چندماه پیش آقای سولهایم، معاون دبیر کل سازمان ملل متحد و رئیس اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت برای سخنرانی درباره بحران‌های محیط‌زیستی مهمان دانشگاه تهران بود.
او در سخنرانی خود از بحران کمبود آب شیرین، گرمایش کره زمین و معضل پلاستیک به‌عنوان بزرگ‌ترین بحران‌های محیط‌زیستی جهان نام برد و درباره معضل پلاستیک تأکید کرد: براساس اطلاعات موجود تا سال2050میلادی، میزان پلاستیک‌های موجود در اقیانوس‌ها حتی از وزن کل ماهی‌های کره زمین بیشتر خواهد شد. امروز هم که شما این نوشته را می‌خوانید وزن پلاستیک‌های جهان از وزن 7.5میلیارد انسان ساکن کره زمین بیشتر شده است.
کشور ایران ازجمله کشورهایی است که افراط در استفاده از پلاستیک باعث شده در رده یکی از آلوده‌ترین کشورهای جهان قرار بگیرد. دلایلی مانند کاستی‌های فرهنگی و آموزشی، لوکس‌گرایی جاهلانه، نبود قانون مناسب و ارزان بودن محصولات پتروشیمی و شاید هم دست‌های پنهان، مردم را به استفاده افراطی از پلاستیک عادت داده و این وضع غم‌انگیز را سبب شده‌اند؛ به‌طوری که تک‌تک ما هر روز شاهد پلاستیک‌های رها شده در سواحل و داخل دریاها، کنار جاده‌ها، رودخانه‌ها، سدها، اطراف شهرها و روستاها، عمق جنگل‌ها و مراتع و حتی مرتفع‌ترین قله‌های کوهستانی هستیم.
راستی چرا ما با چنین بلایی مواجه شده‌ایم؟ چه دست‌های پنهانی در کاراست که مردم ما بدین گونه به استفاده از انواع پلاستیک مانند کیسه‌های نایلونی، ظروف یکبار مصرف و بسته‌بندی‌های غیرلازم پلاستیکی گرفتار شده‌اند؟ نگارنده بارها از مدیران رستوران‌هایی که از لیوان‌ها، سفره‌ها و ظروف یکبار مصرف پلاستیکی استفاده می‌کنند پرسیده است که چرا رعایت بهداشت را منوط به استفاده از این ظروف کرده‌اید اما به کیفیت غذا اهمیت نمی‌دهید؟ شوربختانه همه آنها پاسخی مشابه دادند:« اداره بهداشت ما را به استفاده از لیوان‌ها و قرار دادن سفره‌های یکبار مصرف روی میزها ملزم کرده است.»
تأسف‌آور است وقتی وزارت بهداشت برای مقابله با تحریم‌ها به بیمارستان‌ها بخشنامه می‌دهد که می‌توانند چندبار از وسایل اتاق عمل استفاده کنند چرا همین وزارتخانه درباره عواقب دستورهای خود در استفاده از ظروف یکبار مصرف در قبال سرزمین مادری احساس مسئولیت نمی‌کند؟ این در حالی است که حتی فقیرترین کشورهای جهان جریمه‌های سنگینی برای استفاده از پلاستیک و نایکلس وضع کرده‌اند، چرا مردم ما که از سابقه تمدنی درخشان و آموزه‌های مذهبی برای رعایت بهداشت برخوردارند باید به بهانه رعایت بهداشت اینگونه به استفاده بی‌رویه از پلاستیک روی بیاورند؟ آن هم در شرایطی که فقط درصد کوچکی از این پلاستیک‌ها بازیافت می‌شود. تازه هیچ تضمینی هم مبنی بر سالم بودن این ظروف وجود ندارد. چرا مأموران وزارت بهداشت به مدیران صدها رستوران و متولیان برگزاری اعیاد و جشن‌هایی که غذا و مایعات داغ را در ظروف پلاستیکی به مردم عرضه می‌کنند، کاری ندارند؛ درحالی‌که آنها خوب می‌دانند که خطر استفاده از این ظروف از آلودگی میکروبی به‌مراتب بیشتر است. بسیاری از کشورهای جهان دریافته‌اند که نه‌تنها استفاده از پلاستیک برای اقتصاد ملی آنها زیانبار است بلکه با زشت کردن طبیعت خود، مهم‌ترین منبع درآمدی گردشگری را نیز از دست می‌دهند.
در این برهه از زمان که کشور ما به‌دلیل تحریم‌های ظالمانه آمریکا، به منابع ارزی حاصل از حضورگردشگران خارجی نیاز مبرم دارد، بدیهی است که این حجم آلودگی پلاستیکی ناشی از رفتار غیرمسئولانه دستگاه‌های دولتی، سبب دفع گردشگران خارجی به کشور می‌شود. ازاین رو، پیشنهاد می‌شود هر چه سریع‌تر برای این معضل چاره‌اندیشی شود تا وضعیت اعتیاد به مصرف بنزین که باعث استفاده بی‌رویه از خودروهای شخصی و افزایش آلودگی‌های شهری شده است درخصوص پلاستیک تکرار نشود.
نظر شما