به گزارش همشهری آنلاین، عصر ایران به نقل از هلث لاین نوشت: مطالعات نشان داده‌اند روزه آب می‌تواند برای سلامت انسان فوایدی داشته باشد. این روش ممکن است خطر برخی بیماری‌های مزمن را کاهش دهد.
مطالعات با حضور سوژه‌های انسانی درباره روزه آب بسیار محدودند. همچنین این روش با بسیاری خطرات سلامت نیز همراه است و گزینه‌ای مناسب برای همه محسوب نمی‌شود.
- روزه آب چیست؟
روزه آب نوعی روزه است که طی آن فرد نمی‌تواند چیزی به جز آب مصرف کند.
بیشتر روزه‌های آب ۲۴ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشند. شما نباید این روش را بدون نظارت پزشک برای مدت‌زمان طولانی‌تری دنبال کنید.
از دلایلی که افراد روزه آب را امتحان می‌کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ـ دلایل مذهبی یا معنوی
ـ برای کاهش وزن
ـ برای سم‌زدایی
ـ به دلیل فواید سلامت آن
ـ آماده کردن خود برای یک رویه پزشکی
دلیل اصلی این‌که افراد روزه آب را امتحان می‌کنند، بهبود شرایط سلامت خود است.
در حقیقت، چندین مطالعه روزه آب را با برخی فواید سلامت چشمگیر از جمله کاهش خطر برخی انواع سرطان، بیماری قلبی و دیابت پیوند داده‌اند.
روزه آب ممکن است به بهبود اتوفاژی کمک کند. اتوفاژی فرایندی است که در آن بدن بخش‌های قدیمی و بالقوه خطرناک سلول‌ها را تجزیه و بازیافت می‌کند.
رژیم‌هایی محبوب مانند سم‌زدایی لیمویی پس از روزه آب شکل گرفتند. سم‌زدایی لیمویی فقط اجازه نوشیدن ترکیبی از آبلیمو، آب، شربت افرا و فلفل کاین چند بار در روز و برای هفت روز را می‌دهد.
گفتنی است روزه آب خطراتی را نیز به دنبال دارد و در صورت دنبال کردن طولانی‌مدت آن می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
- چگونه روزه آب بگیریم؟
دستورالعمل‌های علمی در مورد چگونگی آغاز روزه آب وجود ندارند. با وجود این، برخی افراد نباید بدون نظارت پزشکی این روش را دنبال کنند از آن جمله می‌توان به افراد مبتلا به نقرس، دیابت (نوع ۱ و ۲)، افراد مسن، زنان باردار و کودکان اشاره کرد.
اگر تا پیش از این روزه آب نگرفته‌اید، بهتر است بدن خود را طی ۳ تا ۴ روز برای مصرف نکردن غذا آماده کنید.
شما می‌توانید در هر وعده مقدار کمتری غذا مصرف کنید یا بخشی از روز را روزه بگیرید.
- مدت‌زمان روزه‌داری
زمانی که روزه آب می‌گیرید نباید چیزی جز آب مصرف کنید. بیشتر افراد در دوره روزه‌داری خود ۲ تا ۳ لیتر آب در روز می‌نوشند.
روزه آب ۲۴ تا ۷۲ ساعت ادامه می‌یابد و نباید بدون نظارت پزشک مدت‌زمان بیشتری را روزه بگیرید، زیرا ممکن است برای سلامت بدن خطرناک باشد.
برخی افراد ممکن است دچار ضعف یا سرگیجه شوند و بهتر است از انجام کار با ماشین‌آلات سنگین و رانندگی بپرهیزند تا از بروز حادثه جلوگیری شود.
- دوره پس از روزه
پس از روزه آب، شما باید در برابر تمایل به خوردن یک وعده غذایی بزرگ مقاومت کنید.
این به دلیل آن است که مصرف یک وعده غذایی بزرگ پس از روزه می‌تواند موجب بروز علائم ناراحت‌کننده شود.
در عوض، روزه خود را با یک اسموتی یا وعده‌های غذایی کوچک‌تر پایان دهید. شما می‌توانید وعده‌های غذایی بزرگ‌تر را زمانی که احساس راحتی بیشتری داشتید به برنامه غذایی روزانه خود اضافه کنید.
مرحله پس از روزه آب به ویژه پس از دوره‌های طولانی‌تر روزه اهمیت دارد. این به دلیل آن است که ممکن است در معرض خطر سندرم تغذیه مجدد قرار بگیرید؛ شرایطی مرگبار که بدن تغییراتی سریع را در سطوح مایع و الکترولیت تجربه می‌کند.
این مرحله معمولا یک روز طول می‌کشد، اما افرادی که برای ۳ روز یا بیشتر روزه بوده‌اند ممکن است به ۳ روز زمان پیش از احساس راحتی هنگام مصرف وعده‌های غذایی بزرگ‌تر نیاز داشته باشند.
