همشهری آنلاین_ زهرا کریمی: سالن مطالعه مجهز، خانه فیلم و بیش از ۲۷ هزار عنوان منبع شامل کتاب، لوح فشرده، پایان نامه و مقاله. علاوه بر کتابخانه، انتشارات و بخش آرشیو جامع دیجیتال و تاریخ شفاهی از جمله بخش‌های اداره اسناد، مدارک و کتابخانه است. اینجا تخصصی‌تر از آن است که فکرش را کنید. سری به این کتابخانه زدیم و با «عبدالله قهری» مدیر اداره اسناد و مدارک و کتابخانه انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس درباره ارائه خدمات و نوع فعالیت در بخش آرشیو جامع دیجیتال و تاریخ شفاهی گفت‌وگو کردیم.
راه‌اندازی چنین کتابخانه تخصصی در موزه انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس چقدر ضرورت داشت؟
از زمانی که موزه در پایتخت شروع به فعالیت کرد ضرورت وجود چنین کتابخانه تخصصی برای دسترسی آسان پژوهشگران این حوزه احساس شد و از سال ۱۳۹۱ کتابخانه همزمان با موزه مورد بهره‌برداری قرار گرفت. وجود کتابخانه‌های تخصصی در همه کشورها مرسوم است که می‌تواند کمک شایانی به پژوهشگران موزه‌های مرتبط کند. تجمع منابع در مکانی مشخص بدون شک می‌تواند برای پژوهشگران مفید باشد. این کتابخانه تخصصی طی این سال‌ها با فعالیت‌های فرهنگی که در حوزه‌های انقلاب اسلامی، دفاع‌مقدس و مقاومت دارد توانسته به اهداف مهمی دست یابد و اکنون حلقه ارتباطی خوبی با گروه‌های علاقه‌مند به این حوزه‌ها داریم.
با توجه به شروع فعالیت بخش تاریخ شفاهی در مجموعه آیا نقش مؤثری در دستیابی به اهداف داشته است؟
امروزه در تمام دنیا نقش تاریخ شفاهی بر کسی پوشیده نیست؛ به‌ویژه کشورهایی که اتفاقات مهمی در آنها رخ داده و جمع‌آوری این تاریخ شفاهی بسیار مهم و ارزشمند است و برای انتقال وقایع مهم یک ضرورت وجود دارد. خوشبختانه در این بخش با همکاری رزمندگان و پیشکسوتان دفاع مقدس، تاریخ شفاهی دفاع‌مقدس و خاطرات آنان را مرور می‌کنیم و این اسناد تاریخی ضمن انتشار در آرشیو جامع دیجیتال محفوظ باقی می‌ماند. بخش تاریخ شفاهی یکی از فعالیت‌های خیلی مؤثر در اداره اسناد، مدارک و کتابخانه است. تاکنون به همت و تلاش بسیاری از عزیزان و با حضور پیشکسوتان دفاع‌مقدس و در قالب کارگروه‌های ضبط تاریخ شفاهی در موزه انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس انجام شده است و کماکان فعالیت این بخش ادامه دارد. با همکاری پیشکسوتان، رزمندگان و نویسندگان موفق شده‌ایم در ابتدای سال گذشته کتاب‌های «مهندسی خاکی»، «هندسه رزم» و «جنگ آب» از مجموعه تاریخ شفاهی مهندسی رزمی دفاع‌مقدس و کتاب «خیبری‌ها» (خاطرات آزاده سرافراز حسین نوری مقدم) را که محصول تاریخ شفاهی مجموعه است منتشر کنیم. همچنین توانسته‌ایم کتاب «انقلاب رو به جلو» که روایت سید مرتضی نبوی از ۲۰ سال تاریخ انقلاب اسلامی است به کوشش و تدوین دکتر جواد کامور بخشایش توسط انتشارات موزه انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس را منتشر کنیم. سال گذشته ۱۴ عنوان کتاب از تاریخ شفاهی ضبط و در موزه تدوین شد که آماده چاپ و انتشار است و به‌زودی در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد. طی این سال‌ها در آرشیو جامع دیجیتال بالغ بر ۳۱ ترابایت سند، فیلم، صوت و عکس جمع‌آوری شده است.
بنابراین فعالیت این مجموعه تنها مختص کتابخانه تخصصی درباره انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس نیست!
