همشهری آنلاین-زینب زینال زاده / فاطمه عسگری نیا: پلاسکو برای همیشه تخریب شد و پس از گذشت ۳ سال جز نام و خاطر تلخ از آن به یاد نمانده است. این حادثه هر چند تلخ و ناگوار بود اما تجربه‌ای شد تا مدیران و مسئولان نهادها و سازمان‌های مختلف علاج واقعه کنند قبل از وقوع حادثه. آن روز مدیران شهری قول دادند با ایمن سازی ساختمانها و پاساژهای ناایمن از تکرار حادثه پلاسکو جلوگیری کنند اما با گذشت ۳ سال ،بررسی‌ها نشان می‌دهد مدیران در تحقق وعده داده شده موفق نبوده‌اند.
به گفته «زهرا صدراعظم نوری» عضو شورای اسلامی شهر تهران ،آمار دقیقی از ساختمان های ناایمن در دست نیست: «اکنون در شهر تهران به ویژه در مناطق ۱۱ و ۱۲ به دلیل بافت فرسوده و قدیمی بودن ساختمانها متاسفانه ایمنی ساختمانها بسیار پایین است که باید ایمن‌سازی و مقاوم‌سازی سازه‌ها مورد توجه قرار گیرد. بنابراین تا ایمنی و استاندارد لازم در این ساختمانها تأمین نشود، نباید توقع امنیت و ایمنی سازه‌ها را در شهر داشته باشیم.»براساس آخرین آمار منتشر شده توسط سازمان آتش نشانی شهر تهران، کارشناسان سازمان از ۱۰ هزار واحد ناایمن بازدید کرده‌اند که پر خطرترین ساختمانها در مناطق ۱۱ و ۱۲ بوده است.
به گفته «مجید محمودی نیا» کارشناس ایمنی و محافظت ازحریق سازمان آتش نشانی تهران، آتش نشانی ضابط قضایی نیست و پس از شناسایی ساختمانهای ناایمن برای مالکان و مدیران دستورالعمل ایمنی صادر می‌کند.
او می‌گوید: «سازمان آتش نشانی شهر تهران برای جلوگیری از تکرار حادثه پلاسکو، از سال گذشته طرح «نظام بازرسی ایمنی از ساختمانهای شهر تهران» را شروع کرده است. در این طرح کارشناسان از ساختمانهای بلندمرتبه و پاساژهای تجاری، اداری و تجمعی، بازدید می‌کنند و در صورت نیاز دستورالعمل ایمنی صادر می‌شود.»
براساس این دستورالعمل مالکان یا هیئت مدیره مکلف هستند در مدت ۳ تا ۶ ماه، دستورالعمل بهره برداری موقت را که شامل بررسی راههای خروج اضطراری، نصب خاموش کننده‌های دستی، تخلیه نخاله و کالا از راهروها و راههای خروج، آموزش اصول اولیه ایمنی و کار با خاموش کننده‌های دستی به کارکنان است را اجرا کنند. به گفته محمودی نیا برای اجرای دستورالعمل مدت زمان تعیین می‌شود و اگر مالکان و هئیت مدیره در زمان مقرر اقدامی نکرده باشند، کارشناسان سازمان دوباره مراجعه می‌کنند: «چون سازمان و کارشناسان سازمان ضابط قضایی نیستند و در این مورد اختیاراتی ندارند، متخلفین را به ضابطین قضایی معرفی می‌کنند.»
کارشناس ایمنی و محافظت از حریق سازمان آتش نشانی تهران، با علت پرخطر بودن پاساژها در مناطق ۱۱ و ۱۲ هم اشاره و عنوان می‌کند: «کم عرض بودن معابر، تراکم ساختمانهای شهری، تردد زیاد شهروندان، بافت فرسوده، عمر بالای ساختمانها، تغییر کاربری از مسکونی به اداری و تجاری، دلایلی هستند که باعث شده پاساژهای مناطق ۱۱ و ۱۲ بیشتر مستعد خطر باشند.»
به گفته او سازمان آتش نشانی یا مدیران شهری به تنهایی نمی‌توانند برای ایمن سازی پاساژها و ساختمانهای ناایمن اقدام کنند.
