نوجوان‌ها در سنینی قرار دارند که خواب صحیح و درست نقش مهمی در سلامت روحی و جسمی آنها ایفا می‌کند. اثرات مخرب اختلال دائمی در خواب فقط منحصر به دوران نوجوانی نمی‌شود و قطعا تا سال‌های بعد ادامه خواهد داشت. البته تنها کمیت خواب نیست که باید مورد اندازه‌گیری قرار گیرد، شاید کیفیت خواب از آن هم مهم‌تر باشد.
بدخوابی خیلی بدتر از کم‌خوابی است و علاوه بر تاثیرات منفی‌ای که در طول روز بر کارایی و عملکردهای اجتماعی می‌گذارد، منجر به ایجاد اختلالات روانشناختی در فرد می‌شود.
افسردگی‌های دوران نوجوانی ممکن است در قالب کم خوابی و یا پرخوابی خود را نشان دهند. البته به ندرت پیش می‌آید که نوجوانی طبق یک برنامه منظم بخوابد و بیدار شود.
همه بچه‌هایی که در این سنین قرار دارند عادات رفتاری مشابهی دارند، همه تا آخرین لحظه انجام تکالیف خود را به تعویق می‌اندازند، دوست دارند تا دیروقت پای برنامه‌های تلویزیونی بنشینند و صبح برای یک دقیقه خواب بیشتر به هر ترفندی متوسل می‌شوند.
اما اگر از این وضعیت خسته شده‌اید بهتر است به نوجوانتان کمک کنید تا وضعیت خوابی خود را تغییر دهد تا سلامت جسمی و روانی او بیش از این در معرض خطر قرار نگیرد (بین خودمان باشد اگر شما هم دست کمی از فرزندتان ندارید بهتر است با دقت بیشتری این مطالب را بخوانید و خودتان را مخاطب آن فرض کنید)
• خواب هم حساب و کتاب دارد:
حتما برای خوابیدن و بیدار شدن خود برنامه زمانی مشخصی داشته باشید. سعی کنید هر روز ساعت مشخصی بیدار شوید و هر شب هم سر ساعت مشخصی بخوابید. این‌کار باعث می‌شود بدن شما و خود شما عادت کنید فقط هنگامی که واقعا به خواب احتیاج دارید به رختخواب بروید و صبح‌ها هم به محض تکمیل شدن خوابتان بیدار شوید.
• چرت زدن ممنوع:
فرقی نمی‌کند در چه شرایطی هستید، اگر شب قبل فقط به اندازه یک پلک بر هم زدن خوابیده‌اید، حق ندارید در طول روز حتی 5 دقیقه هم چرت بزنید.
چرت نیمروزی فقط کارتان را سخت‌تر کرده و باعث می‌شود شب به سختی بخوابید. اگر واقعا تحمل این کم خوابی برایتان عذاب‌آور بود، تنها راه‌حل ممکن این است که شب زودتر به رختخواب بروید، آن هم فقط به اندازه‌ای که شب قبل کمتر خوابیده‌اید.
• با چشم باز در رختخواب ماندن ممنوع:
اگر شب‌ها مدتی طول می‌کشد تا خوابتان ببرد، به هیچ‌وجه این مدت را در رختخواب نمانید و وقت خود را صرف خیره شدن به ساعت و شمردن تیک‌تاک‌های آن نکنید. به‌جای این کارها از جایتان بلند شده و به اتاق دیگری بروید و آنقدر کتاب، روزنامه یا مجله بخوانید که احساس کنید بالاخره خوابتان گرفته است. سپس خیلی سریع به رختخواب برگردید و تا خواب دوباره از چشمانتان نپریده، آنها را ببندید.
• یک لیست بلند بالا:
اگر فکر می‌کنید علت بی‌خوابی شما کارهای عقب افتاده‌ای است که ذهنتان را به‌خود مشغول کرده، بهتر است برای خلاص شدن از فکر و خیال، لیستی از کارهای انجام نداده خود تهیه کنید. وقتی افکار مزاحم را به‌صورت فیزیکی به روی کاغذ منتقل می‌کنید، از لحاظ ذهنی نیز می‌توانید آنها را از خود دور کنید .
• از کافئین پرهیز کنید:
هیچ چیز به اندازه یک استکان چای یا یک فنجان قهوه که آخر شب خورده شود شما را بی‌خواب نخواهد کرد. کافئین موجود در چای و قهوه خیلی سریع خستگی و خواب را از میدان به‌در کرده و دست کم مانع از این می‌شود که خوابی خوب و عمیق داشته باشید.
• ورزش کنید:
هرچه قدر که در طول روز بیشتر از بدن خود کار بکشید، شب هنگام وقتی که سرتان را روی بالشت بگذارید، یا بهتر بگوییم هنوز سرتان به بالشت نرسیده، سریعا خوابتان خواهد برد. اگر کارتان به گونه‌ایست که از تحرک لازم برخوردار نیستید بهترین راه برای خسته شدن، ورزش کردن است.
هر چقدر که در طول روز بیشتر انرژی مصرف کنید، خواب شبانه عمیق‌تر و بهتری خواهید داشت و روز بعد سرحال‌تر و سرزنده تر از خواب برمی‌خیزید.
• مثبت فکر کنید:
اگر فکر می‌کنید هیچ کدام از این روش‌ها مشکل بی‌خوابی شما را حل نمی کند، اصلا نگران بی‌اعتبار شدن توصیه‌های ما نباشید. آخرین راه حل رد خور ندارد ! چگونه ؟
اصلا چرا به بی‌خوابی‌هایی که هر چندوقت یکبار به سراغتان می‌آید به دید مشکل نگاه می‌کنید، دید خود را عوض کنید و این بار به چشم یک راه‌حل به آن نگاه کنید. شاید بی‌خوابی چهره مثبت‌تری هم داشته باشد.
از این فرصت استفاده کرده و شب‌هایی که خوابتان نمی‌برد به انجام کارهایی بپردازید که باید انجام شوند. اگر مثبت فکر کنید، بی‌خوابی زمان اضافه‌ای است که فقط در اختیار شما قرار داده شده، پس تا می‌توانید از این موقعیت استفاده کنید