال، پس از اتمام مسابقات به ديدار مقام معظم رهبري مشرف شدند. اين ديدار كه هفتم ارديبهشت ماه صورت گرفت، دستاوردها و خاطرات خوبي را براي اهالي قرآن بر جا گذاشت. موسي معتمدي كه در اين ديدار صميمي و خاطره‌انگيز به تلاوت آياتي از قرآن‌كريم در محضر مقام معظم‌رهبري پرداخته، درباره آن روز مي‌گويد: «ديدار با حضرت آقا بهترين خاطره زندگي‌ام است و مي‌توانم بگويم شيرين‌ترين دستاورد و هديه مسابقات قرآني همان لحظات ديدار ايشان بود». وي درباره آن روز مي‌گويد: «در اين ديدار چند آيه از سوره مباركه آل عمران را در حضور حضرت آقا تلاوت كردم. بعد از آن به خدمت ايشان رفتم و مورد تفقد و لطفشان قرار گرفتم كه لحظات بسيار شيرين و عزيزي برايم بود. ايشان نسبت به من و بقيه برادرانم كه همگي حافظ قرآن هستند، ابراز لطف كردند و درباره آنها از من سؤالاتي پرسيدند. در عين حال فرمودند كه سلام گرم ايشان را به خانواده‌ام برسانم». معتمدي كه فرزندي هم در آستانه تولد دارد، مي‌گويد: «از حضرت‌آقا درخواست كردم تا نام فرزندم را تعيين بفرمايند و ايشان فرمودند: پس از مشخص شدن جنسيت فرزندم نام او را انتخاب خواهند كرد و به بنده اعلام مي‌شود». معتمدي ادامه مي‌دهد: «يكي از افراد خانواده ما بيمار است و من از مقام معظم رهبري درخواست كردم تا در حق ايشان دعايي بفرمايند. ايشان هم با عنايت و لطف خود براي ايشان دعاي مخصوص كردند».
- حضور معتمدي در مسابقات بين‌المللي قرآن در روسيه
موسي معتمدي نه‌تنها امسال با شركت در دوره سي‌وچهارم مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم در كشورمان بر سكوي اول رشته حفظ كل جهان ايستاد بلكه اين حافظ تواناي كشورمان رتبه اول جهاني با شركت در مسابقات بين‌المللي قرآن در كشور روسيه را هم در كارنامه قرآني خود دارد. اين مسابقات در سال94 به ميزباني كشور روسيه و با همت شوراي مفتيان اين كشور برگزار شد. البته خوب است بدانيد كه اين رقابت‌ها در كشور روسيه به‌صورت چرخشي در رشته‌هاي حفظ و قرائت قرآن‌كريم برگزار مي‌شود، به اين صورت كه يك سال در رشته قرائت و يك سال در رشته حفظ قرآن برگزار مي‌شود. سال94 اين مسابقات در رشته حفظ برگزار شد و موسي معتمدي حافظ كل قرآن، نماينده كشورمان، در اين رقابت‌ها رتبه اول را به‌دست آورد. نمايندگان يمن و تانزانيا هم به‌ترتيب مقام‌هاي دوم و سوم اين مسابقات كه در رشته حفظ كامل قرآن‌كريم برگزار شد را كسب كردند. نفرات اول تا سوم اين مسابقات به‌ترتيب ۱۰هزار دلار، ۷هزار دلار و ۳هزار دلار جايزه دريافت كردند. دردوره قبل نيز مهدي غلام نژاد به‌عنوان نماينده كشورمان در مسابقات روسيه حاضر شد و مقام دوم رشته قرائت را كسب كرد.