از همان روزها بر اساس اصل هفتم قانون اساسی جمهوری، نهاد «شورایاری» در محله‌ها شکل گرفت. مهم‌ترین هدف از راه‌اندازی این نهاد مردمی، بهره‌گیری از اندیشه، تخصص و تجربه شهروندان در اداره امور شهری، جلب مشارکت معتمدان و اهالی برای تبدیل پایتخت به شهری زیست‌پذیر بود. در واقع شورایاران به‌عنوان پل ارتباطی میان مردم و مسئولان نقش مهمی در تحقق این شعار مهم دارند. اما بی‌تردید این نقطه ارتباط، نقاط ضعف و قوتی را در طول بیش از ۲ دهه فعالیت، با خود به همراه داشته است. قرار گرفتن در آستانه پنجمین دوره انتخابات شورایاری‌ها بهانه‌ای شد تا با «سعید شرف‌دوست» معاون اجتماعی و فرهنگی منطقه ۱۰، درباره اهمیت حضور شورایاری برای تبدیل تهران به شهری زیست‌پذیر گفت‌وگو کنیم.
جایگاه شورایاری‌ها را در جامعه مدنی پیرو رویکرد جدید شهرداری با شعار «تهران، شهری برای همه» چگونه ارزیابی می‌کنید؟
واقعیت این است که اداره شهر تنها در نهادهای رسمی مدیریت شهری خلاصه نمی‌شود و شورایاری‌ها به‌عنوان نماینده‌ای از جامعه مدنی، نقش مهمی را در جلب مشارکت‌های مدنی و مردمی با هدف اداره بهتر شهر دارند. شعار «تهران، شهری برای همه» که بر مبنای رویکرد دوره مدیریت شهری جدید اتخاذ شده است با استفاده از ظرفیت شورایاری‌ها تا حد زیادی می‌تواند در یک بستر قانونمند و برنامه‌ریزی شده قابل تحقق باشد.
چه میزان تعامل شورایاری با شهرداری به تسهیل در اجرای پروژه‌های شهری و نیازسنجی محلی کمک می‌کند؟
نهاد شورایاری با توجه به زیست‌بومی و اشراف محلی بیشترین اعضای آن از جمله نهادهایی است که می‌تواند تمایلات، مشکلات و حقوق مردم محله را آشکار سازد. در کنار این نیازسنجی، وجود نیروهای متخصص در شورایاری‌ها و حضور در حوزه‌های مختلف مدیریت شهری می‌تواند در تعریف و اجرای پروژه‌ها نقشی سازنده داشته باشد که نیازمند تشویق نیروهای متخصص محلی برای حضور در عرصه انتخابات شورایاری‌هاست. بی‌شک حضور نخبگان محلی می‌تواند نقش بسزایی در ارائه نظرات کارشناسی هنگام تعریف و اجرای طرح‌های محلی و منطقه‌ای داشته باشد.
نقش نظارتی شورایاری‌ها تا چه میزان برای شهرداری در رفع مشکلات مردم اهمیت دارد؟
اعضای شورایاری محله‌ها اغلب در زمره معتمدان محلی قرار دارند و علاوه بر آن، جایگاه قانونی شورایاری محله‌ها به‌عنوان یک دولت محلی، مزید بر علت شده تا شهرداری‌ها اهمیت قابل تأملی را برای جایگاه نظارتی آنها قائل شوند. از این‌رو در بسیاری از موارد اعضای شورایاری با رصد اقدامات شهرداری و شناسایی مشکلات موجود در محله‌ها گام‌های مثبتی در رفع برخی از چالش‌های مرتبط با حوزه مدیریت شهری برداشته‌اند.
شهرداری چگونه می‌تواند جایگاه نهاد مردمی شورایاری را به‌عنوان یاران شهر تقویت کند؟
شهرداری در وهله اول می‌بایست با اطلاع‌رسانی مناسب و به وقت، زمینه‌سازی برای حضور حداکثری افراد توانمند، قانونمدار و دلسوز را از برای مشارکت بیشتر در انتخابات شورایاری فراهم کند. سپس با روشن ساختن فرایندکاری اعضای شورایاری بر اساس قوانین موجود بستر لازم را برای مشارکت اعضای منتخب در مسائل مدیریت شهری فراهم آورد. ترغیب نخبگان محلی با کمک اعضای شورایاری محله‌ها، بابت مشارکت برای دستیابی به مؤلفه‌های شهر زیست‌پذیر می‌تواند بسیار مؤثر باشد. همچنین شورایاری‌ها می‌توانند رویکرد تبلیغی مفیدی در همین راستا داشته باشند.
نقاط ضعف و ویژگی‌های عملکرد شورایاران را در دوره‌های گذشته، درچه مواردی می‌دانید؟
سطح روبه رشد مطالبات مردمی از شورایاری‌ها به‌عنوان یک نهاد مردمی و منتخب در کنار تمرکززدایی از قدرت در تصمیم‌گیری حوزه مدیریت شهری از جمله نقاط قوت نهاد شورایاری است. همچنین شناسایی و نیازسنجی از مشکلات محلی از دیگر شاخصه‌های مثبت این نهاد بوده است. اما روابط مداری و ضعف در جلب مشارکت‌های مردمی به‌ویژه نخبگان محلی، از جمله مهم‌ترین نقاط ضعف این نهاد به شمار می‌رود.
گاه ارتباطات بر ضوابط ترجیح داده شده و نبود یک برنامه‌ریزی متناسب با ساختار محله‌ها، منجر به اجرای طرح‌های سلیقه‌ای در مناطق شده است. همچنین دخالت‌های سلیقه‌ای در اداره سراهای محله‌ها و انجام برخی کارها و فعالیت‌های غیرکارشناسی به مشکلات این نهاد دامن زده است. ضعف جایگاه قانونی و نبود نظارت کافی بر عملکرد اعضای شورایاری از دیگر شاخصه‌های منفی دوره‌های گذشته بوده است.
اعضای شورایاری محله‌ها اغلب در زمره معتمدان محلی قرار دارند و علاوه بر آن جایگاه قانونی شورایاری محله‌ها به‌عنوان یک دولت محلی، مزید بر علت شده تا شهرداری‌ها اهمیت قابل تأملی را برای جایگاه نظارتی آنها قائل شوند
نظر شما