اما سهم بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رودخانه پایتخت از این همسایگی و همجواری چیزی جز آسیب و آلودگی نیست. در بالا دست، ویلاها و رستوران‌های کن را به‌بند کشیده‌اند و مثل برده‌ای بی‌رحمانه آن را استثمار می‌کنند. در فرو دست، اوضاع از این هم بدتر است. پیش از آنکه کن به انتها و مسلخ کارخانه‌های شن و ماسه برسد، این شرکت‌ها هستند که پسماند و فاضلاب‌شان را همچون بدترین نفرین‌ها و ناسزاها بر سر و پیکر این رودخانه تیپا خورده و بخت‌برگشته آوار می‌کنند.
رودخانه‌ای که از مناطق ۹ و ۲۱ گذر کرده، دیگر مایه حیات نیست! این همه جفا و بی‌رحمی، کن را به زردابی کثیف و چرکین تبدیل که از لابه‌لای انبوهی از زباله و نخاله، تن نحیف و رنجور و زخمی‌اش را بیرون کشیده است. در فصل بارندگی که آسمان هم با زمین مهربانی می‌کند، این رودخانه همچنان از اهل زمین نامهربانی و جفا می‌بیند. در نخستین هفته‌های سرد زمستانی سری به کن زدیم تا گزارش‌های مردمی درباره مشکلات و مصائبی را که بر این رودخانه می‌گذرد از نزدیک بررسی کنیم. متأسفانه هر آنچه از سرازیر شدن فاضلاب‌ها و تخلیه زباله‌ها در رودخانه و حاشیه آن شنیده بودیم به چشم هم دیدیم!
- رودخانه یا شبکه فاضلاب!
گزارش‌های مردمی از تخلیه فاضلاب و پساب‌های صنعتی کارخانه‌ها در داخل کن و همچنین برداشت بی‌رویه و غیرمجاز شن و ماسه و سنگ از اطراف و بستر رودخانه حکایت دارد. در این گزارش‌ها، نشانی نقطه مورد نظر به شکل دقیق مشخص شده است. طبق نشانی‌ای که در اختیارمان قرار داده‌اند، به تقاطع رودخانه کن با بزرگراه فتح می‌رویم. از کنار گاردریل لاین کندرو امکان دسترسی به حاشیه رودخانه وجود دارد. هنوز پایمان را کاملاً آن طرف گارد ریل نگذاشته‌ایم که از همان ابتدا همه‌چیز مشمئزکننده و کریه منظر است.
انواع و اقسام زباله و نخاله‌های ساختمانی از حاشیه جاده تا کنار و بستر رودخانه رهاسازی شده و امتداد دارد. بقایای احشام ذبح شده، تایر، کهنه‌لباس و تکه‌های پارچه و خلاصه هر چیز حال بهم‌زنی که تصورش را کنید این حول و حوش پیدا می‌شود! اینجا هیچ چیز شبیه به آنچه باید باشد نیست. دریغ از آبی آب و یک‌مترمربع فضای سبز، آب این رودخانه حتی به علف‌های هرز جان سخت و پررو هم نمی‌سازد! آبی هم که از بالادست در رودخانه جریان دارد نارنجی رنگ است! چند لوله تخلیه پساب و فاضلاب در کنار رودخانه به چشم می‌خورد. در همان لحظه یکی از آنها فعال می‌شود و برای چند دقیقه آبی کدر به داخل رودخانه هجوم می‌برد!
- سنگ‌های کن چه شد؟
برداشت غیرمجاز شن و ماسه و سنگ از بستر و اطراف رودخانه کن را که طبق گزارش‌های مردمی به‌صورت غیرقانونی و پنهانی انجام می‌شود، هم مورد بررسی میدانی قرار می‌دهیم. اما احتمالاً این کار در روز روشن و در محدوده‌های پر ترددی مثل تقاطع بزرگراه فتح و اطراف آن انجام نمی‌شود. هرچند در همین قسمت هم پستی و بلندی‌های نسبتاً عمیقی که ایجاد شده و تقریباً خالی بودن کف رودخانه از سنگ‌های درشت و تخته‌سنگ‌ها، خودش می‌تواند دلیل و مدرکی بر این ادعا باشد.
