اقدامي كه گرچه خيلي ديرهنگام بود اما در خور توجه، ارزشمند و قابل قدرداني است و قطعا به تامين و حفظ سلامت مردم و موضوع پيشگيري كمك ميكند و نمونهاي بارز از اقدام موكلان مردم براي مبارزه با مصرف دخانيات است.
به گفته مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، به سیگار تولید داخل هر نخ ۷۵ ریال، تولید مشترک ۱۵۰ ریال و برای هر نخ سیگار وارداتی ۶۰۰ ریال اضافه شده است و مجموع مالیات تعیین شده برای سیگار با در نظرگرفتن مالیات قبلی ۲۰ درصد است.
گرچه وزارت بهداشتيها از اقدام نمايندگان مجلس شوراي اسلامي، تشكر كرده اند اما معتقد هستند كه هنوز با معیار جهانی که تخصیص ۷۰ درصد مالیات به سیگار است، فاصله زیادی وجود دارد.
ما هم در همشهري آنلاين، همواره نوشتيم و تاكيد كرديم كه يكي از راهكارهاي كاهش مصرف سيگار و مواد دخاني در بسياري از كشورهاي جهان، افزايش ماليات است. تجربه اي كه در بسياري از كشورهاي جهان به كاهش مصرف سيگار كمك كرده و راهكاري موفق بوده است به طوري كه افزايش ماليات بر سيگار در نيويورک، قيمت سيگار در اين شهر را به بالاترين نرخ در آمريکا يعني به حدود 11 تا 15 دلار در هر پاکت سيگار يا 75 سنت به ازاي هر نخ سيگار رساند.
امارات متحده عربی، مالیات تنباکو و نوشابههای انرژیزا را ۱۰۰ درصد افزایش داد. عربستان سعودی هم قبل از آن در اقدامی مشابه مالیات تنباکو را ۱۰۰ درصد بالا برد. در فرانسه از سال 2007 براي کاهش مصرف سيگار اقدامات جدي انجام ميشود و قانونشکني در اين مورد در کشور جريمهاي 450 يورويي دارد.
در روسيه، خريد و فروش سيگار به افراد زیر 18 سال در برخى فروشگاهها و استعمال دخانيات در مراكز عمومى از قبيل ايستگاههاى مترو، سينماها و مراكز دولتى ممنوع اعلام شده است.
در اسپانيا براى كاهش استفاده از سيگار در اماكن عمومى لايحه اى به تصويب رسيد كه براساس آن مصرف سيگار در محل كار و اماكن عمومى تا 600 يورو جريمه خواهد داشت. جريمه اى كه براى اولين بار 30 يورو و تكرار آن تا 600 يورو خواهد بود.
در انگلستان تقريبا در تمام اماکن عمومي سيگار کشيدن ممنوع است. افرادي که در ادارات، رستورانها، وسايل نقليه عمومي و مانند آن سيگار بکشند تا 80 دلار جريمه خواهند شد.
در مالزي، اروگوئه، تركمنستان، برزيل، نروژ، افريقاي جنوبي، لبنان، چين، يونان، اسپانيا، تركيه، ونزوئلا، سوئد، كانادا و بسياري ديگر از كشورها هم همچنان قوانين تازهتر و جديتري براي كاهش مصرف مواد دخاني وضع و اجرا ميشود.
اين در حالياست كه قیمت سیگار در ايران از ۱۸۱ کشور دنیا ارزانتر است و بعد از افغانستان در خاورمیانه، کمترین نرخ مالیات بر سیگار را دارد. قیمت سیگار در کشورهای سازنده و صادر کننده سیگار هم ۵ برابر ایران است.
آمارهاي مصرف سيگار در ايران بسيار تلخ و هشدار دهنده است.
*بر اساس گزارش مسئولان وزارت بهداشت، در ایران ۷ میلیون نفر از جمعیت بالای ۱۵ سال و ۱۰۰ هزار نفر نوجوان ۱۳ تا ۱۵ سال سیگار مصرف میکنند.
*شیوع مصرف سیگار بین جوانان ۳.۴ درصد است که ۴.۸ درصد پسران و ۲.۱ درصد دختران سیگار مصرف میکنند.
*سالانه در ایران، ۵۵ هزار نفر به دلیل مصرف سیگار و دخانیات فوت میکنند وبیش از ۹۰ درصد از موارد ابتلا به سرطان ریه ناشی از مصرف سیگار است.
*در ایران سالانه ۱۰ هزار میلیارد تومان صرف خرید سیگار میشود. هزینه درمان مستقیم بیماریهای ناشی از مصرف سیگار ۲۰ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان و همچنین هزینه غیرمستقیم آن حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان است.
* سالانه حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان صرف خرید، هزینه درمان مستقیم و غیرمستقیم بیماریهای ناشی از سیگار میشود در حالی که کل بودجه وزارت بهداشت از محل هدفمندی یارانهها ۴ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان است.
* سن مصرف سيگار به شدت كاهش يافته است و گرايش به مصرف سيگار و قليان در بين زنان و دختران ايراني در سالهاي اخير به شدت افزايش يافته است.
سيد حسن هاشمي، وزیر بهداشت هم چند روز قبل بر لزوم افزایش مالیات بر دخانیات به منظور کاهش مصرف آن تاكيد كرده و گفته بود به هر نسبت که مبلغ سیگار افزایش یابد، دسترسی کاهش خواهد یافت و در این زمینه لازم است از تجربیات بینالمللی استفاده شود. البته طبیعی است که در این میان صنفی که درگیر تولید یا واردات است، به منافعشان فکر میکنند ولی این که تعدادی از نمایندگان محترم مجلس وارد صحنه شوند و با تعصب از افزایش عوارض سیگار جلوگیری کنند یا مصرف قلیان در برخی مجموعهها آزاد شود، برای خود من واقعا جای سوال است؛ چرا که این افراد انسانهای شریفی هستند و قطعا نمیخواهند آسیبی به موکلانشان وارد شود، بر همین اساس تصورم آن است که اطلاعات ناقص به آنها داده شده و اگر اطلاعات دقیقتری در اختیارشان قرار گیرد، حداقلش این است که از یک رویه غلط حمایت نخواهند کرد.
ايرج حريرچي، سخنگوي وزارت بهداشت هم اعلام كرده است كه کل بودجه طرح تحول سلامت ۴۸۰۰ میلیارد تومان است که به طور کامل هم اختصاص نیافته اما با اصلاح مالیات بر عرضه مواد دخانی میتوانیم علاوه بر ایجاد سالانه ۱۱ هزار میلیارد تومان اعتبار برای نظام سلامت، مصرف دخانیات را نیز کاهش دهیم.
در هر حال، گرچه ماليات بر قيمت خرده فروشي سيگار با عزم نمايندگان مجلس شوراي اسلامي افزايش يافت اما يادمان نرود براي مبارزه جدي با اين بلاي خانمانسوز هنوز راهي طولاني در پيش است چرا كه همه وزارتخانهها، سازمانها و نهادهاي اجرايي بايد كمك كنند تا وضع از اين كه هست بدتر نشود.
سلامت نوجوانان و جوانان ايراني به شدت در خطر است. در دانشگاهها، پاركها، كافهها و ...... تعداد نوجوانان و جواناني كه گرايش به مصرف سيگار و قليان پيدا كردهاند روز به روز در حال افزايش است و اين همه جاي نگراني و دلواپسي دارد چرا كه سرمايه انساني آينده اين مملكت در حال تباهي و نابودي است.