به گزارش ایرنا، رواج صنعت پلاستیک از مشکلات زندگی مدرن امروزی است و از آنجا که یک ماده با ماندگاری طولانی در طبیعت است با وجود رفاه، عوارض و آسیب‌هایی نیز برای طبیعت به همراه دارد که بر سلامت تمامی جانداران تاثیر می‌گذارد.
در گذشته مردم برای خرید بیشتر از کیسه‌های پارچه‌ای یا کاغذی استفاده می‌کردند اما امروزه پلاستیک به حدی در زندگی ما نفوذ پیدا کرده که تنها سفره‌های پلاستیکی یک بار مصرف حجم زیادی از پسماند را به خود اختصاص داده است.
رها شدن پلاستیک در طبیعت و استفاده زیاد آن در زندگی روزمره عوارض گاه جبران‌ناپذیری را بر سلامتی انسان و دیگر موجودات زنده دارد.
از نظر کارشناسان، آموزش مردم و آگاهی از خطرات استفاده بیش از حد از پلاستیک نقش مهمی در کاهش مصرف و تولید این ماده دارد.
سازمان‌های مردم نهاد و دوستدار محیط زیست برنامه‌های زیادی را در این راستا اجرا کرده‌اند اما رسیدن به یک وضعیت مناسب‌تر تلاش سازمان‌های مربوطه و همکاری مردم را می‌طلبد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان می‌گوید: با گذشت دو سه دهه از توسعه استفاده از پلاستیک مشخص شد که ماندگاری این ماده در طبیعت خیلی زیاد است و قابلیت تجزیه ندارد.
احمد رضا لاهیجان‌زاده گفت: آزمایش‌های صورت گرفته در طول 10 سال اخیر نشان می‌دهد مقادیر زیادی از پسماندهای پلاستیک وارد دریاها و اقیانوس‌ها شده و قابلیت تبدیل شدن به ذرات خیلی ریز و ورود به بدن آبزیان را دارد.
وی با اشاره به اهمیت بازیافت پلاستیک گفت: باید از ورود پلاستیک به طبیعت جلوگیری کنیم به صورتی که از مبدا و پیش از دفن زباله تفکیک صورت گیرد.
لاهیجان‌زاده در خصوص محصولات جدید از بازیافت پلاستیک ادامه داد: پلاستیک‌های بازیافت شده را با درصدی از مواد تولیدی جدید از پتروشیمی‌ها مخلوط می‌کنند و تولیدات دیگری را که معمولا در مصارف غذایی و شرب استفاده نمی‌شود مانند اسباب بازی تولید می‌کنند.
- پلاستیک در کشورهای پیشرفته به عنوان سوخت استفاده می‌شود
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان بیان کرد: در کشورهای پیشرفته از پلاستیک با استفاده از تکنولوژی پیشرفته، به عنوان سوخت نیروگاه‌ها و صنایع سیمان استفاده می‌شود.
وی گفت: چهار سال گذشته تفکیک از مبدا در محله کیانپارس اهواز اجرا شد اما پس از چند ماه متوقف شد چون ساز و کار لازم انجام نشد به طوری که شرکت جمع‌آوری کننده زباله، تعهدات را به خوبی انجام نداد.
لاهیجان‌زاده اضافه کرد: طرح تفکیک پلاستیک از مبدا قرار است در چند منطقه شهرداری اهواز از مهر امسال آغاز شود و شهرداری متعهد به انجام این کار شده است.
مدیر کل حفاظت محیط زیست خوزستان بیان کرد: تفکیک از مقصد از سال 1391 در اهواز شروع شد به صورتی که یک کارخانه پردازش در منطقه صفیره اهواز نصب و تمام زباله‌ها در دستگاه تفیک‌گر ریخته شده و حدود 50 تا 60 نیرو زباله‌های خشک را جدا کرده و به سمت صنایع بازیافت ارسال می‌کنند.
وی ادامه داد: همچنین قرار است با همکاری شهرداری، طرح حذف پلاستیک از نانوایی‌ها از 21 تیر جاری کلید بخورد و استفاده از کیسه پارچه‌ای رواج پیدا کند و تشکل‌های زیست محیطی نیز در این خصوص ورود کرده‌اند.
