همشهری آنلاین _ زینب زینال‌زاده: کدهایی که وقتی روی شیشه مغازه‌ها نصب می‌شوند، نشان می‌دهند که صنف موردنظر به اصول بهداشتی پایبند است و خریداران می‌توانند با اطمینان اقدام به خرید کنند. نکته مهم و قابل تأمل این است که برخی اصناف کد را دریافت کرده‌اند، اما از پروتکل‌های ارائه شده برداشت‌های متفاوتی دارند و به نفع خودشان آنها را با ماده و تبصره آمیخته‌اند.
گزارش خود را از خیابان ولی‌عصر(عج) که از مراکز اصلی خرید پایتخت است، شروع می‌کنم. اکثر مغازه‌داران کد بهداشتی را دریافت و روی شیشه نصب کرده‌اند. البته این میان هستند کسانی که به دور از چشم ناظران بدون دریافت کد فعالیت می‌کنند. مقصد اول کفش‌فروشی است. کد بهداشتی روی شیشه مغازه نصب شده است. قبل از ورود دستکش‌ها را از دستم بیرون می‌آورم و وارد می‌شوم. روی میز خبری از مایع ضدعفونی‌کننده و دستکش نیست. از فروشنده سؤال می‌کنم که ایرادی ندارد بدون دستکش وارد شده‌ام، با تعجب نگاه می‌کند و می‌گوید: «اشکالی ندارد.» از او درخواست دستکش می‌کنم و می‌گویم: «براساس کد بهداشتی نصب شده روی شیشه موظفید به مشتریانی که مانند من دستکش به دست ندارند، دستکش بدهید یا با مایع ضدعفونی دست‌هایمان را ضدعفونی کنید.» متعجب‌تر از قبل نگاه می‌کند و می‌گوید: «خیلی سخت نگیرید.» در نهایت نگاهی به کفش‌های چیده شده می‌اندازم و خارج می‌شوم.
چند متری پیاده می‌روم و متوجه می‌شوم از 10 مغازه حداقل 2 مغازه کد بهداشتی ندارند. وارد مانتوفروشی بزرگی می‌شوم. مشتری‌ها مشغول برانداز کردن مانتوها هستند. روی پیشخوان ورودی مایع ضدعفونی و دستکش قرار داده شده است. از مغازه‌دار علت را می‌پرسم و می‌گوید: «براساس دستورالعمل موظفیم به مشتریانی که دستکش ندارند، دستکش بدهیم و در صورت نداشتن دستکش، مایع ضدعفونی‌کننده در اختیارشان بگذاریم.» از فروشنده در مورد نتایج این کار سؤال می‌کنم و می‌گوید: «انجام این کار برای ما هزینه دارد، اما پیشگیری بهتر از درمان است و شهروندان اگر بدانند هزینه پیشگیری کمتر از درمان است، حتماً موارد بهداشتی را رعایت می‌کنند.»
ز او درباره استقبال و عکس‌العمل مردم می‌پرسم که می‌گوید: «برخی از مردم رعایت می‌کنند و با دستکش و ماسک وارد می‌شوند. از آن عده‌ای هم که ندارند، خواهش می‌کنیم دستکش بپوشند. برخی از این کار ابراز رضایت می‌کنند، اما عده کمی هم هستند که حساس بودن پوست دستشان را بهانه می‌کنند و حاضر نیستند دستکش بپوشند یا ماده ضدعفونی استفاده کنند.» فروشنده تأکید می‌کند که ورود افراد بدون دستکش به این مغازه ممنوع است.
لباس‌فروشی مقصد سوم است که به محض ورود، فروشنده مایع ضدعفونی را برمی‌دارد و روی دست‌هایم اسپری می‌کند. او می‌گوید: «مردم به مغازه رفت‌وآمد دارند و ممکن است دست زدن به لباس‌ها توسط افراد ناقل سبب شیوع بیشتر بیماری شود.» او هم در مورد واکنش مردم به کارش حرف‌های جالبی می‌زند: «دستکش گران است و نمی‌توانم تأمین کنم. بنابراین مایع ضدعفونی تهیه کرده‌ام و روی دست مشتری‌ها اسپری می‌کنم. برخی که وارد مغازه می‌شوند از این کار خوششان نمی‌آید و اعتراض می‌کنند. عده‌ای هم این حس مسئولیت‌پذیری را می‌پسندند و تشکر می‌کنند.»
