شورایاری نهاد مردمی است که اعضای آن توسط اهالی محله انتخاب می‌شوند. شهروندان در مقابل رأیی که به شورایاران می‌دهند انتظار دارند مشکلات محله حل و مطالباتشان پیگیری شود. شورایاران به‌عنوان پل ارتباطی میان مردم و مسئولان و مدیران شهری، بیش از سایر نهادها با آنها در ارتباط هستند. «سمیه حاجوی» شهردار منطقه ۷ در گفت‌وگو با همشهری محله بر این باور است شورایاران ظرفیت‌هایی دارند که با توجه به این ظرفیت می‌توانند منافع مردم محله را بهتر از هر فرد و گروه دیگری تأمین کنند.
به‌عنوان نخستین سؤال بفرمایید نگاه شما به‌عنوان شهردار به شورایاران و جایگاهی که دارند چیست؟
شورایاری مجموعه‌ای محلی و تشکلی مردمی است که به‌عنوان حلقه ارتباطی میان مدیران شهری و شهروندان عمل می‌کنند و می‌توانند بسیاری از مشکلات شهری و شهروندان را که در نظام‌های مدیریتی مورد غفلت قرار گرفته یا شناسایی نشده است، شناسایی و آن را به متولیان و تصمیم‌گیرندگان منتقل کنند. با این اتفاق، مسائل محله شناخته و مسئولان برای برطرف کردن آن پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهند. چنین اتفاقی منجر به توسعه محلی و در نهایت توسعه منطقه و شهر می‌شود.
اما برخی شورایاران باور دارند به دلیل بی‌توجهی به مشکلات طرح شده از سوی مسئولان، توسعه محله اتفاق نمی‌افتد. آیا این نگرانی می‌تواند درست باشد؟
اینکه برخی مشکلات مطرح شده از سوی شورایاران برطرف نشده است، درست است. اما این موضوع دلایل مختلفی دارد. نکته اینجاست که شهرداری مسئول همه امور شهر نیست و مدیریت یکپارچه شهری در کشور رخ نداده است و به این دلیل شهرداری نمی‌تواند به همه مطالبات و مشکلاتی که شورایاران در محله‌ها دارند به سرعت پاسخ دهد. همواره تلاش کرده‌ایم با برگزاری نشست‌های مشترک میان شورایاران و مسئولان دستگاه‌های خدمات‌رسان و حتی فرمانداری، زمینه را برای پاسخگویی به مطالبات شورایاران فراهم کنیم تا توسعه محله رنگ جدی به خود بگیرد.
برخی بر این باورند که چهره‌های مؤثر محلی و معتمدان در شورایاری حضور ندارند. این افراد با اینکه عضو شورایاری‌ها نیستند همچنان محل مراجعه مردمند. چه برنامه‌ای برای ترغیب افرادی با چنین ویژگی‌هایی در منطقه برای کاندیداتوری داشته‌اید؟
بیشتر ساکنان منطقه افرادی با نگرش‌های سنتی هستند که هنوز هم برای پیگیری و برطرف کردن مشکلات محله خود به معتمدان و ریش‌سفیدان مراجعه می‌کنند. این درست است که ممکن است برخی ریش‌سفیدان و معتمدان محلی در شورایاری‌ها عضو نباشند، اما برنامه‌های متعددی برای تشویق حضور این افراد به حضور در انتخابات شورایاری‌ها داشته‌ایم. حتی به‌صورت چهره به چهره با معتمدانی که هریک ظرفیت بزرگی در محله هستند، صحبت شده تا در انتخابات شورایاری‌ها ثبت‌نام کنند. نتایج خوبی از این گفت‌وگوها به دست آورده‌ایم و امیدواریم با حضور افراد مؤثر محلی، انتخابات پرشوری پیش روی منطقه باشد.
نگاه شهرداری به شورایاری و نگاه شورایاران به شهرداری چگونه است؟
باید شورایاران را برای انجام مأموریت‌های ذاتی که برعهده دارند آماده کرد. در این راستا، در تلاشیم پس از انتخابات، شورایاران، در قالب برنامه‌های آموزشی با وظایف و کارکردهای نهاد شورایاری آشنا شوند تا شورایار خود را «شهرداری یار» یا «سرا یار» نداند و دغدغه‌اش را معطوف به محله و مسائل آن کند.
