مهدی خواجوی، جراح مغز و اعصاب، در گفتگو با مهر به این پرسش رایج بیماران بعد از جراحی‌ها و یا حوادث مغزی و نخاعی که چه زمانی می‌توانند سوار هواپیما بشوند و آیا می‌توانند با هواپیما به محل اصلی سکونت خود برگردند یا خیر پاسخ داد: واقعیت این است که در این مورد هر شرکت هواپیمایی دستورالعمل‌های خاص خود را دارد و در مواقعی که بیمار حالتی نزدیک به طبیعی دارد و می‌تواند اندام‌های خود را حرکت دهد و هوشیار است، اکثریت خطوط هوایی در جهان بعد از ۶ هفته از جراحی مغز یا نخاع منعی برای سفرهای زیر دوساعت بیماران ندارند.
خواجوی افزود: با این حال نکته قابل تأمل اینجاست که پیش از ۶ هفته، تقریباً همه بیماران قبل از سوار شدن به هواپیما بایستی از پزشک یا جراح خود نامه‌ای مکتوب مبنی بر خطرناک نبودن پرواز ارائه دهند.
وی توضیح داد: اهمیت این مساله نه تنها برای سلامتی خود بیماران لحاظ می‌شود بلکه برای رفاه حال سایر مسافرین امری ضروریست، چون در صورت پدید آمدن هرگونه مشکلی ممکن است هواپیما مجبور به فرود اضطراری شود که این مساله خسارات مالی و معنوی زیادی هم برای سایر مسافران و هم برای شرکت‌های هوایی دارد.
این جراح مغز و اعصاب ادامه داد: مغز در کیسه‌ای در بسته به نام مننژ و هر دوی اینها در محفظه در بسته‌ای یعنی جمجمه هستند، اگر بعلت تصادف یا ضایعات مغزی یا هر علت دیگری این محفظه بسته، باز شده و ترمیم شده باشد، هنوز این خطر وجود دارد که پس از حادثه و یا عمل نشتی هرچند کوچک وجود داشته باشد، و هنگامی که با افزایش ارتفاع هواپیما، فشار هوا کاهش می‌یابد (با همه تمهیداتی که برای نرمال نگه داشتن فشار هوای درون کابین انجام می‌شود باز برای لحظاتی ممکن است فشار درون کابین کم شود)، اکسیژن کم می‌شود و کم شدن اکسیژن و افزایش دی اکسید کربن می‌تواند باعث افزایش فشار داخل مغز شود، که این حالت در بیمارانی که ضایعه‌ای مغزی مانند تومور مغزی دارند خود را بصورت گیج و منگ شدن و تهوع و استفراغ شدید بروز می‌دهد. از طرف دیگر اگر این محفظه بسته جمجمه با جراحی یا حادثه دستکاری شده باشد ممکن است از راه یک نشتی کوچک، هوا وارد پرده مغزی بشود و تجمع هوا در مغز می‌تواند کشنده باشد.
خواجوی تاکید کرد: به طور خلاصه افراد دارای تومور مغزی فقط و فقط با نظر پزشک جراح مغز حق پرواز دارند. افرادی که مایع مغزی نخاعی آنها به بیرون از بدن راه پیدا کرده است و مثلاً از بینی وگوش آنها خارج می‌شود حق پرواز ندارند. افرادی که تومور مغزی دارند و عمل جراحی شده‌اند حداقل تا دو هفته پس از جراحی حق پرواز ندارند، چون ممکن است در اثر کاهش فشار هوای داخل کابین هواپیما، رگ‌های محل جراحی آنها مجدداً خونریزی کند.
وی ادامه داد: افرادی که سکته مغزی خونریزی دهنده کرده‌اند حداقل تا ۶ هفته حق پرواز ندارند و افرادی که سکته مغزی بدنبال گرفتگی عروق داشته‌اند هم حداقل تا دوهفته حق پرواز ندارند چون کمبود اکسیژن اثر منفی بر بیماری آنها دارد. افرادی که شانت مغزی دارند حتماً بایستی با پزشک خود قبل از پرواز مشاوره کنند چون هم دستگاه‌های چک امنیتی فرودگاه‌ها ممکن است تنظیم شانت مغزی آنها را بهم بزند و هم ممکن است در حین پرواز هوا وارد مغز آنها بشود. افرادی که عمل جراحی بر روی ستون فقرات انجام داده‌اند حداقل تا ۶ هفته حق پرواز ندارند مگر انکه بتوانند براحتی چندین ساعت بنشینند و دست‌ها و پاهای خود را تکان دهند و درد نداشته باشند که تأیید این موارد با پزشک جراح معالج آنهاست، افراد تشنجی حداقل تا ۲۴ ساعت بعد از تشنج حق پرواز ندارند و حتماً باید موضوع را به شرکت پروازی اطلاع دهند تا وسایل احیا در هواپیما در صورتی که تشنج کنند موجود باشد.
این جراح مغز و اعصاب تاکید کرد: افراد با فلج دست و پا به علت خطر ایجاد لخته در پاها و انتقال این لخته به ریه و مرگ، حتماً فقط با تمهیداتی مجوز حضور در پروازهای طولانی را می‌گیرند.
خواجوی تصریح کرد: بطور کلی عدد مورد توافق اکثر جراحان مغز و اعصاب برای پرواز بعد از جراحی‌های مغز و اعصاب، ۶ هفته است و در زیر ۶ هفته، صدور مجوز از بیماری به بیمار دیگر بر حسب شرایط بیمار متفاوت است و فقط توسط جراح معالج قابل انجام است و در نهایت در صورتی که مهماندار هواپیما هنگام پذیرش مسافرین احساس کند که بیماری مشکل دار در پرواز وجود دارد، بایستی حتماً موضوع را به کاپیتان پرواز اطلاع دهد، و در نهایت این خلبان است که بر مبنای شواهد و مدارک بیمار تصمیم می‌گیرد که آیا این فرد حق حضور در هواپیما را دارد یا خیر.