به اين ترتيب مي‌توان ادعا كرد مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم درحقيقت رقابتي است كه زمينه رفاقت‌هاي قرآني را فراهم كرده و دامنه آن در 5قاره كره زمين گسترده شده است. سي‌و سومين دوره مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم كه از 22ارديبهشت‌ماه در مصلاي بزرگ امام‌خميني(ره) در حال برگزاري است، تا بيست و هشتم اين‌ماه ادامه خواهد داشت. با توجه به اينكه مسابقات بين‌المللي قرآن كريم در تهران يكي از بزرگ‌ترين رويدادهاي تبليغي در حوزه مباحث اسلامي محسوب مي‌شود، گزارشي از اين مسابقات در اين مطلب ارائه داده‌ايم.
- جامعه قرآني دغدغه دارد
قاري پيشكسوت از اهميت برگزاري مسابقات قرآني مي‌گويد
حسن رضاييان، قاري قرآن‌كريم و مؤذن پيشكسوت است كه سابقه حضور و كسب رتبه برتر در مسابقات بين‌المللي قرآن كريم را در كارنامه خود دارد. او درباره تأثير برگزاري اين مسابقات در فضاي عمومي كشور مي‌گويد: «نبايد مسابقات قرآن‌كريم را تنها به‌عنوان رقابت ميان چند حافظ و قاري درنظر گرفت چراكه اين نوع برنامه‌ها تأثيرات و كاركردهاي گسترده‌اي در تمام جامعه دارد و مي‌تواند براي همه مردم از قشرها و سن‌هاي گوناگون مفيد واقع شود. به‌عنوان مثال حدود 35سال پيش كه مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم در تهران آغاز به‌كار كرد، نمي‌توانستيم تصور كنيم با گذشت چندين سال، شاهد رقابت هزاران نفر از حافظان و قاريان قرآن از سراسر جهان باشيم كه در اين مسابقات شركت مي‌كنند». او از شور و نشاط زماني ياد مي‌كند كه خودش در مسابقات بين‌المللي قرآن كريم شركت كرده و حائز رتبه برتر شده است؛ «شور و شوق آن دوران را از ياد نمي‌برم اما امروز هم شاهد هستيم كه اعضاي جامعه قرآني ما براي بسط فرهنگ قرآني در كل جامعه دغدغه دارند و همه تلاش خود را به‌كار مي‌گيرند تا آموزه‌هاي قرآن را در زندگي خود اجرا كنند».
رضاييان معتقد است كه مسئولان نيز بايد دغدغه چنين كاري را داشته باشند و از فرصت‌هايي ازجمله اعياد شعبانيه، ماه رمضان و مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم براي عمل كردن به دستورات قرآن و رهنمودهاي مقام معظم رهبري بهره ببرند.
- اسباب انس
نفر اول حفظ قرآن در دوره سي‌و‌دوم از كيفيت رقابت‌ها مي‌گويد
حجت‌الاسلام محمدمهدي رجبي، سال گذشته رتبه نخست مسابقات بين‌المللي قرآن كريم در رشته حفظ كل را به‌دست آورد. او با اشاره به تغيير زمان مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم با توجه به همزمان شدن با مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم در كشور مالزي مي‌گويد: رقابت قاريان و حافظان قرآن كريم در كشور ما از سطح بسيار بالايي برخوردار است و همين موضوع باعث شده تا فعالان قرآني از بسياري كشورها در اين مسابقات حاضر شوند. اين فعال قرآني، بسترسازي براي ايجاد و توسعه فرهنگ قرآني را يكي از برنامه‌ها و اهداف اصلي مسابقات مي‌داند و مي‌گويد: مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم شيوه بسيار مهمي در برابر تهاجم فرهنگي محسوب مي‌شود تا از اين طريق تهديدها و آسيب‌هاي گروه‌هاي تكفيري و ساير دشمنان اسلام خنثي شود.