- محیط زیست اعتبار خاصی برای آموزش ندارد
لاهیجان‌زاده در خصوص نقش فرهنگ‌سازی در راستای کاهش مصرف پلاستیک گفت: در چهار سال گذشته حدود 200 هزار دانش‌آموز آموزش دیدند با وجود این که محیط زیست بودجه و اعتبار خاصی برای آموزش ندارد اما از امکانات صنایع مختلف بهره گرفتیم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان اضافه کرد: مجموعه مدیریت پسماند شهرداری اعتبار خاص آموزشی دارد که تعداد زیادی را آموزش می‌دهد.
- دستگاه‌های دولتی موظف به کاهش و حذف ظروف یک بار مصرف شدند
وی در خصوص دیگر اقدامات در راستای نه به مصرف پلاستیک بیان کرد: بر اساس مصوبه کارگروه پسماند خوزستان در یک ماه گذشته، دستگاه‌های دولتی موظف شدند مصرف ظروف یک بار مصرف را به حداقل رسانده و به تدریج حذف کنند که ابلاغیه آن از طرف معاونت عمرانی به تمام دستگاه‌ها ارایه شد که ظروف یک بار مصرف را حذف و از ظروف گیاهی استفاده کنند.
لاهیجان‌زاده در خصوص استفاده از تجربیات موفق دیگر کشورها گفت: در نشستی با حضور هیات آلمانی متخصص حوزه پسماند، با حضور 6 استان، گزارش کاملی از وضعیت پسماند خوزستان ارایه کردم و آنها تمایل دارند وضعیت پسماند یک استان را به صورت پایلوت مطالعه و تکنولوژی نوین را معرفی و راهکارهای مدیریت پسماند ارایه دهند.
- استفاده از تجربه لهستان و آلمان
وی با اشاره به برگزاری چندین نشست با کشور لهستان بیان کرد: احتمالا توافق با کشور لهستان برای مدیریت پسماند آبادان و خرمشهر صورت می‌گیرد و مجموعه‌ای از سیستم‌های مختلف بازیافت و امحای زباله ایجاد و برای ماهشهر و بندر امام نیز احتمالا لهستان و یا کشورهای دیگر ورود کنند.
وی ادامه داد: امروز نباید به دنبال پیدا کردن روش و یا آزمون و خطا باشیم بلکه باید از تکنولوژی موفق کشورهای دیگر استفاده کنیم.
- حدف پلاستیک از نانوایی‌ها و تفکیک از مبدا در اهواز اجرا می‌شود
مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری اهواز نیز به طرح حذف پلاستیک از نانوایی‌های اهواز اشاره کرد و گفت: این طرح به نانوایی‌ها ابلاغ شده و مردم و نانوایی‌ها باید از کیسه‌های پارچه ای استفاده کنند و جریمه رعایت نکردن آن در حیطه وظایف استانداری و دستگاه‌های نظارتی است.
محمدرضا قنواتی به طرح تفکیک از مبدا زباله‌ها اشاره کرد و بیان کرد: این طرح چند سال پیش با شکست روبه رو شد چون همکاری مردم و دستگاه‌های مربوطه باید دو طرفه باشد.
وی افزود: طرح جدید تفکیک از مبدا از مهر امسال در همه محلات اهواز آغاز می‌شود و هدف این است که با همکاری تعدادی از پیمانکاران موجود، منازل مسکونی و ادارات هفته ای 2 بار و رستوران‌ها هر شب در یک ساعت مشخص، زباله‌های خشک را در کیسه‌های جداگانه به ماشین‌های مخصوص حمل تحویل دهند و در صورت امکان‌پذیر نبودن در برخی از نواحی شهر مکان‌هایی برای تحویل مشخص شده که در مقابل، اقلام تشویقی اختصاص می‌یابد.
قنواتی ادامه داد: این طرح از مهر امسال نیز در مدارس ابتدایی تا دبیرستان مورد آموزش قرار می‌گیرند تا به خانواده‌ها نیز انتقال یابد.
مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری اهواز با اشاره به این که تفکیک از مبدا در کل کشور به خوبی انجام نمی‌شود و قانونمند نیست گفت: در نقاطی از جمله اصفهان، تهران و شیراز چندین سال است انجام می‌شود اما هنوز به حد ایده‌آل نرسیده است.
- تولید سالیانه سه میلیون تن پلاستیک در کشور
یک استادیار دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز نیز گفت: مصرف بی‌رویه پلاستیک از معضلات محیط زیستی ما محسوب می‌شود و زندگی مدرن علاوه بر رفاه، آسیب‌هایی مانند رشد روز افزون کیسه‌های پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف را به همراه داشته است.
پروانه تیشه‌زن افزود: بر اساس تحقیقات انجام شده، در ایران سالانه بیش از سه میلیون تن پلاستیک تولید می‌شود و بیشتر این پلاستیک‌ها دوام زیادی دارد یعنی زمان کافی برای تجزیه آنها بین 50 تا 300 سال و یا 500 سال است.
وی ادامه داد: پلاستیک شامل هفت نوع از جمله پلی‌اتیلن، پی وی سی، پروپلین، پلی‌اتیلن با دانسیته (چگالی) بالا و پایین، پلی‌استایرن و یک نوع که مخلوط چند لایه است.
تیشه‌زن در خصوص مضرات آن برای محیط اظهار داشت: کیسه‌های پلاستیکی در محیط توسط باد جابجا می‌شوند در نتیجه گاهی وارد رودخانه و یا منابع آبی دیگر می‌شوند و ممکن است توسط جانداران آبزی خورده شوند و وارد زنجیره غذایی شوند به صورتی که ما نیز از آنها مصرف کنیم.
- پلاستیک آلودگی بصری ایجاد می‌کند
این استادیار دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: پلاستیک‌ها در محیط آلودگی بصری ایجاد می‌کنند و در دامنه کوه‌ها و سواحل، کیسه‌های پلاستیکی منظره ناخوشایند ایجاد می‌کنند.
وی اضافه کرد: سالیانه تعداد زیادی جاندار آبزی به دلیل خوردن اجزای پلاستیک و خفگی از بین می‌روند و در خشکی نیز دور منقار پرندگان و یا گردن جانوران گیر کرده و یا توسط آنها خورده می‌شود و یا در زمان دفن زباله باعث آبگرفتگی و تجمع فلزات سنگین و ورود به آب‌های زیرزمینی می‌شود.
- 28 درصد زباله‌های تولیدی ایرانیان مواد پلاستیکی است
تیشه‌زن گفت: 28 درصد زباله‌های تولیدی ایرانیان مواد پلاستیکی است و میزان زباله تولیدی برای هر ایرانی از جمله خوزستان تقریبا 750 گرم در روز است که در کشورهای مدیریت‌کننده زباله 400 تا 500 گرم در روز است.
این استادیار دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: ظروف یک بار مصرف بیشتر از پلی‌استایرن هستند که از مواد نفتی و فسیلی ایجاد شده اند و وقتی در دمای بالای 65 درجه سانتی‌گراد قرار گیرند آزاده شده و باعث ابتلا به بیماری سرطان می‌شوند.
وی در خصوص فرهنگ‌سازی در این باره گفت: فرهنگ‌سازی باید از خانواده‌ها آغاز شود و در مدارس و مهدکودک‌ها آموزش ارایه شود.
تیشه‌زن بیان کرد: باید هر فرد برای خرید، کیسه پارچه‌ای، کاغذی و یا سازگار با طبیعت همراه خود داشته باشد و در صورتی که ناچار به استفاده از کیسه پلاستیکی باشیم تا حد امکان خریدها را در یک کیسه قرار دهیم.
وی گفت: در صورت استفاده از ظروف یک بار مصرف، از نوع کاغذی یا از نوع گیاهی بر پایه نشاسته و ذرت استفاده کنیم و همچنین پلاستیک را با یک بار مصرف به زباله تبدیل نکنیم.
