همشهری آنلاین- سارا جعفرزاده: دبیران مدارس سال 98 را بسیار متفاوت‌تر از آن چیزی که فکرش را می‌کردند به پایان رساندند. مدارس نخستین جایی بودند که به محض شیوع کرونا، تعطیل شدند. هرچند دانش‌آموزان در مدارس حضور نداشتند اما آموزش رنگ و بوی دیگری به خود گرفت و ادامه یافت. تدریس آنلاین، شاید در کشور ما تا قبل از شیوع کرونا جایگاه چندانی نداشت اما با افزایش آمار مبتلایان به کرونا و تمدید تعطیلی مدارس، به‌عنوان یک کلاس درس و تنها راه جبران عقب‌ماندگی درسی تلقی شد. هرچند زیرساخت‌های آموزش آنلاین در کشور ما با استانداردهای تدریس آنلاین در نقاط دیگر جهان خیلی فاصله دارد اما کرونا باعث شد تدریس آنلاین کم‌کم در نظام آموزشی جای خود را پیدا کند حالا بماند که در کنار تمام مزیت‌ها، نکات قابل بهبود و تکمیلی هم باید به آموزش آنلاین اضافه شود. در این گزارش به تجربه تدریس آنلاین توسط دبیران پرداخته‌ایم.
- شروع آموزش آنلاین در زمان آلودگی هوا
با توجه به اینکه آلودگی هوا چند سالی است در فصل زمستان به‌صورت جدی در پایتخت اتفاق می‌افتد طبعاً مدارس هم برای حفظ سلامتی دانش‌آموزان تعطیل می‌شود. «زهره‌سالاری پور» معلم پایه ششم دبستان شاهد نصر در منطقه 15، درباره آمادگی در زمینه آموزش‌های آنلاین از مدت‌ها قبل می‌گوید: «با توجه به اینکه سلامتی و تندرستی دانش‌آموزان برای ما اهمیت داشت، از زمان آلودگی هوا در شبکه‌های اجتماعی گروه تدریس مجازی برای دانش‌آموزان تشکیل و تدریس آنلاین را طبق برنامه انجام دادیم. بر اساس تدریسی که انجام می‌دادیم، تکلیف دانش‌آموزان را طراحی کرده و بعد از انجام، آنها را بررسی می‌کردیم که بازخوردهای مثبتی هم داشت.» سالاری‌پور با اشاره به آموزش آنلاین می‌افزاید: «آموزش آنلاین برای دانش‌آموزان مفید است و تأثیرات مثبتی بر یادگیری دانش‌آموزان دارد و ما سعی کردیم با استفاده از اپلیکیشن«شاد» جلسه‌های آموزش مجازی را برگزار کنیم اما در حقیقت این برنامه کاستی‌هایی هم دارد.»
- معایب اپلیکیشن شاد
با توجه به اینکه اپلیکیشن شاد برای آموزش در روزهای قرنطینه برای دانش‌آموزان در نظر گرفته شده است قطعاً کاستی‌هایی هم دارد. سالاری‌پور در این‌باره می‌گوید: «یکی از مشکلاتی که این روزها بیشتر دانش‌آموزان در استفاده از نرم‌افزار شاد با آن مواجه هستند، سرعت پایین اینترنت است. به دلیل اینکه این روزها عده زیادی از کاربران از اینترنت استفاده می‌کنند، سرعت اینترنت کاهش پیدا می‌کند و این مسئله باعث به تأخیر افتادن ارسال عکس، فیلم، صدا و تکلیف می‌شود و به این صورت نمی‌توان پرسش‌ها و آموزش‌های آنلاین را پیش برد و همین باعث ایجاد استرس و اضطراب میان اولیا، دانش‌آموزان و دبیر می‌شود. مواردی از قبیل چند فرزندی بودن، نداشتن سواد اینترنتی و فن‌آوری، هزینه اینترنت و... مشکلاتی است که دانش‌آموزان در بهره‌مندی از آموزش‌های آنلاین با آن مواجه می‌شوند، در صورت رفع مشکلات و کاستی‌ها آینده خوبی در انتظار آموزش‌های آنلاین است.»