جاري شدن نواي قرآن در شهر تهران، بركت‌هاي بسياري را نه‌تنها براي مردم تهران، بلكه براي سراسر كشور اسلامي ما به همراه دارد. آنطور كه اين حافظ كل قرآن‌كريم و رتبه اول مسابقات بين‌المللي مي‌گويد شركت تعدادي از فعالان و نخبگان قرآني در يك مسابقه، نه‌تنها روحيه رقابت را در فعالان و حافظان قرآن بالا مي‌برد بلكه باعث مي‌شود كه مردم با شنيدن دوباره نواي قرآن و قرار گرفتن در معرض تلاوت‌هاي فاخر، تامل و تدبر بيشتري در آيات الهي داشته باشند و با اين آيات، انس و ارتباط بيشتري برقرار كنند. رجبي باور دارد كه فعاليت‌هاي رسانه‌اي و تبليغات مناسب در زمينه مسابقات قرآني مي‌تواند فضاي معنوي جامعه را گسترده‌تر كرده و زمينه ارتقاي باورهاي معنوي و ديني مردم را فراهم كند تا مردم، انس و الفت بيشتري با قرآن كريم برقرار كرده و بهره بيشتري از دستورات و رهنمودهاي آن ببرند.
- مسابقه‌اي براي اتحاد
بعد از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، مسابقات بين‌المللي قرآن كريم هم در كشور ما آغاز به‌كار كرد. البته در سال‌هاي پيش از پيروزي انقلاب اسلامي، فعاليت‌هاي قرآني در ميان خانواده‌ها انجام مي‌شد و افراد به‌صورت مخفيانه هيئت‌هايي را برگزار مي‌كردند. اما زماني كه انقلاب اسلامي به پيروزي رسيد، براساس رهنمودها و راهنمايي‌هاي امام راحل فعاليت‌هاي قرآني از جمله تشكيل جلسه‌هاي قرآني هم شروع شد و به اين ترتيب زمينه برپايي مسابقات قرآني در كشور ما فراهم شد. بنابراين مي‌توان برگزاري مسابقات بين‌المللي قرآن كريم را يكي از دستاوردهاي مهم انقلاب اسلامي دانست؛ دستاوردي كه نتايج و ثمرات آن را مي‌توان در افزايش رقابت قاريان، حافظان و پژوهشگران قرآن كريم مشاهده كرد. هرچند كه گردهمايي عظيم قرآني‌ها در تهران موجب اتحاد و تقويت روحيه همبستگي مسلمانان هم شده است، همانطوركه مقام‌معظم رهبري در ديدار با شركت‌كنندگان مسابقات بين‌المللي قرآن بر اين موضوع تأكيد كرده و فرمودند: «يكي از دستورات قرآن اين است كه آحاد امت اسلامي با يكديگر متحد باشند، دست در دست يكديگر بگذارند. «واعتصموا بحبل‌الله جميعا و لا تفرّقوا» اين خطاب به كيست؟ خطاب به ماست، خطاب به ملت ايران است، خطاب به ملت‌هاي مسلمان كشورهاي اسلامي است، خطاب به همه مؤمنين به اسلام در سراسر دنياست. ما به اين عمل مي‌كنيم؟ نقطه مقابل اين آموزش قرآني، آموزش استعماري است: اختلاف ميان مسلمانان. يك عده، يك عده ديگر را تكفير كنند، لعن كنند، خود را از آنها بري بدانند. اين چيزي است كه امروز استعمار مي‌خواهد؛ براي اينكه ما با هم نباشيم».
- مسابقات قرآني؛ مقدمه‌اي براي عمل به قرآن
شركت گسترده علاقه‌مندان به قرآن كريم در سي و سومين مسابقات بين‌المللي قرآن كريم، شور و نشاط معنوي در جامعه ايجاد كرده كه زمينه‌اي براي ترويج فرهنگ قرآني و عمل به دستورات خداوند متعال خواهد شد.
