بله، خيليها در فصل بهار احساس خوابآلودگي دارند. اصلاً اين خواب بهار به معماري هم راه پيدا کرده است؛ بهطوري كه از گذشته به بخشي از خانه «بهارخواب» ميگويند.
بهارخواب يا مهتابي، فضايي خارجي، بالا آمده، تخت و باز است که درصورت امكان چشماندازي مناسب دارد و مثل يک بام کوچک براي يک واحد آپارتماني يا يک طبقه از يک خانه است.
خب، ما قرار نيست دربارهي بهارخواب صحبت کنيم؛ قرار است بدانيم که کسالت و خوابآلودگي فصل بهار، دليل فيزيولوژي دارد؛ هرچند كه از نگاه پزشکي بيماري محسوب نميشود. اين حالت ناشي از تغييرات بدن به علت گذر از فصل زمستان به فصل بهار است.
دکتر نيما فيروز، پزشک عمومي در گفتوگو با هفتهنامهي دوچرخه ميگويد: «يکي از نظريههايي که دربارهي خواب بهار وجود دارد، اين است که در فصل زمستان چون هوا سرد است، بدن انسان براي اينکه بتواند دماي خودش را ثابت نگه دارد، عروق سطح پوست بدن را تنگتر ميكند تا خون را بهتر به ارگانهاي حياتي بدن، از جمله مغز برساند.
با رسيدن فصل بهار چون اين تغييرات دمايي خيلي سريع خودش را نشان ميدهد، بدن احساس گرماي بيشتري ميکند و ناچار ميشود که عروق را به اندازهي قبلي برگرداند و خون را به سطح پوست برساند تا بتواند تبادل دما بکند و تنظيم دماي بدن را ثابت نگه دارد.
اين تغييرات دمايي باعث ميشود كه بدن بعضي از افراد ميزان خون لازم براي مغز را با تأخير به مغز برساند. اين دسته كه خون با تأخير به مغزشان ميرسد، اين حالت خواب بهاره را احساس ميکنند. چون مغز انسان يکي از ارگانهايي است که بسيار به اکسيژن و مواد غذايي حساس است. وقتي اکسيژن بدن و يا ميزان مواد غذايي که به خون ميرسد کم شود، مغز احساس خوابآلودگي ميکند.»
البته خيليها هستند که در تمام فصلها احساس خوابآلودگي دارند و ميزان خوابآلودگي عموماً ميتواند به برخي از هورمونها مرتبط باشد. برخي تحقيقات نشان ميدهد که دو نوع هورمون در اين رابطه نقش بسيار مهمي دارند: هورمون «ملاتونين» که هورمون خواب نيز ناميده ميشود و هورمون «سروتونين» يا هورمون نشاط که شاديآور بوده و ترشح آن موجب ايجاد تحرک و انرژي در بدن ميشود.
ميزان بالاي ملاتونين در بدن فعاليت جسم را کاهش داده و ميزان نشاط و سرحالي را پايين ميآورد، اما در طول روز روشن سروتونين (هورمون شادي) بيشتري توليد ميكند و اين هورمون ميزان فعاليت جسم را بالا ميبرد و نشاط و احساس شادي را به ميزان قابل توجهي افزايش ميدهد.