یعنی باور دارید شورایاران ظرفیت کافی را برای جلب افزایش مشارکت‌های مردمی دارند؟
بخشی از محله‌ها و شورایاران در دوره‌ای که گذشت فعالیت‌های مؤثری برای افزایش مشارکت مردم محله، منطقه و شهر صورت دادند. به‌عنوان مثال در حوزه کاهش آسیب‌های محیط‌زیستی و توسعه فعالیت‌های منطبق با حفظ محیط‌زیست، برای نخستین بار درشهر، شورایاران با تشویق مردم و جمع‌آوری آب‌های سطحی محله فضای سبز را آبیاری و با این کار علاوه بر حفظ محیط‌زیست، جلوه‌ای از مشارکت عمومی را برای نگهداشت محله رقم زدند. در زمینه اعتیاد نیز شورایاران با استفاده از نفوذ خود میان مردم، مخالفت‌های اجتماعی راه‌اندازی کانون «n.a» را در محله به حداقل رساندند. این مسائل و صدها مورد دیگر تنها بخش اندکی از جلب سرمایه‌های اجتماعی است که به کمک شورایاران در اداره امور محله و منطقه است که به آن رسیدیم. ایجاد سرمایه اجتماعی رویکردی است که مدیران شهرداری بر آن تأکید دارند و این سرمایه را کسی بهتر از شورایار که امین و نماینده مردم در محله است، نمی‌تواند ایجاد کند.
با این وجود شورایاران دغدغه تأمین هزینه‌های سرای محله را دارند تا پیگیری و برطرف شدن مشکلات محله.
بله. این موضوع مشکلی بزرگ سر راه فعالیت شورایاران بود. خوشبختانه با تغییراتی که در اساسنامه شورایاری‌ها داده شد، رویکرد شورایاران به پیگیری مسائل محله معطوف شده است و دغدغه‌های شورایاران به این سمت هدایت خواهد شد.
این مسئله به معنای آن است که از این پس باید بیش از گذشته شاهد استفاده از نفوذ شورایاران به نفع مردم محله در اداره امور باشیم؟
باید به این سمت حرکت کنیم. در گذشته شاهد بودید که شهرداری در برخی امور وارد شده بود که در اساس ورود به آن بر عهده مدیریت شهری نبود. امروز با واگذاری مسائل ۱۴ محله منطقه به شورایاران و اهالی هر محله، تلاش کرده‌ایم مشکلات محله به دست خود مردم رسیدگی شود. شناسایی نیازمندان محله و تأمین ارزاق مورد نیاز آنها یا رسیدگی به مسائل خرد از کارکردهای شورایاران است. در تأمین ارزاق، شورایاران و خیّران با کمک هم کار را پیش می‌برند و عملکرد خود را تنها به شهرداری اعلام می‌کنند و مانند گذشته از مدیریت شهری، انتظار کمک صفر تا صدی ندارند. شورایاران با این کار نشان داده‌اند می‌توانند ظرفیت‌هایی که دارند به نفع مردم محله به کار ببرند و شهرداری تنها تسهیلگر اجرای امور باشد.
با توجه به این موارد گمان می‌کنید شورایاران از نگاه مردم تا چه اندازه موفق بوده‌اند؟
باید بررسی شود که مردم، عملکرد شورایاران را چگونه ارزیابی می‌کنند. این کار نیازمند بررسی‌های دقیق میدانی و علمی است، اما به نظر می‌رسد کسانی که از اقدامات شورایاران در محله‌ها استفاده می‌کنند از عملکرد شورایاران به نسبت راضی هستند. هرچند مردم اطلاعی از برنامه‌های شورایاران و فعالیت‌های آنان در سراهای محله ندارند، چراکه مخاطب برنامه‌های اجرا شده نیستند. اما باید این گروه‌های مردمی را با انجام فعالیت‌های بیشتر به استفاده از برنامه‌های ارائه شده فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در محله تشویق کرد.
تسهیل‌گری در انجام امور مربوط به منطقه بخشی از وظیفه «شورایاران» است و این مهم در منطقه به خوبی در حال انجام است.
نظر شما