کتابخانه موزه به تنهایی مجموعه‌ای است که در آن فعالیت‌های فرهنگی به‌صورت جدی در حوزه انقلاب اسلامی، دفاع‌مقدس و مقاومت انجام می‌شود. علاوه بر فعالیت در حوزه کتابخانه‌ای، انتشارات، آرشیو جامع دیجیتال و تدوین تاریخ شفاهی برگزاری مجموعه کارگاه‌های رمان‌نویسی مقدماتی و پیشرفته برای پرورش نویسندگان جوان در حوزه انقلاب اسلامی، دفاع‌مقدس و مقاومت، خانه فیلم با بیش از هزار عنوان فیلم داستانی، سریال و مستند در حوزه انقلاب اسلامی، دفاع‌مقدس و مقاومت، تولید و انتشار کتاب صوتی، برگزاری برنامه‌های قصه‌گویی برای کودکان و نوجوانان، برگزاری مسابقات داستان‌نویسی و تولید پادکست نیز در اداره اسناد، مدارک و کتابخانه موزه انجام می‌شود. در قالب کتاب صوتی بالغ بر ۷۰ عنوان کتاب با مجوز ناشران برای روشندلان تولید شده و در کتابخانه قابل دسترسی است و ۳۰ عنوان در حوزه تاریخ شفاهی، شعر و رمان نیز برای عموم علاقه‌مندان منتشر شده است. کتابخانه دیجیتال و اپلیکیشن کتابخانه دیجیتال یکی دیگر از فعالیت‌های کتابخانه است. حضور فعال و مستمر در شبکه‌های اجتماعی با تولید محتواهای مرتبط و معرفی کتاب در دسترس‌ترین منبع برای مخاطبان به شمار می‌آیند. همچنین مخاطبان این مجموعه به سهولت می‌توانند با مراجعه به نشانی lib.iranhdm.ir منبع مورد نظر خود را جست وجو کرده و ضمن تماس با همکاران کتابدار ما نسبت به دریافت کتاب مورد نظر خود با پیک در تهران و پست در شهرستان‌ها اقدام کنند.
- «جواد کامور بخشایش» نویسنده/ برای نسل امروز باید فکرهای جدید داشت
قفسه‌های این کتابخانه پر است از اسم نویسندگانی که آثارشان در اینجا دیده می‌شود و در میان آن چند هزار نفر نویسنده، چشممان به کتاب «زندان موفل» می‌افتد؛ کتابی شناخته شده که به قلم «جواد کامور بخشایش» نوشته شده است. آثار دیگری از او در قفسه‌ها وجود دارد؛ مانند کتاب «شیخ شریف»، «جای امن گلوله» و کتاب «انقلاب روبه‌جلو» که سال گذشته در همین کتابخانه رونمایی شد. او درباره رویکرد جدید این کتابخانه تخصصی می‌گوید: «زندگی مدام در حال تغییر و پیشرفت است. در همین دهه‌های اخیر سبک‌های متفاوتی از زندگی را تجربه کرده‌ایم که متفاوت با زمان‌هایی است که عکس و فیلم‌هایشان را می‌بینیم. تکنولوژی در زندگی ما نقش بسزایی دارد و نمی‌توانیم تأثیر آن را نادیده بگیریم. بنابراین با این تغییراتی که ماشین‌ها در زندگی ما دارند باید مجموعه‌های فرهنگی نیز با آنها در یک مسیر قرار بگیرند و همه محصولاتشان را با شیوه‌های روز به مخاطبان ارائه بدهند. گاهی شرایط به گونه‌ای می‌شود که فرصت مطالعه کتاب ۵۰۰ صفحه‌ای را نداریم و با ساخت کلیپ، کتاب صوتی و پادکست‌های چند دقیقه‌ای می‌توانیم کتابی را بخوانیم و این رویکرد جدید کتابخانه انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس بدون شک قدمی تأثیرگذار در پیشرفت کار پژوهشگران و نویسندگان خواهد بود و چه بسا لازم است برای نسل امروز فکرهای جدید و به روز داشت.
- «شهریار عباسی» نویسنده و پژوهشگر/ کتاب‌های صوتی تکمیل‌کننده کتاب‌های کاغذی باشد
قریب به ۱۲ کتاب به نویسندگی «شهریار عباسی» در کتابخانه تخصصی موزه دفاع‌مقدس وجود دارد. او یکی از مدرسانی است که سال‌های گذشته کارگاه رمان‌نویسی دفاع‌مقدس را در کتابخانه انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس برگزار کرده و با ۱۲ هنرجو توانسته است حدود ۸ رمان را به نتیجه خوبی برساند. عباسی با همه تجربه‌هایی که در این کتابخانه و در حوزه نویسندگی موضوعات انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس دارد درباره فعالیت‌های فرهنگی این کتابخانه می‌گوید: «این کتابخانه برای نویسندگانی مثل من بهترین و کارآمدترین مجموعه به شمار می‌آید. به هر حال در ایران با توجه به جنگ‌ها و انقلاب‌هایی که در دوران متفاوت تجربه کرده است چنین کتابخانه‌ای هم یک نیاز جدی تلقی می‌شود. انگلیس، روسیه، فرانسه و آمریکا هم مانند کشور ما جنگ‌های بزرگ زیاد داشته‌اند و آن کشورها هم کتابخانه‌هایی با محتوای جنگ، ایثار و یاد خاطرات دارند. این کتابخانه هم برای رسیدن به اهدافی که دارد قدم در حوزه تولیدات صوتی گذاشته است و هیچ‌وقت منکر اثرات مثبت آن نخواهم شد اما نباید از انتشارات کتاب‌های کاغذی صرفنظر کنیم و به‌طور محض به تولیدات جدید بپردازیم. کتاب صوتی باید تکمیل‌کننده کتاب‌های کاغذی موجود در بازار باشند و اگر فعالیتی در این حوزه انجام می‌شود باید ارزان و راحت در اختیار افراد جامعه قرار بگیرد.