نیست یعنی هست‌ها، ولی کم. سوپرمارکت‌داران، بنکداران و... می‌گویند دیگر مانند سابق نایلون پلاستیکی گیرشان نمی‌آید.
مشکل کمبود پلاستیک البته فقط دامن نانوا و سوپرمارکتی را نمی‌گیرد بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد گرانی اخیر آب معدنی هم زیر سر بطری‌های پلاستیکی است که روی کاغذ خودمان تولید‌کننده‌اش هستیم اما در عمل برای تهیه آن با مشکلات مختلفی مواجهیم.
این روزها در برخی حوزه‌ها، پلاستیک دوبرابر و در برخی دیگر از بازارها تا 4برابر گران شده است.
فعالان این حوزه، نقش دلالان را در نابسامانی بازار پلاستیک پررنگ می‌بینند، اما در این سوی ماجرا به‌نظر نمی‌رسد مقام‌های مسئول برای حل و فصل این نابسامانی سازوکاری درنظر داشته باشند.
- تهدیدهایی که تهدید باقی می‌مانند
گرانی و کمبود پلاستیک اگرچه بر پیکره صنعت زخم می‌زند اما از طرف دیگر احتمالا به نفع محیط‌زیست عمل خواهد کرد زیرا ناخودآگاه موجب کنترل مصرف کیسه‌های پلاستیکی خواهد شد.
ایران یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان پلاستیک است و نایلون‌های خرید سالانه ٩٤٥میلیارد تومان هزینه به اقتصاد ملی تحمیل می‌کند. کمبود پلاستیک می‌تواند یک فرصت برای محیط‌زیست باشد که فروشندگان با فروش کیسه‌های نایلونی مردم را از مصرف بی‌رویه برحذر دارند اما به‌نظر می‌رسد بنا نیست که چنین سازوکاری درنظر گرفته شود.
درخشانی رئیس اتحادیه سوپرمارکت‌داران با اشاره به اینکه اتاق اصناف سازوکاری برای فروش کیسه پلاستیکی درنظر نگرفته به همشهری می‌گوید: «ما مجبوریم جنس را برای مشتری در کیسه پلاستیکی بگذاریم. کمبود نایلون این روزها موجب گرانی شده است. برای هر کیلوگرم کیسه پلاستیکی باید 10هزار تومان پرداخت کنیم درحالی‌که نرخ آن تا همین چند وقت پیش، 3یا 4هزار تومان بود.»
- چرا پلاستیک نیست؟
افشین نیک‌سرشت، دبیر انجمن همگن پلاستیک به همشهری می‌گوید: در شرایط رکود صنعتی، یک تولیدکننده باید برای خرید یک تریلی مواداولیه، 600میلیون تومان هزینه کند و بعد به سختی آن را تبدیل به کالا کند و در اینجا، معضل چک‌های برگشتی آغاز می‌شود. سرمایه تولیدکننده ماه‌ها و ماه‌ها به‌خاطر خرید مواداولیه می‌خوابد و این وضعیت موجب به‌صرفه نبودن تولید می‌شود؛ خیلی از واحدها امروز در کما هستند. نیک سرشت، مشکل بعدی را «معضل ارز» می‌نامد و معتقد است ارز بیش از هرچیز گریدهای وارداتی را دچار تزلزل کرده است.
- کاهش چشمگیر در مصرف و تولید
آمارهای سال 90تا 92نشان می‌دهد سالانه 3.5میلیون تن پلاستیک در کشور مصرف می‌شده است درحالی‌که 7میلیون تن تولید پلاستیک در کشور برای آن سال‌ها ثبت شده است. نیک‌سرشت آخرین آمار مصرف را، 1.6تن و تولید را همان 7تن اعلام می‌کند و می‌گوید: مازاد تولید روزبه‌روز در حال افزایش است.
واحدهای تولیدکننده وابسته به پلاستیک بسیارند، از تولید‌کنندگان شیر گرفته تا خودرو بدون‌پلاستیک نمی‌توانند به‌کار خود ادامه دهند اما هم‌اکنون به‌صورت رسمی 5هزار واحد تولیدی پلاستیک داریم که هرکدام دست‌کم برای 20نفر اشتغال‌زایی کرده‌اند. واحدهایی که امروز در کما هستند.