- رعایت پروتکل با مرزبندی
فروشنده روغن‌های گیاهی خیابان ولی‌عصر(عج) ابتکار جالبی به خرج داده و علاوه بر نصب برچسب کد بهداشتی روی شیشه با طناب مرزی برای ورود مشتری‌ها تعیین کرده است. فروشنده که بانوی میانسالی است، می‌گوید: «محصولات ما ارگانیک‌اند و با سلامتی مردم ارتباط دارند. بنابراین نمی‌توانم اجازه بدهم مشتری‌ها وارد مغازه شوند و به اجناس دست بزنند. هر کسی که قصد خرید دارد، از پشت محدوده تعیین شده سفارش می‌دهد. کسانی هم که این روش را نمی‌پسندند، می‌توانند از مکان‌های دیگری خرید کنند.» او تأکید می‌کند: «اکنون شرایط بحرانی است و زمان تعارف نیست. اگر سلامت خود و اطرافیان‌مان برایمان مهم است باید اصول بهداشتی را رعایت کنیم.»
- چه خبر در میدان فردوسی؟
در جست‌وجوی نحوه رعایت پروتکل‌های ستاد مقابله با کرونا توسط اصناف کم‌خطر به میدان فردوسی می‌رسم. توزیع‌کننده یک برند معروف نظرم را جلب می‌کند. روی شیشه را نگاه می‌کنم و کد بهداشتی را می‌بینم. البته در کنار آن نوشته «ماسک و دستکش و مایع ضدعفونی موجود است» هم دیده می‌شود. وارد می‌شوم. مشتری مشغول چانه‌زنی است. ماسک و شیلد به‌صورت دارد، اما از دستکش خبری نیست. روی پیشخوان شلوغ است، اما اثری از دستکش و مایع ضدعفونی‌کننده دیده نمی‌شود. سؤال می‌کنم: «دستکش و مایع ضدعفونی‌کننده دارید؟» فروشنده به گمان اینکه قصد خرید دارم، می‌گوید: «بله. چند تا می‌خواهید؟» کمی مکث می‌کنم و بعد می‌گویم: «مگر می‌فروشید؟»
با نگاهی خاصی می‌گوید: «البته!» ابروهایش در هم گره خورده است و صلاح نمی‌بینم بحث را ادامه دهم. قیمت دستکش و ماسک را می‌گیرم و می‌گوید: «دستکش لاتکس جنس خوب بسته صدتایی 130 هزار تومان و ماسک 3 عدد 5 هزار تومان. البته شیلد هم داریم که 70 هزار تومان است.» مایع‌های ضدعفونی را روی میز می‌چیند و یکی یکی نشان می‌دهد و قیمت‌هایشان را می‌گوید. از 20 هزار تومان تا 100 هزار تومان. در یک لحظه حس می‌کنم اشتباه وارد شده‌ام و اینجا داروخانه است.
فروشنده بدون توجه به حیرتم می‌گوید: «تعداد زیاد هم اگر بخواهید داریم.» تو رودربایستی یک بسته ماسک و یک شیشه مایع ضدعفونی می‌خرم و خارج می‌شوم. این فروشنده گمان می‌کند براساس دستورالعمل ستاد مقابله با کرونا آزاد است تا اقلام بهداشتی را عرضه کند. عرضه به معنای فروش نه به معنای قرار دادن در اختیار مشتری‌ها برای حفظ سلامتی.
- کاسبان منیریه گل کاشتند
وضعیت در میدان منیریه متفاوت است. کاسبان از کرونا غول ساخته‌اند و خریداران را خیلی ظریف تهدید می‌کنند. روی بیشتر مغازه‌ها نوشته‌ای با مضمون «کرونا در کمین است و مبادا شما را بخورد بنابراین با ماسک و دستکش وارد شوید» دیده می‌شود. «امیرسام سلامی» از کاسبان منیریه به نوشته روی شیشه اشاره می‌کند و می‌گوید: «خیلی از مردم رعایت نمی‌کنند و بدون ماسک و دستکش وارد می‌شوند و به اجناس مغازه دست می‌زنند.
وقتی ما کد بهداشتی دریافت کردیم تعهد دادیم به اصول بهداشتی عمل کنیم. بنابراین در قبال سلامتی شهروندان مسئول هستیم و اجازه نمی‌دهیم خریداران بدون ماسک و دستکش وارد شوند.» البته در اکثر قریب به اتفاق مغازه‌ها دستکش و مایع ضدعفونی‌کننده موجود است و خریداران به اجبار باید استفاده کنند.