محمودی نیا می‌گوید: «مسئولان سازمان آتش نشانی موضوع ایمنی سازی پاساژهای ناایمن را هم از بعد پیشگیری و هم ایمن سازی با جدیت پیگیری می‌کنند و در صورت نیاز موارد را به ضابطین قضایی ارجاع می‌دهد.»
او درمورد روند کند ایمن سازی پاساژهای ناایمن می‌گوید: «بدون تعارف ایمن سازی هزینه بر است و متاسفانه سازندگان و مالکان تمایلی به پرداخت هزینه اضافی ندارند و تاوان این تفکر از دست دادن جان و مال شهروندان است. اگر شهروندان بدانند هزینه که برای پیشگیری می‌پردازند قطعاً کمتر از هزینه پس از وقوع حادثه است، برای ایمن سازی اقدام می‌کنند اما این فرهنگ هنوز نهادینه شنده است.»
۱۷۸ ساختمان ناایمن در تکه یازدهم
تأیید صحبت‌های کارشناس ایمنی و محافظت از حریق سازمان آتش نشانی، حرف‌های «نصراله آبادیان» شهردار منطقه ۱۱ است. او می‌گوید: «بعد از حادثه پلاسکو و برگزاری جلسات متعدد هفتگی با دادستانی، ساختمانهای نا ایمن توسط آتشنشانی شناسایی و دستورالعمل ایمن سازی و بهسازی توسط شهرداری به مالکان ساختمانهای نا ایمن ابلاغ شده است.»
به گفته آبادیان حدود ۱۷۸ ساختمان نا ایمن در منطقه ۱۱ وجود دارد که اکثر آنها واحدهای تجاری هستند: «دستورالعمل شهرداری برای ایمن سازی ساختمانها به مالین و ذینفعان ابلاغ شده اما عدم مشارکت برخی مالکان باعث شده تا روند ایمن سازی در منطقه با سرعتی که انتظار می‌رود دنبال نشود.»
شهردار منطقه ۱۱ با اشاره به ایمن سازی پاساژ آلومینیوم به عنوان یکی از مجتمع‌های تجاری ناایمن می‌گوید: « این ساختمان نمونه یک مشارکت و همکاری خوب بین شهرداری، مالک و ذینفعان در راستای بهسازی و ایمن سازی ساختمان است. خوشبختانه ما در این پروژه توانستیم با جلب مشارکت بنیاد مستضعفان به عنوان مالک و کسبه در کنار حمات‌های شهرداری منطقه شاهد اجرای پروژه ایمن سازی و رفع خطر از خواهر دوقلوی پلاسکو باشیم.»
به گفته او ساختمان دراکولا با دستور دادستان پلمب شده است و مالکان برای ایمن سازی رضایت داده‌اند و به زودی اقدامات ایمن سازی شروع می‌شود.
شهردار منطقه در پایان تاکید می‌کند: «نکته مهم و اساسی در ایمن سازی پاساژهای ناایمن، ضرورت مشارکت مالکان و کسبه است. اگر این مشارکت نباشد قطعاً شاهد حوادث مشابه پلاسکو خواهیم بود.»
برخی از پاساژهای ناایمن مناطق ۱۱ و ۱۲
بنا به گزارش کارشناسان سازمان آتش نشانی تهران این پاساژها در لیست ناایمن‌ها قرار دارند:
پاساژ حافظ: خیابان جمهوری، تقاطع پل حافظ
پاساژ جمهوری: خیابان جمهوری، جنب کوچه کلانتری
پاساژ درخشان: خیابان امیر کبیر، کوچه اشراقی
بازار بزرگ فردوسی: خیابان فردوسی، بالاتر از استانبول
پاساژکمپانی: خیابان جمهوری، بعد از چهارراه استانبول
پاساژرضوی: خیابان سعدی جنوبی
پاساژدرافشان: خیابان لاله زار، نبش منوچهری
پاساژامیرکبیر: خیابان ایران، تقاطع گوته
پاساژاتفاق: بازار عباس آباد، ربروی حمال چال
پاساژمیرزا اسماعیل: بازار چهل تن
پاساژمشیرخلوت: بازار بزرگ، جنب مسجد عزیزاله