در این مقوله هم در ابعاد تاریخ شفاهی ونقل خاطرات وهم در بعد تاریخ سیاسی اجتماعی و نظامی جنگ تحمیلی کارهای زیادی صورت پذیرفت که صد البته این همه در مقابل عظمت این حادثه قطره‌ای از دریاست. با این وجود به دلیل نداشتن مشی مشخص از سوی سیاست‌گذاران فرهنگی، این کارها با اهداف ناموزون وبعضا متضاد وارد عرصه ی کتاب و کتاب خانه های کشور شد.
ازآنجا که این روند می‌تواند لطمات جبران ناپذیری به صفحات تاریخی آن ایام حماسه وارد آورد، رسالت آگاهان واندیشمندان و فرماندهانی که از نزدیک در کوران حوادث آن روزها قرار داشته اند برای انتقال تاریخ دفاع مقدس ملتی بزرگ به نسل های آینده کشور سنگین‌تر از پیش جلوه گر شده است.
در سال 1381 و پس از ارائه ی نقدی به مقاله ای در یکی از نشریات مطرح در حوزه ی دفاع مقدس به فرماندهی وقت نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی، امیر سرتیپ ناصر محمدی فر به دستور ایشان با دعوت از تنی چند از پیش کسوتان، متخصصین و فرماندهان ارتش که سال ها در مدارج مختلف نظامی، فرماندهی و مدیریت واحدهای مختلف را در میادین نبرد عهده دار بودند، کار تدوین تاریخ مستند جنگ در شهریور سال 1382 به طور رسمی آغاز شد.
این کار با تکیه بر پشتوانه ی غنی اسناد و مدارک مربوط به جنگ در معاونت عملیات و اطلاعات ستاد نیروی زمینی ارتش، قرارگاه‌ها، لشکرها و یگان های عمده ی عملیاتی، گزارش های نوبه ای و اطلاعیه های ستاد کل ارتش، همچنین جمع آوری بولتن‌های خبرگزاری‌های داخلی و خارجی، روزنامه‌ها و نشریات زمان جنگ از طریق آرشیو سازمان عقیدتی ارتش و مرکز اسناد انقلاب اسلامی و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس، مقالات و کتب مرتبط با این مقوله و...، جامه ی عمل پوشید.
این فعالیت در ابتدا در مجموعه ی غیر سازمانی کوچکی با نام دایره ی تدوین تاریخ جنگ در معاونت عملیات نیروی زمینی ارتش و با مدیریت سرهنگ مجتبی جعفری از آزادگان و یادگاران دوران دفاع مقدس و همکاری تعدادی نیروی پایور (به صورت مأمور) و وظیفه، شکل گرفت و با همفکری محققین دعوت شده به همکاری، امیران، سرتیپ دوم سعید پورداراب، سرتیپ دوم فرهاد بهروزی و سرتیپ دوم نبی کریمی بنا بر این شد تا با استفاده از مدارک موجود به منظور حفظ آنها از گزند مرور ایام، حوادث و رویدادهای جنگ به صورت روزشمار از ابتدای شهریور 1359 طبق یک روش ثابت و مدون تنظیم و نوشته شود و شرح حوادث هر یک از ماه های جنگ در یک کتاب به صورت روز شمار تدوین گردد.
اکنون بعد از گذشت چند سال از آن زمان، مرکز پژوهش‌های دفاع مقدس (دایره ی تدوین تاریخ جنگ)نیروی زمینی ارتش توانسته است شرح حوادث 66 ماه از جنگ تحمیلی (از شهریور ماه 1359 تا اسفند ماه 1364 را در قالب 66 جلد کتاب، درحدود 70.000 صفحه تدوین نماید.
از این مجموعه ی 54 جلدی تا کنون مجلدات 1 تا 16 به همت مرکز اسناد انقلاب اسلامی و جلد 21 آن از سوی انتشارات ارتش جمهوری اسلامی ایران به چاپ رسیده است. سایر مجلدات این مجموعه نیز به تدریج با الطاف الهی به چاپ خواهد رسید. این مجموعه ی منحصر به فرد می تواند به عنوان یک مرجع معتبر برای تاریخ نگاران و محققین واندیشمندان و علاقه مندان به مقولات این حوزه مورد بهره برداری قرار گیرد. نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران افتخار دارد که همچون روزهای دفاع وحماسه، پرچمداری این مهم را نیز برای ارائه ی حقایق و دقایق دفاع مقدس هشت ساله ی ملت بزرگوار ایران به نسل های آینده، عهده دار باشد.
در تابستان سال 87 پس از چاپ دهمین جلد مجموعه، مراسم رونمایی این ده جلد با حضور فرمانده نیروی زمینی ارتش، وزیر محترم ارشاد اسلامی، امیر سرتیپ خرم طوسی، امیر سرتیپ پوردستان، جناب آقای دکتر علوی وجناب آقای آل هاشم از مسئولین عقیدتی سیاسی ارتش و نیروی زمینی، جناب آقای حسینیان ریاست مرکز اسناد انقلاب اسلامی و معاونین ایشان، معاونین کتابخانه ملی و تنی چند ازمسئولین کشوری و لشگری و علاقه مندان این اثر در کتابخانه ی ملی ایران به اجرا درآمد.
در این مراسم که بازتاب گسترده ای نیز در رسانه ها و سایت های خبری داشت، امیر سرتیپ خرم طوسی، امیر سرتیپ پوردستان، جناب آقای حسینیان و جناب آقای صفار هرندی، وزیر محترم ارشاد در خصوص اهمیت تلاش در عرصه تاریخ نگاری سخنان مهمی ابراز داشتند. وزیر محترم ارشاد ضمن تقدیر از دست اندرکاران تدوین این مجموعه به منظور حمایت از این حرکت تاریخی، دستور خریداری پانصد دوره ی ده جلدی از این مجموعه را از طرف وزارت ارشاد صادر فرمودند.
حمایت بی دریغ فرماندهی، هیئت رئیسه و معاونین نیروی زمینی از یک سو و تلاش چشمگیر محققین مرکز پژوهش که بی ادعا و تکلف، علیرغم همه ی مشکلات و کمبودهای موجود در این مسیر از ادامه ی راه باز نمانده اند و فعالیت مستمر تؤام با آگاهی نیروهای قلیل پایور و وظیفه ی مرکز پژوهش به عظمت کاری که در دست اقدام دارند، عواملی ستودنی است که دست مایه ی استمرار این حرکت قرار گرفته است.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی ارتش