حجت‌الاسلام والمسلمين محمدي، رئيس سازمان اوقاف و امور خيريه كه رياست اين دوره از مسابقات را نيز بر عهده دارد، در اين‌باره به يكي از فرمايشات حضرت اميرالمومنين(ع) اشاره مي‌كند مبني بر اينكه: «مراقب باشيد براي عمل به قرآن ديگران از شما سبقت نگيرند». و ادامه مي‌دهد: «مسابقات بين‌المللي قرآن، يكي از مقدمات عمل به قرآن است و اميدواريم در سايه آن، جامعه اسلامي به‌ويژه ملت ايران، انس روزافزون با آيات الهي داشته باشند. همچنين يكي از موضوعات مهم قرآن كريم كه مورد بي‌مهري قرارگرفته موضوع وحدت جهان اسلام است به همين جهت ما اين مسابقات را حول محور وحدت برگزار مي‌كنيم». او با اشاره به اينكه قرآن كريم كتاب سعادت بخش همه بشريت است، تصريح مي‌كند: «خداوند قرآن را نازل كرده تا همه بشريت را راهنمايي كند. قرآن، پرچم و نشان امت اسلامي است و دشمنان به همين جهت است كه با امت اسلام مشكل دارند و ما بايد به اين پرچمداري افتخار كنيم. همچنين پيامبر اسلام(ص) مي‌فرمايند: حامل قرآن پرچمدار اسلام است. اين مسابقات از عوامل مقابله با توطئه‌هاي دشمنان و از دستاوردهاي انقلاب اسلامي است و دراين راستا در اين دوره توجه فوق‌العاده‌اي به مطالبات مقام معظم رهبري در حوزه قرآن داريم».
- حضور حافظان و قاريان بيش از 70كشور جهان
مصلاي بزرگ امام خميني(ره) امسال در طول مسابقات بين‌المللي قرآن كريم، ميزبان حدود 120شركت‌كننده از بيش از 70كشور جهان است. اين دوره از مسابقات كه در روز چهارشنبه 22ارديبهشت‌ماه با حضور رياست‌جمهوري آغاز شد، تا روز 28ارديبهشت‌ماه ادامه دارد. مراسم اختتاميه هم روز 29ارديبهشت‌ماه برگزار خواهد شد و در آخرين برنامه از اين مسابقات، شركت‌كنندگان، مهمانان و جامعه قرآني كشور به ديدار مقام معظم رهبري خواهند رفت.
- محفل‌هاي انس با قرآن
طي روزهاي برگزاري مسابقات بين‌المللي قرآن كريم، برنامه‌ها و فعاليت‌هاي متنوعي برگزار مي‌شود؛ از برگزاري محافل انس با قرآن در شهرهاي مختلف گرفته تا برپايي نمايشگاه قرآن و همايش تجليل از بانوان فعال قرآني. در اين ميان، يكي از برنامه‌هاي جنبي در مسابقات قرآن كريم امسال، برگزاري محفل‌هاي انس با قرآن كريم در شهرهاي مختلف كشور است. دبير ستاد برگزاري سي‌وسومين دوره مسابقات بين‌المللي قرآن در اين‌باره مي‌گويد: «بيش از 60محفل انس با قرآن كريم با حضور قاريان ايراني، مصري و اندونزيايي همزمان با برگزاري بزرگ‌ترين رويداد قرآني جهان اسلام در سطح كشور برگزار مي‌شود». البته قرار است اين محفل‌هاي نوراني در بقاع متبركه، آستان امامزادگان، مسجدها و حسينيه‌هاي شاخص در استان‌ها برگزار شود تا بر نورانيت و تأثيرپذيري قرآني بيفزايد. به گفته حجت‌الاسلام حسيني، محافل قرآني در سراسر كشور از روز 22ارديبهشت با برگزاري محفل انس با قرآن با حضور قاريان برجسته و سرشناس بين‌المللي شروع شده است.
- مروري بر سابقه مسابقات قرآني
برگزاري مسابقات بين‌المللي قرآن كريم در كشور ما از سال 1360شروع شده و تا به حال 33 دوره از اين مسابقات با حضور نمايندگان كشورهاي مختلف جهان برگزار شده است. فقط در سال‌هاي 61و 64اين مسابقات به‌دليل جنگ تحميلي و بمباران شهرها برگزار نشد.
