حباب سكوت و آرامشتان به سرعت با صداي يك موتورسيكلت خواهد شكست. آنان فرمانروايان نامحسوس اين شهر هستند؛ هم هوا را آلوده ميكنند، هم آلودگي صوتي دارند و هم بيقانونند. هنگام تردد در شهر، چه سواره باشيم و چه پياده، بيشك با موتورسواراني مواجه شدهايم كه به لايي كشيدن و فرمان چرخاندن در هر كوچه و خياباني عادت كردهاند.
- معيشت، سدي در برابر برخورد
هفته گذشته نايبرئيس مجلس شوراي اسلامي از پشت پرده عدمبرخورد جدي با موتورسواران پرده برداشت. علي مطهري در اينباره گفت: اين وضعيت نامساعد موتورسواران تهران كه بدون رعايت قوانين در شهر تردد ميكنند، در كمتر كلانشهري در سراسر دنيا وجود دارد و اين در حالي است كه راهنمايي و رانندگي هم آنچنان كه بايد و شايد به اين تخلفات رسيدگي نميكند اگر هم رسيدگي كند، به قول يك مسئول، از نهادي دستور آمده كه بهخاطر اينكه موتورسواران از اقشار مستضعف جامعه هستند، رهايشان كنيد. اين رويكرد درستي نيست. مگر قشر مستضعف جامعه نبايد قوانين را رعايت كند. اين معني ندارد كه موتورسواران آزاد باشند هركجا كه ميخواهند بروند و در پيادهروها تردد كنند، چراغ قرمز را رد كنند و از ورود ممنوعها عبور كنند. متأسفانه قانون نانوشتهاي وجود دارد كه موتورسواران آزادند.
- برخورد چند وجهي است
توجه شهرداري تهران به معضل هنجارشكني و آشفتگي حركت موتورسواران يكي از محورهاي مهم براي ساماندهي آنهاست. محسن پورسيد آقايي معاون حمل ونقل و ترافيك شهرداري تهران ديروز درخصوص لزوم ساماندهي موتورسيكلتها به همشهري گفت: مسائل اجتماعي در برخورد با اين گروه وجود دارد كه برخورد با آن نبايد صفر و يكي باشد. البته هنوز درخصوص گفتههاي نايبرئيس مجلس، خبري به ما نرسيده كه آن نهاد نظارتي چه دستوري درباره عدم برخورد با موتورسواران ضعيف دادهاند. ولي ما نميتوانيم بدون نگاه به مشكل مردم يكطرفه تصميم به ساماندهي بگيريم. هستند افرادي كه بهعلت نداشتن شغل به موتور روي آوردهاند و بار و مسافر جابهجا ميكنند. در كنار چنين وضعي ناهنجاريهاي آنها نيز كاملا مشهود است. مسئله ساماندهي آنها بيشك چندوجهي است و بايد از همه طرف آنها را به چارچوب مقررات آورد.
- مشكلات برخورد مقطعي
پليس هرازگاهي طرحي با عنوان تشديد برخورد با موتورسواران متخلف در معابر شهري اجرا ميكند و موتور صدها متخلف را توقيف و راهي پاركينگ ميكند. در راه برخورد با اين متخلفان البته پليس متحمل هزينههاي مالي و جاني ميشود و گاه برخي موتورسواران لطماتي به مأموران راهنمايي و رانندگي وارد ميكنند اما پرسش اصلي آنجاست كه آيا اين هزينه، فايدهاي هم دارد؟ آخرين عددي كه از موتورهاي توقيفشده پليس در پاركينگها رسانهاي شد، همان 850هزار دستگاهي بود كه بهار امسال اعلام شد اما عمر توقيف اين وسايل به سرعت از سال وماه ميگذرد و كمتر موتورسواري هست كه براي رفع توقيف به قانون تمكين كند.
- زمينه روي آوردن به موتورسواري
سال 93بود كه مطالعهاي توسط گروهي از كارشناسان شهري درخصوص طرح زوج و فرد به عمل آمد. در يكي از بندهاي اين مطالعه آمده بود: «يكي از علل افزايش موتورسيكلت در تهران، طرحهاي ترافيكي است كه غيركارشناسي به اجرا درآمده و به واسطه كمبود وسايل نقليه عمومي، اشخاص ساكن يا شاغل در محدوده زوج و فرد و طرح ترافيك را به استفاده از موتورسيكلت سوق ميدهد.» اين وسيله نقليه همچنين براي تردد در هر طرح ترافيكي نياز به هيچ اجازهاي ندارد.
از سويي معاينه فني نيز براي آنها بيمعناست و هيچ تابلوي ورود ممنوعي نيز نميتواند آنها را از تخلف بازدارد. علل ديگري نيز درخصوص رو آوردن برخي شهروندان به موتور وجود دارد كه شامل اشتغال، نماندن در صف خودروها و نياز نداشتن به جاي پارك است.
- مصايب موتورسيكلتها براي شهر
يك موتورسيكلت كاربراتوري(95درصد موتورهاي تهران) در هر كيلومتر 15گرم آلاينده هوا توليد ميكند. اين عدد را در تعداد يك ميليون موتور فعال در معابر عمومي ضرب كنيد و بعد در عدد مسافت ميانگين 8كيلومتر براي هر موتور ضرب كنيد تا به رقم 120تن آلودگي روزانه آنها برسيد. يك موتورسيكلت همچنين 20تا 25دسيبل آلودگي صوتي توليد ميكند. اين آلودگي صوتي اگر در طول روز 15ساعت براي يك شخص ادامه داشته باشد، دستكم به بيماريهاي تپش قلب و اختلالات رواني دچار ميشود. از سويي آشفتگي تردد آنها در شهر موجب شده از هر 3تصادف در شهرها يكي مربوط به موتوسيكلتها باشد. براساس آمار رسمي اعلامشده از سال ٨٥ تا ٩٥ بيش از ٥٥ هزار نفر از كشتهشدگان تصادفات كشور، قربانيان اين وسيله نقليه بودهاند.