همشهری آنلاین_ حسن حسن‌زاده: چنارهای خوش‌قامت و کاج‌های بلندبالایی که خیابان تنگستان را به یک تابلوی نقاشی زیبا تبدیل کرده بودند یک سالی است که آرام آرام جان داده و حالا به تکه چوب‌هایی خشک و بی‌برگ و بار تبدیل شده‌اند. اکنون حدود ۳۰ درخت چنار و کاج حاشیه خیابان تنگستان چهارم در سایه ساخت‌وساز ۲ مجتمع تجاری نبش این خیابان از بین رفته و اهالی محله حصار بوعلی و خیابان پاسداران را نگران سرنوشت دیگر درختان حاشیه خیابان‌های محله کرده‌اند. در این گزارش به درخواست اهالی محله حصاربوعلی سری به خیابان تنگستان چهارم زدیم و موضوع را از اهالی این محله و شهرداری پیگیری کردیم.
- محکومیت مالک به غرس ۲ برابر محیط بن درختان
نگرانی اهالی محله حصاربوعلی و دغدغه آنها برای حفظ و حراست از دیگر درختان حاشیه خیابان‌های محله را با مسئولان شهرداری منطقه یک در میان می‌گذاریم. «شهرزاد مهرمند» رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه یک با بیان اینکه شهرداری خود را موظف و متعهد به صیانت و نگهداری از درختان و فضای سبز شهر می‌داند می‌گوید: «مدیریت شهری منطقه یک خود را متعهد به اجرای قوانین در حوزه ساخت‌وساز و شهرسازی می‌داند و تلاش خواهد کرد در اجرای قوانین حفظ، نگهداری، صیانت و گسترش فضای سبز شهر تهران همه تلاش خود را به کار بگیرد. ضمن اینکه مشارکت شهروندان برای تحقق این هدف هم ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. » مهرمند درباره سرنوشت تلخ درختان خیابان تنگستان چهارم که در پروژه ساخت و بهره‌برداری از مرکز تجاری اطلس مال از بین رفته‌اند می‌گوید: «با توجه به اینکه مساحت این ملک بیش از ۲ هزارمترمربع بود برای بررسی وضعیت درختان این ملک با سازمان فضای سبز شهر تهران مکاتبه شد. براساس رأی صادره از سوی سازمان، مالک این ملک به پرداخت خسارت و اعمال ماده ۴ قانون حفظ و گسترش فضای سبز و غرس ۲ برابر محیط بن درختان موظف شده است. اقدامات حقوقی لازم از سوی اداره حقوقی شهرداری منطقه یک هم برای اعمال ماده ۴ قانون حفظ و گسترش فضای سبز در حال انجام است. »
- به یاد چنارهای محله
برای اهالی محله حصاربوعلی به‌ویژه موسفیدانی که روزگار رونق باغ‌های پربرگ و بار محله را به یاد دارند، درختان چنار، کاج، افرا و... که هنوز هم زینت‌بخش خیابان‌های حصار بوعلی هستند ارزش بسیاری دارد؛ روزگاری که حصاربوعلی را با باغ‌های کامران‌میرزا و عزیزخان می‌شناختند و کوچه‌هایش هم با درختان قدبرافراشته و کهنسال شهره شمیران بود. طی سال‌های اخیر با توسعه ساخت‌وسازها و به‌ویژه ساخت برج‌هایی که در خیابان‌ها و کوچه‌های محله قد علم کرده‌اند، به جز همین درختان کهنسال حاشیه خیابان دیگر نشانی از آن باغ‌های سرسبز باقی نمانده است. شیب خیابان سعیدی را که به سمت تکیه آقا پایین می‌آییم، درخت کهنسال کنار تکیه نخستین نشانی از همان باغ‌های پر برگ و بار گذشته است که هنوز به یادگار باقی مانده. «سیفان» از اهالی قدیمی و معتمد محله حصاربوعلی، برج‌های پایین دست خیابان را نشان می‌دهد و می‌گوید: «یک روز به جای این برج‌های سنگی، تمام محله پر بود از درختان چنار. متأسفانه به تدریج این درختان جای خود را به این برج‌ها دادند و حالا اثری از باغ‌ها باقی نمانده است. » با وجود این، هنوز هم درختان چنار، افرا و... در حاشیه خیابان‌های حصاربوعلی اهالی را با خود به روزگار گذشته محله می‌برند. اهالی محله اما نگران همین چنارها و درختان حاشیه خیابان هستند. درختانی که با انواع و اقسام پروژه‌های ساختمانی تهدید می‌شوند.