اولين دوره اين مسابقات در دوران جنگ تحميلي يعني از 16تا 20بهمن‌ماه 1360و همزمان با عيد مبعث در حسينيه ارشاد تهران برگزار شد. در اين دوره كه به نام «نمو و شكوفايي» خوانده شد، 24قاري و حافظ از 12كشور جهان شركت كرده بودند و 5داور خارجي و 4داور ايراني مسابقات را قضاوت مي‌كردند. كشورهاي سوريه، مالزي، بنگلادش، ليبي، پاكستان، افغانستان، گينه، الجزاير، جمهوري عربي الصحرا، هندوستان و البته عراق با وجود جنگ با جمهوري اسلامي ايران، نمايندگان قرآني خود را در اين دوره از مسابقات شركت داده بودند. اين مسابقات با سخنراني مقام معظم رهبري (رئيس‌جمهور وقت) برگزار شد. خاطره مهم ديگر در مرور پرونده مسابقات بين‌المللي قرآن، آخرين ديدار شركت‌كنندگان اين مسابقات با امام خميني(ره) است. در ششمين دوره مسابقات بين‌المللي قرآن كريم بود كه جنگ تحميلي با پذيرش قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل توسط ايران در تابستان 67به پايان رسيده بود و كشور ما روزهاي بازسازي بعد از جنگ را طي مي‌كرد. در اين مسابقات 68نفر از 25كشور جهان شركت كردند كه 5داور ايراني و 3 داور خارجي قضاوت آن را بر عهده داشتند. شركت‌كنندگان اين دوره از مسابقات براي آخرين بار با بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران، حضرت امام خميني(ره) ديدار كردند؛ چراكه امام(ره) با فاصله كوتاهي بعد از اين ديدار كه در 17فروردين 1368انجام شده بود، رحلت كردند. محل برگزاري مسابقات نيز طي اين سال‌ها چندين بار تغيير كرده است. مسابقات بين‌المللي قرآن كريم جمهوري‌اسلامي ايران تا سال 75و طي 14دوره در حسينيه ارشاد برگزار شد. پس از آن 6 دوره در سالن همايش‌هاي صدا و سيما، يك دوره در سالن همايش‌هاي صدا و سيماي مشهد مقدس، 10دوره در سالن اجلاس سران برگزار شده و سي و سومين دوره آن هم در مصلاي بزرگ امام خميني(ره) برگزار مي‌شود.
- شيطنت تكفيري‌ها طي برگزاري مسابقات بين‌المللي قرآن كريم
از آنجا كه برگزاري مسابقات بين‌المللي قرآن كريم در كشورمان موجب جلب توجه عمومي در جهان مي‌شود و پيام اتحاد و همدلي مسلمانان را به مردم اديان ديگر منتقل مي‌كند، خشم دشمنان اسلام را برانگيخته و از همين رو در معرض آزار و شيطنت آنها قرار گرفته است. يكي از اين شيطنت‌ها منجر به تغيير زمان برگزاري مسابقات بين‌المللي قرآن كريم شد؛ چراكه اين مسابقات هر سال همزمان با عيد بزرگ مبعث نبي مكرم اسلام(ص) برگزار مي‌شد اما امسال جريان تكفيري با حمايت‌هاي مالي خود موجب شد تا كشور مالزي مسابقات بين‌المللي قرآن را در كشور خود زودتر از موعد و در عيد مبعث برگزار كند. اين اتفاق به اين منظور روي داد تا از شركت قاريان و حافظان قرآني در كشور ما جلوگيري شود و مسابقات بين‌المللي قرآن در تهران با شور كمتري برگزار شود. اما اين شيطنت با تغيير زمان برگزاري مسابقات در تهران خنثي شد. به اين صورت كه مسابقات با يك هفته تأخير برگزار شد تا شركت‌كنندگان در رشته حفظ و قرائت قرآن‌كريم بتوانند در رقابت بين‌المللي در جمهوري اسلامي ايران نيز شركت كنند.
پخش مسابقات از راديو و تلويزيونحسن ربيعي، مديركل حوزه رياست و مدير روابط عمومي و امور بين‌الملل سازمان اوقاف و امور خيريه كه در اين دوره از مسابقات دبيري كميته تبليغات و اطلاع‌رساني مسابقات بين‌المللي قرآن‌كريم را برعهده دارد، اطلاعاتي از سي و سومين دوره اين مسابقات ارائه مي‌دهد.
