تا در نشست خبری بیست و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب حاضر شوند؛ نشستی که بیشتر درباره چگونگی صدور مجوز کتاب بود.
نمایشگاه کتاب سال گذشته به توصیه رئیس‌جمهوری پس از 19 سال، از محل دائمی نمایشگاه‌ها به مصلی کوچ کرد و همین کوچ اجباری مشکلات فراوانی برای ناشران و بازدیدکنندگان در پی داشت اما امسال گروه برگزار‌کننده نمایشگاه اصرار دارند که این مشکلات حل شده است تا‌حدی که محمد حسین صفار هرندی، در نشست دیروز، تجمیع شمار زیادی از ناشران زیر سقف باشکوه شبستان مصلی را روزهای باشکوهی برای مراجعان کتاب خواند.
صفار هرندی مهم‌ترین واقعه سالانه کشور را نمایشگاه بین‌المللی کتاب دانست و یادآور شد: اشکالی ندارد که بگوییم مردم در نمایشگاه حضور دارند یا در مصلی. همان‌گونه که سیاست ما عین دیانت ماست، مصلای ما همان نمایشگاه و نمایشگاه ما هم مصلای ماست.
محسن پرویز هم که افزون بر معاون فرهنگی وزیر ارشاد، رئیس نمایشگاه کتاب امسال نیز هست، نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را به لحاظ مراجعه و شمار بازدیدکنندگان، در مقام اول بین نمایشگاه‌های بین‌المللی جهان اعلام کرد و به لحاظ وسعت، بزرگ‌ترین نمایشگاه در منطقه خواند و گفت: امسال برای اولین‌بار و شاید در طول برگزاری نمایشگاه کتاب، یک هفته جلوتر از آغاز زمان برگزاری نمایشگاه، مکان آن آماده شده و در اختیار ناشران قرار گرفته است. او همچنین از همه ناشرانی که ثبت نام کرده‌اند، خواست سریع‌تر برای تحویل غرفه‌ها اقدام کنند.
معاون فرهنگی وزارت ارشاد همچنین درباره متراژ غرفه‌های واگذارشده به ناشران در نمایشگاه امسال توضیح داد: متراژ غرفه‌ها به تعداد کتاب‌های منتشرشده در 3 سال گذشته ارتباط دارد و عوامل دیگری دخیل نیست.
ولی به‌نظرم، بسنده کردن به تعداد عنوان‌های کتاب‌های منتشرشده شایسته نیست؛ به این دلیل به کمیته داخلی نمایشگاه اعلام شده که عوامل دیگری را نیز دخالت دهند که این بازنگری در ضوابط، سال آینده اعمال خواهد شد.
غیراز اینها طبق رسم تمام نشست‌های مطبوعاتی آمارهایی درباره نمایشگاه داده شد و تقریبا بحث نمایشگاه به پایان رسید ؛ بحثی که از ابتدا هم چندان بحث انگیز نبود.
پاسخ به نامه اتحادیه ناشران
مدت‌هاست که ارتباط ناشران با معاونت فرهنگی ارشاد شکرآب شده تا جایی که چندی پیش رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران درنامه‌ای به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از وی خواست برای معطل‌ماندن کتاب‌های ناشران در اداره کتاب چاره‌جویی کند.
این نامه مفصل در خبرنامه این اتحادیه هم به چاپ رسید ولی این اتفاق در حد نامه نگاری نماند و پرویز در نشست دیروز آن را حرکتی سیاسی اعلام کرد.
پرویز گفت: ما علاقه‌مند نیستیم به کسانی که عصبانی هستند، با عصبانیت پاسخ دهیم. فحاشی در بعضی از موارد که توأم با اهانت است، پاسخی ندارد. خواهشم از اهل قلم و اهالی نشر این است که اجازه ندهند عرصه فرهنگ بازیچه مقاصد سیاسی قرار گیرد. وقتی نامه‌ای به من نوشته می‌شود و پیش از آن‌که نامه به من برسد، در روزنامه‌ها چاپ می‌شود، این یک حرکت سیاسی است.
اما وزیر ارشاد آنچنان هم از بیخ و بن حرف ناشران را رد نکرد و گفت: می‌پذیرم برای برخی از کتاب‌ها، دوره صدور مجوز طولانی می‌شود که آن‌هم حساسیت‌هایی است که بر سر بعضی از مسائل وجود دارد.