- آغاز تهدید به فرصت
این روزها دبیران از ایجاد اپلیکیشن شاد بسیار راضی هستند و آن را آغاز فصل جدیدی در آموزش می‌دانند. «سعید یاری» دبیر جوان مقطع ابتدایی در دبستان پسرانه امام حسین(ع) است که بلافاصله همزمان با تعطیلی مدارس، آموزش آنلاین را آغاز کرده است و در این‌باره می‌گوید: «در این مدت که آنلاین تدریس می‌کردم موقع برخورد با دانش‌آموزی که دسترسی به آموزش‌های آنلاین ندارد، سعی می‌کردم با تماس تلفنی مفاد درسی را برایش تدریس کنم.» او درباره نرم‌افزار آموزشی شاد هم می‌گوید: «نرم‌افزار شاد آغاز تهدید به فرصت است. این نرم‌افزار با امکانات کاملاً بومی، تجربه یادگیری فضایی جذاب و نوین برای همکاران و دانش‌آموزان رقم زد و باعث ایجاد ارتباط بهتر میان دانش‌آموزان و دبیران خواهد شد، چون مفاد آموزشی به راحتی تدریس و هدایت می‌شود.» یاری به کاربرد آموزش‌های آنلاین در مواقع ضروری اشاره می‌کند و می‌گوید: «تجربه تدریس آنلاین همزمان با شیوع بیماری کرونا اثبات کرد که می‌توان از آموزش‌های آنلاین در مواقعی که امکان تدریس حضوری در مدرسه وجود ندارد، بهره‌مند شد؛ از جمله تعطیلی‌های ناخواسته مدارس در کلانشهر تهران در پی تشدید آلودگی هوا یا هنگام بارش برف و باران در شهرستان‌های سردسیر که عملاً برای مدتی مدارس را تعطیل می‌کند. در حال حاضر هم اگر مسائلی مانند پهنای باند و ترافیک اینترنت به‌صورت صحیح مدیریت شود می‌توانیم در زمان کمتری مطالب بیشتری را آموزش بدهیم.»
- آموزش همگانی اینترنت رایگان لازم دارد
«اکرم تدینی» دبیر پایه دوم ابتدایی در مدرسه هوشمند متقین است و درباره تجربه آموزش آنلاین در این مدت می‌گوید: «با توجه به اینکه آموزش‌های آنلاین این روزها مربوط به همه دانش‌آموزان است، باید زیرساخت‌هایی هم برای آن فراهم شود. یعنی اینکه اگر نرم‌افزاری مانند نرم‌افزار شاد برای آموزش همگانی در نظرگرفته شده باید اینترنت آن هم رایگان باشد تا خانواده‌های کم برخوردار بتوانند از آن به راحتی بهره‌مند شوند.» تدینی به رضایت دانش‌آموزان و اولیا از تدریس آنلاین اشاره می‌کند و می‌گوید: «شخصاً سعی می‌کنم برای آموزش آنلاین از روش‌هایی که قبلاً سر کلاس درس استفاده می‌کردم، بهره‌بگیرم چون دانش‌آموزانم با نحوه سخن گفتن من آشنا هستند و دیگر نیازی نیست که صحبت‌های من را تجزیه و تحلیل کنند. طبق نظرسنجی که از اولیا انجام دادم هم خودشان و هم دانش‌آموزان رضایت داشتند و با بررسی تکالیف متوجه شدم که دانش‌آموزان مطالب را آموخته‌اند و در صورت وجود ایرادی مجدد مطالب را برای آنها توضیح می‌دهم.»
- معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش منطقه 15
- نرم‌افزار شاد، فضایی با امنیت اخلاقی برای دانش‌آموزان است
بعد از شیوع ویروس کرونا به دلیل اینکه امکان ادامه فعالیت مدارس وجود نداشت، نیاز بود بستری در فضای مجازی برای برقراری ارتباط میان دانش‌آموزان و معلمان ایجاد شود تا هم از خطر ابتلا به بیماری در امان باشند و هم اینکه معلمان بتوانند مباحث درسی را به سرحد قابل قبولی برسانند. البته در این میان برخی از مدارس و معلمان با استفاده از ایجاد گروه‌های مجازی در شبکه‌های اجتماعی دروس را تدریس می‌کردند اما باید پایگاه رسمی با امکانات کامل برای استفاده حداکثری از پتانسیل معلمان و دانش‌آموزان فراهم می‌شد و به همین دلیل نرم‌افزار شاد برای پیشبرد این اهداف معرفی شد تا عقب‌ماندگی دانش‌آموزان جبران شود. «محمدرضا عابدی» معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش منطقه 15 در این‌باره می‌گوید: «از تاریخ 10 اسفند ماه سال 98 با توجه به پدیدار شدن بیماری کرونا و پیشروی آن، نظام آموزشی کشور عملاً امکان فعالیت به‌صورت رسمی و حضوری را از دست داد و به همین دلیل از همان تاریخ شبکه آموزش با هماهنگی آموزش و پرورش مطالب درسی رابه‌صورت متمرکز، اقدام به آموزش دانش‌آموزان کرد که مؤثر هم واقع شد. البته با توجه به شیوه و فن بیان متفاوت معلمان و آشنایی هر دانش‌آموز با روش معلم خودش، نیاز بود یک نرم‌افزاری به‌صورت رسمی‌تر در دسترس قرار بگیرد تا یک معلم فقط برای شاگردان خودش تدریس کند. با این روش هم معلم تمرکز بیشتری دارد و هم دانش‌آموزان آشنایی با روش معلم خودشان دارند.» عابدی می‌افزاید: «راه‌اندازی شبکه شاد فرصتی برای توسعه، یادگیری الکترونیکی در مدارس برای دانش‌آموزان و معلمان است. این نرم‌افزار نکات مثبت قابل توجهی از جمله فضای امن، تعاملات عاطفی و آموزشی معلم و شاگرد دارد. همچنین با ارتقای روز به روز قابلیت‌های این شبکه اجتماعی امید است فضایی مناسب در راستای تحقق اهداف آموزشی و پرورشی فراهم شود.»