- آيا در اين دوره از مسابقات ويژه برنامه متمايزي نسبت به سال‌هاي گذشته درنظر گرفته شده است؟
بله. امسال مسابقات قرائت و حفظ قرآن كريم ويژه روشندلان برگزار مي‌شود كه از ايران و ساير كشورها در آن شركت خواهند كرد.
- همايش تجليل از بانوان فعال قرآني امسال به چه شكلي برگزار مي‌شود؟
اين همايش 26ارديبهشت‌ماه امسال به شكل بين‌المللي و همزمان با سي و سومين دوره مسابقات بين‌المللي قرآن كريم در تهران برگزار مي‌شود. در اين همايش 5هزار نفر از بانوان فعال قرآني دور هم جمع مي‌شوند تا از افرادي اعم از مادر خانواده موفق قرآني، واقفان وقف‌هاي قرآني، پيشكسوتان داوري مسابقات، فعال شاخص آموزش، پژوهش‌هاي علمي و تخصصي، مديريت مراكز، فعاليت‌هاي هنري، فعاليت‌هاي نرم‌افزاري و رسانه‌اي، فعاليت‌هاي قرآني در صداوسيما، افتخارآفرينان قرآني و نيز خانواده‌هاي ايثارگران قرآني تقدير و تجليل كنند.
- افرادي كه در اين همايش مورد تقدير قرار مي‌گيرند، با چه معيارهايي و طي چه روندي انتخاب شده‌اند؟
دبيرخانه همايش از بهمن‌ماه سال گذشته اقدام به شناسايي بانوان فعال قرآني كرده و در اين مسير از مراكز قرآني و دستگاه‌هاي فعال كمك گرفته است. اما با توجه به اينكه امكان دارد بعضي از بانوان فعال قرآني با هيچ‌يك از نهادها و مراكز قرآني در ارتباط نباشند، بانوان داراي شرايط به‌صورت خوداظهاري نيز ثبت نام كردند.
- ممكن است افرادي تمايل به دريافت اخبار مسابقات داشته باشند اما امكان حضور در مصلاي امام خميني(ره) برايشان فراهم نباشد. آنها از چه طريقي مي‌توانند از تلاوت‌ها و اخبار قرآني مسابقات مطلع شوند؟
برنامه‌هاي امسال براي نخستين بار به‌طورهمزمان از شبكه راديويي و تلويزيوني به‌صورت زنده پخش مي‌شود. به اين ترتيب علاقه‌مندان به مسابقات مي‌توانند تا روز پاياني مسابقات كه 29ارديبهشت‌ماه خواهد بود، اين برنامه‌ها را به‌طور زنده دريافت كنند. در اين ميان همه شبكه‌هاي راديويي در مسابقات فعال هستند اما راديو قرآن به‌طور كامل بخش‌هاي مهم مسابقات را روي طول موج FM100 و AM900 پخش مي‌كند. راديو تلاوت هم به پوشش اخبار مسابقات پرداخته و از ساعت 16الي 22هر شب، برنامه‌ها در راديو تلاوت روي طول موج FM101.5 در تهران و گيرنده‌هاي ديجيتال در سراسر دنيا به‌طور زنده پخش مي‌شود.
- آيا اين برنامه‌ها از طريق وب‌سايت‌هاي اينترنتي هم قابل دريافت هستند تا افرادي كه قابليت دسترسي به تلويزيون يا راديو را ندارند، از آن بهره‌مند شوند؟
بله. در اين دوره از مسابقات تمام تلاوت‌ها، اخبار، برنامه‌ها و سخنراني‌ها در كانال رسمي مسابقات در سايت آپارات منتشر مي‌شود؛ چراكه اين سايت به‌عنوان سرويس اشتراك ويدئو در ايران فعاليت مي‌كند كه براي پوشش كامل سي و سومين دوره مسابقات بين‌المللي قرآن كريم نيز كانالي رسمي براي مسابقات ايجاد كرده است. البته اين اتفاق درسال گذشته هم افتاد اما امسال فعاليت آن گسترده‌تر شده و افرادي كه امكان حضور در محل مسابقات را ندارند، مي‌توانند از اين طريق در جريان اخبار و برنامه‌ها قرار بگيرند.
نظر شما