بارها گفته‌ایم فروش کیسه نایلونی یک بازی دو سر برد است، هم برای تولیدکننده هم برای مصرف‌کننده. نیک‌سرشت با اعلام این موضوع توضیح می‌دهد: هنوز پلاستیک به مصرف‌کننده فروخته نمی‌شود و کیسه‌های پارچه‌ای جایی در بازار ندارند. او خبر تلخ دیگری هم به همشهری می‌دهد: صادرات پلاستیک به صفر رسیده است. دبیر انجمن پلاستیک می‌گوید دیگر از صادرات چندین هزار تنی به عراق، ترکیه و افغانستان خبری نیست.
- تولیدی که به‌دست تولیدکننده نمی‌رسد
رحیم مقیمی‌اصل، رئیس اتحادیه تولید‌کنندگان پلاستیک هم، به همشهری می‌گوید: 100درصد مواداولیه را خودمان تولید می‌کنیم. اما چه فایده وقتی به‌کار تولیدکننده نمی‌آید.
او افزایش دلالی در این حوزه را یکی از عوامل زمین زدن تولیدکننده دانسته و ادامه می‌دهد: دلال‌هایی پیدا می‌شوند که تولید خودمان را به‌خودمان گران‌تر از قیمتی می‌دهند که به افغانستان می‌فروشیم. قیمت مواد گاهی ازکیلویی 6هزار تومان به 13هزارتومان هم می‌رسد. چرا؟
فراموش نکنید گران شدن پلاستیک، به تمام اصناف آسیب می‌زند و اگر می‌بینید آب معدنی گران شده، روغن گران شده، قطعه خودرو گران شده، همه به‌دلیل گرانی پلاستیک است. مقیمی اصل ادامه می‌دهد: به همه وزارتخانه‌ها نامه زده‌ایم. اما کسی صدای ما را نشنید. بعد از عید امسال کارخانه‌های ما به تعدیل نیرو روی آورده‌اند.
فاجعه بیخ گوش تولیدکننده‌های پلاستیک است.
- فشارها بر دوش تولیدکننده درمانده
کاوه زرگران، دبیرکل کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران به همشهری می‌گوید: عرضه مواداولیه تولید پلاستیک در بورس، با تقاضا همخوانی ندارد. همین ناهماهنگی موجب ایجاد بازار سیاه در صنعت پلاستیک شده است. در این بازار سیاه، قیمت پلاستیک به کیلویی 12هزار تومان هم رسیده است.
او ادامه می‌دهد: این افزایش قیمت، قیمت تمام‌شده کالاها را هم بالا می‌برد که سازمان‌های نظارتی برای بالا بردن قیمت از تولیدکننده مستندات می‌خواهند که در چنین شرایطی، ارائه مستندات همواره مقدور نیست و این موضوع فشار مضاعفی مثل همیشه به تولیدکننده درمانده می‌آورد. به گفته این فعال اقتصادی، در برخی حوزه‌های مواد غذایی در سطح کلان، تأمین مواداولیه کارخانه‌ها از 20فروردین ماه، دچار مشکل شده است. تصویب مصوبات ارزی بانک مرکزی، 45روز طول کشید و در این مدت نه ثبت سفارشی انجام شد و نه کالایی ترخیص.
طبعا فاصله به‌وجود آمده هم در افزایش قیمت‌ها مؤثر بود و هم به تولیدکننده آسیب زد. زرگران می‌افزاید: البته بعد از نهایی شدن مصوبات، مشکلات ارزی درباره 90درصد کالاهای اساسی تقریبا رفع شده اما مشکلات برای کسانی که با اعتبارات اسنادی کار می‌کردند، هنوز تا حدودی پابرجاست. دبیرکل کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران می‌گوید: در چنین شرایطی که پلاستیک دچار گرانی و کمبود شده باید تمهیدات تازه تری بیاندیشیم. برای مثال، مجوز صادارت مواداولیه پلاستیک از پتروشیمی‌ها را محدود و برای تولید مازاد داخل فکری کنیم.
از سوی دیگر کیسه‌های نایلونی امروز برای مغازه‌داران جنبه اشانتیون دارند. می‌توانیم فرهنگ پرداخت پول را برای استفاده از نایلون‌های پلاستیکی در بین مردم رواج دهیم.
نظر شما