ساکنان محلهها به انتخاب شورایاران میپردازند و با دقت مسائل محلی را بیان میکنند تا محلهای آرمانی که بسیاری از جامعهشناسان از آن سخن میگویند، پدید آید. هرچه مشارکت اجتماعی شهروند، شورایار و مسئول بهعنوان سرمایهای اجتماعی در همه اقدامات اجرایی شهر و محله بیشتر باشد، دستاوردهای تأثیرگذارتری در سطح کلان حاصل میشود. برای بررسی چگونگی این مشارکت و تأثیر جایگاه شورایاران در محله به گفتوگو با تنی چند از معتمدان منطقه پرداختیم.
- شهروندان مسئول شورایاران پیگیر
«محمدرضا عسجدی» ۵۸ ساله، ساکن قدیمی محله امامزادگان عبدالله(ع) و زید(ع)، در همه دورههای انتخاباتی شورایاریها شرکت کرده و دیگران را نیز به حضور در صحنه انتخابات تشویق میکند. او میگوید: «اینکه الان روی در و دیوار محله و شهر پوسترهای تبلیغاتی «محلهات را خودت اداره کن» را میبینید، واقعاً شعار نیست. این انتخابات محلی در واقع به نوعی طرحریزی شده که شرایط حضور و مشارکت شهروندان برگزیده در امور مدیریتی محله را فراهم میکند. گاهی معترض میشویم که مثلاً چرا شهرداری فلان طرح را اجرا کرده یا چرا آن یکی طرح را اجرا نمیکند و این انتخابات بهترین فرصت است تا خودمان انتخاب کنیم با چه کسانی برای حل مشکلات پیرامونمان همراه شویم. بنابراین در موفقیت یا عدم موفقیت طرحها و پروژههای خرد و کلانشهری ما نیز شریک میشویم. به نظرم در این حالت کنجکاوی بیشتری در شناسایی مشکلات به خرج میدهیم و پیگیرانهتر به دنبال رفع آنها هستیم. به هر حال ما هر روز مشکلات محلهمان را از نزدیک میبینیم؛ مثلاً آسفالت کجا فرسوده است، روشنایی کدام کوچه کم است، فضای سبز کدام خیابان ساماندهی میخواهد، زبالههای کدام محله انباشته شده و هزار یک مشکل دیگر. پس طبیعی است با مشارکت ما مشکلات محلهمان بهتر و به همان شیوهای که مدنظر ماست حل خواهد شد.»
- آینده روشن در انتظار محله
«احمدرضا خانلری» ۴۳ ساله کاسب قدیمی محله شمشیری از تأثیر فعالیت شورایاریها بر بهبود وضعیت محلههای منطقه میگوید: «خیلی از مشکلات کوچک شهری باعث آزار اهالی میشود. مشکلاتی که در کوچکترین سطح و مقیاس قرار دارند و طبیعی است که مسئولان باید با دقت بیشتریدرصدد حل آنها برآیند. مثلاً مدتی پیش در همین خیابان شهید احدی گرفتگی و بوی نامطبوع جوی آب، آلودگیهایی را ایجاد کرده بود که با پیگیری مستقیم شورایاری خیلی زود حل شد یا چالههای عجیب و غربی بخشهایی از خیابان، تردد را برای خودروها با دشواری همراه کرده بود. اینها یک طرف قضیه است. طرف دیگر قضیه این است که باید مسئولانه و درست انتخاب کنیم. اینکه تبلیغات یک کاندیدا بیشتر و پر زرق و برق باشد، دلیل خوبی برای انتخاب او نیست. چراکه نتیجه انتخاب درست و آگاهانه به خود ما و فرایند رفع مشکلاتمان باز میگردد. شورایار باید متخصص و دلسوز باشد، دنبال اسم و رسم نباشد و منافع شخصی خود را بر منافع هممحلهایها ارجح نداند. این ویژگیها میتواند ما را امیدوار کند آینده خوب و روشنی در انتظار محلهمان باشد.»
- مشارکت و همیاری توصیه اسلام است
یکی از توصیههای اسلام در انجام اموری که به جامعه مرتبط میشود، «همیاری و مشارکت» است. اینها را «حسین قلیچ خانی» قرآنآموز آستان امامزادگان عبدالله(ع) و زید(ع) میگوید و ادامه میدهد: «کار و فعالیتی که بهصورت مشورتی انجام شود هم سرعت و هم دقت و نظم دارد. حالا اگر این فعالیت و خدمت در ارتباط با شهر و محلهای است که در آن زندگی میکنیم، اهمیت بیشتری پیدا میکند که میتوان از ظرفیتهای آن برای توسعهیافتگی محله استفاده کرد. به برکت فعالیتهای خالصانه همین شورایاریها مشکلات محله ما کم شده است. مثلاً در محله امامزادگان عبدالله(ع) و زید(ع) ما فقط بوستان جرجانی را داریم که شورایاری دورههای قبل پیگیری کردند تا از فضاهای هرچند کوچک موجود برای بالا بردن سرانه فضای سبز استفاده شود. برای همین پیشنهاد دادند فضای بیدفاع شهری مقابل آستان امامزادگان عبدالله(ع) و زید(ع) گلکاری شود و با نصب مبلمان شهری و تبدیل آن به پاتوق محلی، امکان استراحت و تفریح اهالی فراهم شود. تا جایی که من اطلاع دارم لغو طرح ممنوعیت ساختوساز در محدوده آستان نیز حاصل تلاش عزیزان شورایاری محله بوده است که واقعاً به نفع مردم شد. پس باور کنیم که خواسته و ناخواسته این انتخابات به ظاهر کوچک محلی چقدر میتواند تأثیر مثبتی بر کیفیت زندگی ما در شهر بگذارد.»
- ساز وکاری نو باید انداخت
«حسن توکلینیک» ساکن ۶۹ ساله محله مهرآباد میگوید: «بنمایه طرح شورایاریها خوب است اما آنچه جای بحث و کار دارد، نحوه عملکرد و آسیبهای آن است که باعث شده اعتماد اهالی از شورایاریها سلب شود. این روزها کمتر پایتختنشینی را میتوانید پیدا کنید که تمایل چندانی به حضور در انتخابات داشته باشد، به ۲ دلیل. اول اینکه خیلیها اصلاً نمیدانند شورایاری چیست. دوم اینکه حالا اگر شورایاری هم تشکیل شود و شورایار فعالیتش را آغاز کند، واقعاً میتواند کاری از پیش برد؟ تصور خیلیها که حداقل من در این محل با آنها همصحبت هستم، این است که شهرداری با شورایاری هماهمگ نیست و اهالی هم ارتباط مداوم و صمیمانهای با شورایاران ندارند. همین هم میشود که انتخابات شورایاریها و تشکیل این انجمن مردمی جز اینکه هزینه به بار آورد و انرژی تلف کند حاصلی ندارد. مگر اینکه بیاییم ساز و کار عمکلرد و نحوه نظارت بر اقدامات شورایاران را از نو تعریف کنیم. قانون و حد و حدود برایشان وضع کنیم تا مسئول و سازمانی به وظایف آنها ورود نکند و اینها هم با هیچ نهادی موازیکاری نکنند. در این حالت است که میتوان به عملکرد و نتایج تلاشهای آنها امیدوار بود.»