- فواید روزه آب
مطالعات با حضور سوژه‌های انسانی و حیوانی روزه آب را با برخی فواید سلامت پیوند داده‌اند. در ادامه با برخی از آنها بیشتر آشنا می‌شویم.
- کمک به بهبود اتوفاژی
اتوفاژی فرایندی است که در آن قسمت‌های قدیمی سلول‌های بدن تجزیه و بازیافت می‌شوند.
چندین مطالعه با حضور سوژه‌های حیوانی نشان داده‌اند که اتوفاژی ممکن است به محافظت در برابر بیماری‌هایی مانند سرطان، آلزایمر و بیماری قلبی کمک کند.
مثلا اتوفاژی ممکن است از انباشت قسمت‌های آسیب‌دیده سلول‌ها جلوگیری کند که یک عامل خطر برای بسیاری انواع سرطان محسوب می‌شود. این ممکن است به پیشگیری از رشد سلول‌های سرطانی کمک کند.
مطالعات با حضور سوژه‌های حیوانی نشان داده‌اند روزه آب به تقویت اتوفاژی کمک می‌کند. همچنین مشخص شده است که این اتوفاژی ممکن است به افزایش طول عمر انسان کمک کند.
مطالعات با حضور سوژه‌های انسانی درباره روزه آب، اتوفاژی و پیشگیری از بیماری محدودند و پیش از نتیجه‌گیری قطعی در این زمینه به پژوهش‌های بیشتری نیاز است.
- کمک به کاهش فشار خون
پژوهش‌ها نشان می‌دهد روزه‌های آب طولانی‌مدت زیر نظر پزشک ممکن است به کاهش فشار خون در افراد مبتلا به فشار خون بالا کمک کند.
در یک مطالعه با حضور ۶۸ نفر که دارای فشار خون بالا بودند، مشخص شد پس از حدود ۱۴ روز گرفتن روزه آب زیر نظر پزشک، ۸۲ درصد شرکت‌کنندگان کاهش فشار خون به سطوح سالم (۱۲۰ روی ۸۰ میلیمتر جیوه یا کمتر) را تجربه کرده‌اند. افزون بر این، میانگین کاهش فشار خون سیستولیک ۲۰ میلیمتر جیوه و برای فشار خون دیاستولیک ۷ میلیمتر جیوه بوده است که ارقام چشمگیری‌اند.
در مطالعه‌ای دیگر با حضور ۱۷۴ شرکت‌کننده دارای فشار خون بالا، پس از ۱۰ تا ۱۱ روز گرفتن روزه آب مشخص شد ۹۰ درصد افراد به فشار خون کمتر از ۱۴۰ بر ۹۰ میلیمتر جیوه ــ مرزی که برای تشخیص فشار خون بالا استفاده می‌شود ــ دست یافته‌اند. افزون بر این، میانگین کاهش فشار خون سیستولیک برابر با ۳۷ میلیمتر جیوه بود.
متاسفانه مطالعه‌ای با حضور سوژه‌های انسانی برای بررسی پیوند بین روزه‌های آب کوتاه‌مدت (۲۴ تا ۷۲ ساعت) و فشار خون انجام نشده است.
- کمک به کاهش حساسیت به انسولین و لپتین
انسولین و لپتین هورمون‌های مهمی‌اند که بر سوخت‌وساز بدن تاثیرگذارند. انسولین به بدن در ذخیره مواد مغذی از جریان خون کمک می‌کند در شرایطی که لپتین به بدن در کسب احساس سیری کمک می‌کند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد روزه آب می‌تواند بدن را نسبت به لپتین و انسولین حساس‌تر کند. حساسیت بیشتر کارایی این هورمون‌ها را افزایش می‌دهد.
مثلا حساسیت بیشتر به انسولین به معنای آن است که بدن کارایی بیشتری در کاهش سطوح قند خون دارد. همچنین حساسیت بیشتر به لپتین می‌تواند به بدن در پردازش کارآمدتر سیگنال‌های گرسنگی و در نتیجه کاهش خطر چاقی کمک کند.
- کمک به کاهش خطر برخی از بیماری‌های مزمن
برخی شواهد نشان می‌دهد روزه آب ممکن است خطر بیماری‌های مزمن مانند دیابت، سرطان و بیماری‌های قلبی را کاهش دهد.
در مطالعه‌ای با حضور ۳۰ بزرگسال سالم که برای ۲۴ ساعت روزه آب گرفتند، کاهش چشمگیر در سطوح کلسترول و تری‌گلیسیرید خون که دو عامل خطر برای بیماری قلبی‌اند، مشاهده شد.