او تعداد کتاب‌های منتشر شده در 2سال گذشته را 54 هزار عنوان اعلام کرد که نیمی از آنها جدیدند. (با یک حساب سرانگشتی می‌شود 75 عنوان کتاب جدید در هر روز!) و این عدد را نشانه گشوده بودن باب صدور مجوز کتاب دانست.
با این حال گفت: اگر صدور مجوز در دوره‌ای طولانی شده است، شرمنده‌ایم و عذر می‌خواهیم. ثانیا شما که می‌دانید آیین نشر محدودیت‌هایی به‌دلیل نظام آیینی، سنتی و دینی دارد. شما این محدودیت‌ها را می‌شناسید و نباید صفحاتی که با این مضامین درگیری دارند، آورده شوند.
یکی کتابی را آورده و سریع مجوزش را گرفته است، ولی فرد دیگری می‌آید کتابی را می‌آورد؛ اما به‌دلیل وقاحت‌نگاری‌هایی که داشته و تعابیر و جملاتی که آورده، مجوز نمی‌گیرد.
صفار هرندی که چند روز پیش به کتاب «بیوتن» رضا امیرخانی پس از رد شدن در ممیزی اداره کتاب، شخصا مجوز انتشار داد، درباره ویژگی‌های کتاب‌های قابل انتشار گفت: این مفاهیم بر خلاف آنچه بعضی می‌گویند، خیلی مبهم نیست و در واقع رعایت چارچوب و موازین اخلاقی جامعه مد نظر است.
من نمی‌خواهم وارد جزئیاتی شوم که طرح آنها، مجدداً بیان نوعی قبایح نگاری محسوب می‌شود. اگر کسانی در خلال داستان‌گونه‌ای بخواهند سخاوتمندانه همه آن چیزی را که در زندگی خصوصی یک زن و شوهر هست، بیاورند و آیین همبستری را منعکس کنند و بخواهند این را در اختیار فرزندان و حتی بزرگسالان جامعه قرار دهند و یا اگر کسی بیاید دینداری را چه دین اسلام و چه دین‌های دیگر به تمسخر بگیرد، معلوم است که به انتشار اینها اجازه داده نمی‌شود.
جمع‌آوری کتاب از نمایشگاه
البته معاون امور فرهنگی وزیر ارشاد، که کاملا معلوم بود با توپ پر به میدان آمده، جمع‌آوری کتاب از نمایشگاه را هم امری طبیعی دانست که مختص نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هم نیست.
محسن پرویز در پاسخ به پرسش خبرنگار ایسنا، مبنی بر اینکه بیشتر کتاب‌های حاضر در نمایشگاه امسال از معاونت این دوره مجوز گرفته‌اند و آیا باز هم به روال سال‌های گذشته کتاب‌هایی جمع‌آوری خواهند شد، توضیح داد: خیلی از نمایشگاه‌ها به کتاب‌هایی که ضوابط را رعایت نکرده باشند، اجازه نمی‌دهند در نمایشگاه حضور یابد.
نمایشگاه ضوابط خاص خود را دارد و کتاب‌ها طبق ضوابط نمایشگاه ارزیابی می‌شوند. بعضی از کتاب‌ها هم اجازه حضور در نمایشگاه را ندارند.
آمار نداریم
وزیر ارشاد روز گذشته تلویحا به اظهارنظر مشاور رئیس‌جمهوری و رئیس کتابخانه ملی هم تعریض کرد و درباره سرانه کتابخوانی در کشور گفت: براساس کدام آمار می‌گویید که کشور ما در کتابخوانی 3 پله پایین‌تر از مصر است؟ حتی اگر نظرسنجی هم کنند و به کسی بگوییم که مطالعه داری یا نه، برایش افت دارد که بگوید نه؛ بنابراین سرانه مطالعه در کشور ما چقدر است، معلوم نیست.
ما هم آمار 20 دقیقه را داریم، هم آمار 2 دقیقه را؛ بنابراین آمار مغشوش و مشوش است. اینکه به آمار اشاره می‌کنم و می‌گویم آماری نیست، نمی‌توانم عقب‌نشینی کنم؛ زیرا واقعا آماری نیست. ما به کمبودها اعتراف می‌کنیم و بابت کاستی‌ها هم عذرخواهی می‌کنیم اما می‌گویم که ما نسبت به گذشته به جلو رفته‌ایم.