مستندات و مشاهدات نشان می‌دهد حال و روز رودخانه گرفتار شده بین صدها کارخانه و کارگاه مناطق ۹ و ۲۱ و همچنین شهرک‌ها و محله‌های مسکونی ناخوش و خراب است. انتظار داشتیم با بارندگی‌های اخیر، برخلاف همیشه این بار خبرهای خوشحال‌کننده از تنها رودخانه پایتخت به گوش‌مان برسد تا بگوییم پس از مدت‌ها کن حالش خوب و نفسش چاق است، اما انگار سال‌ها است که بخت و اقبال از این رودخانه مغضوب، رو برگردانده که با ریخت و پاش آسمان و رخت سپید برف هم در کوچه‌اش خبری از عروسی نمی‌شود.
- جای خالی تصفیه خانه در شهرک‌های غرب تهران
- نسیم لهردی-خبرنگار
- منطقه ۲۲
موضوع کمبود انشعاب فاضلاب شهری در منطقه ۲۲، به‌ویژه در محله شمالی آن، بیش از ۵ سال است که به‌طور جدی توسط شهروندان و نمایندگان آنها در شورایاری، پیگیری می‌شود و شورای‌شهر هم به این موضوع ورود کرده است. صدور بی‌حساب و کتاب مجوزهای انبوه‌سازی در گذشته و افزایش پر شتاب جمعیت در این منطقه باعث شده تا مشکل نبود شبکه منسجم فاضلاب در منطقه ۲۲ حاد شود. «رضا یوسفی» دبیر کارگروه آموزش شهروندی و دبیر شورایاری محله آبشار می‌گوید: «تعاونی‌های سازنده شهرک‌های امید دژبان، کوهستان، شهاب‌شهر و نمونه سپاه، محله آبشار در ضلع شمالی بزرگراه شهید همت، در شرایطی پایان‌کار گرفته‌اند که تصفیه‌خانه پیش‌بینی شده در این شهرک‌ها متناسب با حجم فاضلاب تولید شده نیست. در نتیجه مردم مجبورند فاضلاب خود را داخل چاه‌های جذبی یا نهر آب حاشیه بزرگراه‌های منطقه دفع کنند. کوهستانی بودن این محدوده و نوع خاک آن که مانع جذب آب می‌شود هم مشکل را حادتر می‌کند.»
- فاضلاب رستوران‌ها به کن می‌ریزد
- منطقه ۵
رودخانه کن در بالادست توسط رستوران‌ها و سفره‌خانه‌هایی که در حریم منطقه ۵ قرار دارند آلوده می‌شود. برخی از این مراکز تفریحی مانند کارخانه‌ها، فاضلاب و پسماندشان را داخل رودخانه تخلیه می‌کنند و باعث می‌شوند تا از همان بالادست کن آلوده شود و آسیب ببیند. تخلف تعدادی از رستوران‌های حاشیه کن در تخلیه فاضلاب‌شان در رودخانه مسئله‌ای است که بارها به آن اشاره و پرداخته شده اما رئیس اداره محیط‌زیست شهرداری منطقه ۵ تأکید می‌کند این مسئله همچنان مهم‌ترین چالش زیست‌محیطی این بخش از پایتخت است.
او می‌گوید: «چالش‌های زیست‌محیطی تهران را نمی‌شود از یکدیگر تفکیک کرد اما می‌توان آنها را بر اساس اهمیت دسته‌بندی کرد. بر همین اساس مهم‌ترین چالش زیست‌محیطی منطقه ۵ فاضلاب رستوران‌هایی هستند که داخل رودخانه تخلیه می‌شوند. از آنجا که این رستوران‌ها اغلب در حریم و خارج از محیط شهری هستند شهرداری نمی‌تواند کار چندانی انجام دهد و این موضوع بیشتر به اداره آب و فاضلاب و سازمان محیط بر می‌گردد.»