چندین مطالعه با حضور سوژه‌های حیوانی نیز نشان داده‌اند روزه آب ممکن است از قلب در برابر آسیب ناشی از فعالیت رادیکال‌های آزاد محافظت کند.
رادیکال‌های آزاد مولکول‌های ناپایداری‌اند که می‌توانند به بخش‌هایی از سلول‌ها آسیب وارد کنند. آنها به واسطه نقش خود در بسیاری بیماری‌های مزمن شناخته‌شده هستند.
افزون بر این، یک مطالعه با حضور سوژه‌های حیوانی نشان داد روزه آب ممکن است ژن‌هایی را سرکوب کند که به رشد سلول‌های سرطانی کمک می‌کنند. همچنین روزه آب ممکن است آثار شیمی‌درمانی را بهبود ببخشد.
توجه داشته باشید که مطالعات با حضور سوژه‌های انسانی در این زمینه محدودند و به پژوهش‌های بیشتر برای ارائه نظر قطعی در این زمینه نیاز است.
- خطرات روزه آب
اگرچه روزه آب ممکن است برخی فواید سلامت را ارائه کند، اما گزینه‌ای بی‌خطر محسوب نمی‌شود. در ادامه با برخی خطرات روزه آب بیشتر آشنا می‌شویم.
- از بین رفتن عضلات به جای چربی‌ها
به دلیل این که روزه آب دریافت کالری را محدود می‌کند، فرد وزن زیادی را به سرعت از دست خواهد داد.
در حقیقت، پژوهش‌ها نشان داده‌اند فرد ممکن است در هر روز از یک روزه آب ۲۴ تا ۷۲ ساعته تا ۰.۹ کیلوگرم از وزن بدن خود را از دست بدهد.
متاسفانه وزن زیادی که از دست می‌دهید ممکن است از آب، کربوهیدرات‌ها و حتی توده عضلانی و نه چربی‌های دردسرساز سرچشمه بگیرد.
- کم‌آب شدن بدن
عجیب به نظر می‌رسد، اما روزه آب می‌تواند موجب کم‌آبی بدن فرد شود. این به دلیل آن است که ۲۰ تا ۳۰ درصد آب مصرفی روزانه ما از مواد غذایی مصرفی سرچشمه می‌گیرد.
اگر به میزان مشابه روزهای عادی آب بنوشید اما غذایی مصرف نکنید، ممکن است به میزان کافی آب دریافت نکنید.
از علائم کم‌آبی بدن می‌توان به سرگیجه، حالت تهوع، سردرد، یبوست، کاهش فشار خون و افت بهره‌وری اشاره کرد. برای پرهیز از کم‌آب شدن بدن ممکن است به مصرف آب بیشتر از حد معمول نیاز داشته باشید.
- افت فشار خون وضعیتی
افت فشار خون وضعیتی شرایطی شایع بین افرادی است که روزه آب می‌گیرند.
این شرایط براساس کاهش فشار خون هنگام برخاستن ناگهانی تعریف می‌شود که سرگیجه، سبکی سر و خطر غش کردن را موجب می‌شود.
اگر افت فشار خون وضعیتی را هنگام روزه تجربه می‌کنید، از کار با ماشین‌آلات سنگین پرهیز کنید. سرگیجه و خطر غش کردن می‌تواند به بروز یک حادثه منجر شود.
اگر این علائم را هنگام روزه آب تجربه می‌کنید، شاید روزه گرفتن برای شما مناسب نباشد.
- روزه آب برای چه کسانی ممنوع است
اگرچه روزه آب مدت‌زمان نسبتا کوتاهی دارد، برخی شرایط ممکن است به واسطه آن تشدید شوند.
افراد مبتلا به بیماری‌های زیر نباید بدون نظارت پزشک روزه آب بگیرند:
نقرس: روزه آب ممکن است تولید اسید اوریک را که یک عامل خطر برای حملات نقرس است، افزایش دهد.
دیابت: روزه گرفتن ممکن است خطر برخی آثار جانبی در دیابت نوع ۱ و ۲ را افزایش دهد.
اختلالات غذا خوردن: برخی شواهد وجود دارد که روزه گرفتن ممکن است اختلالات غذا خوردن مانند بولیمیا یا پرخوری عصبی، به ویژه در نوجوانان، را تشویق کند.
- روزه آب و تاثیر آن در کاهش وزن
همانند دیگر انواع روزه، روزه آب نیز می‌تواند به کاهش وزن کمک کند.
با وجود این، این روزه می‌تواند با برخی خطرات سلامت همراه باشد. اگر قصد دارید از فواید روزه بهره‌مند شوید و همچنین وزن خود را کاهش دهید، روزه متناوب و روزه یک روز در میان احتمالا رویکردهای موثرتری‌اند.