وی ادامه داد: به جای بطری آب معدنی قمقمه آب همراه خود داشته باشیم چون بطری آب معدنی در اثر حرارت آفتاب، مواد پلیمری آزاد می‌کنند.
تیشه‌زن بیان کرد: می‌توان بعضی از مواد را دوباره باز استفاده یا بازیافت کنیم به عنوان مثال از سطل‌های ماست دوباره استفاده کنیم.
این استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز اضافه کرد: باید سعی کنیم در مراکز شهری، بازیافت انجام شود که گام نخست تفکیک از مبدا است که باید توسط شهروندان انجام شود.
وی ادامه داد: بازیافت زباله باعث می‌شود دوباره به چرخه برگردند و قابل استفاده دوباره شوند.
تیشه زن گفت: طبق تحقیقات صورت گرفته در دانشگاه علوم پزشکی اهواز، بازیافت پلاستیک از نظر اقتصادی در شهری مانند اهواز کاملا اقتصادی و به صرفه است.
- استفاده از ظروف پلاستیکی از نظر بهداشتی منطقی نیست
رییس هیات مدیره سمن رفتگران طبیعت خوزستان نیز بیان کرد: کاهش تولید پلاستیک با توجه به شیوه زندی امروز بشر امکان‌پذیر نیست اما مصرف پلاستیک با استفاده از جایگزین کردن آن با مواد دیگر امکان‌پذیر است.
پریوش پرویزی ادامه داد: در کشورهای توسعه یافته، مشتری برای دریافت کیسه پلاستیکی مجبور است مبلغی را پرداخت کند و جایگزین‌هایی به صورت رایگان برای آن تعیین شده است و مشتری ترغیب می‌شود.
وی افزود: در کشور ما به صورت برعکس، کیسه پلاستیک رایگان و به میزان دلخواه در اختیار مشتری قرار می‌گیرد.
پرویزی ادامه داد: ظروف پلاستیکی تولید شده باید با ظروف فلزی یا شیشه‌ای جایگزین شوند که قابلیت بازیافت دارند.
رییس هیات مدیره سمن رفتگران طبیعت خوزستان گفت: استفاده از ظروف پلاستیکی از نظر بهداشتی نیز منطقی نیست چون پس از مدتی، آسیب‌های وارد شده به بدنه آنها، منبع تجمع میکروب‌ها می‌شود و تمیز نگه داشتن آنها مشکل است.
وی بیان کرد: ظروف پلاستیکی مقاومت کمتری نسبت به ظروف آلومینیوم یا استیل دارند و این کوتاه بودن عمر آنها باعث می‌شود تولید زباله‌های پلاستیکی بیشتر و هزینه زیادتری در طولانی مدت برای تهیه این ظروف صرف شود.
پرویزی بیان کرد: وظیفه ارگان‌های مربوطه این است که در این زمینه اقدامات لازم را انجام و فرهنگ‌سازی کنند که این موارد مستلزم زیرساخت‌های مربوط به بازیافت پلاستیک است که در کشور و استان ما توجه چندانی به آن نمی‌شود.
وی اضافه کرد: تفکیک از مبدا و بازیافت در زمینه پسماند از جمله پلاستیک در کشور ایران بسیار ضعیف است و در مقابل میزان مصرف و تولید این مواد بسیار بالاست.
وی ادامه داد: برای داشتن محیط زیست سالم و حفظ سلامت، توجه به مقوله تفکیک از مبدا و بازیافت باید اولویت کار دولت و ارگان‌های مربوطه قرار گیرد و شهرداری و سازمان پسماند از جمله ارگان‌های مسئول در این زمینه است.
پرویزی گفت: برطرف کردن معضل مصرف زیاد پلاستیک و همچنین پسماند در کشور، مستلزم تغییر نگرش دولت، ارگان‌های مربوطه، برنامه‌ریزی دقیق و ایجاد زیرساخت لازم است در غیر این صورت آسیب‌های وارد شده به محیط زیست گریبان مردم را می‌گیرد.