- سرنوشت تلخ درختان تنگستان
با گذر از پیچ خیابان شکوفه و عبور از مقابل چنارهای قدبرافراشته‌ای که یادگار روزگار گذشته محله حصاربوعلی است به خیابان تنگستان چهارم می‌رسیم؛ خیابانی که کوچه‌های بالادست محله حصاربوعلی را به خیابان پاسداران می‌رساند. در دو سوی خیابان تنگستان چهارم، تک‌درختان چنار سرسبزی که روح تازه‌ای به خیابان دمیده‌اند روح هر رهگذری را تازه می‌کنند. این درختان سرزنده که این روزها در آستانه فصل گرما جان دوباره گرفته‌اند وقتی به مجتمع تجاری غول‌پیکر نبش خیابان می‌رسند، جای خود را به ردیفی از درختان بی‌روح و بی‌برگ و بار می‌دهند. در ضلع شمال خیابان تنگستان، مجتمع تجاری «اطلس مال» روی خیابان‌ها و خانه‌های اطراف سایه انداخته است. پای دیوار این مجتمع تجاری غول‌پیکر خبری از شاخه‌های سرسبز درختان چنار نیست. جز تکه چوبی بی‌جان چیزی از چنارهای خیابان تنگستان در سایه مجتمع تجاری اطلس مال باقی نمانده است. ردیف چنارهای بی‌شاخه و بی‌جان که در اوج بهار انگار به خواب زمستانی و البته به خواب ابدی فرو رفته‌اند به موازات دیوار مجتمع تا تقاطع خیابان پاسداران ادامه دارد. تصویری که برای اهالی محله به‌ویژه موسفیدانی که به سرسبزی خیابان‌های حصاربوعلی عادت کرده‌اند بسیار آزاردهنده است. سیفان می‌گوید: «پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در همین نقطه‌ای که اکنون مجتمع اطلس مال در حال ساخت است، باغ بزرگی پر از درختان گردو و چنار بود. آن زمان وقتی بوستان نیاوران ساخته شد، درختان این باغ را برای ساخت کارگاه ساختمانی بوستان نیاوران قطع کردند و از همان روزها هم دیگر درختی در این محدوده باقی نماند. هرچند پس از پایان پروژه بوستان نیاوران، تجهیزات کارگاه ساختمانی جمع شد و پس از کاشت چند درخت از این زمین به‌عنوان پارکینگ خودرو استفاده کردند. » اکنون که حدود یک دهه از شروع پروژه اطلس مال می‌گذرد، برای آخرین درختان خیابان تنگستان چهارم محله حصاربوعلی نفسی باقی نمانده است. سیفان می‌گوید: «تا حدود یک سال پیش همه این درختان جان داشتند و مثل دیگر چنارهای محله حال و هوای اهالی را تازه می‌کردند. اما یک سالی است که به یکباره این درختان چنار خشک شده‌اند. »
- مرگ درختان با آغاز گودبرداری
هنوز مجتمع تجاری اطلس مال به بهره‌برداری نرسیده و در بخش‌هایی از این بنای غول‌پیکر، کارگران به ادامه کار مشغول هستند. پای مجتمع اطلس مال هم تنه خشک بیش از ۲۰ درخت چنار و چند کاج با فاصله‌ای بسیار کم از دیوار مجتمع جلب توجه می‌کند. اما ماجرای چنارهای خیابان تنگستان چهارم به همین‌جا ختم نمی‌شود. در ضلع جنوب این خیابان و با فاصله‌ای کم از درختان بخت برگشته مقابل اطلس مال، مجتمع اداری، تجاری دیگری در حال ساخت است. بنایی که براساس اطلاعات روی تابلو قرار است در ۱۹ طبقه ساخته شود. مقابل بنای در حال ساخت این مجتمع نیز به موازات چنارهای آن سوی خیابان، حدود ۷ درخت دیگر به همان سرنوشت دردناک دچار شده‌اند. این درحالی است که برای دیگر درختان ضلع جنوب خیابان، همان درختانی که از این مجتمع فاصله دارند، هیچ مشکلی ایجاد نشده و همچنان سبز و استوار روی خیابان تنگستان سایه می‌اندازند. «مجید ناطقیان» جانشین دبیر شورایاری محله می‌گوید: «حدود ۱۰ سال پیش که مرحله اجرایی پروژه‌های اطلس مال در خیابان تنگستان چهارم آغاز شد، درختان چنار و چند کاج حاشیه این خیابان هم به تدریج از بین رفتند. تعداد درختان خیابان تنگستان چهارم از ۳۰ درخت خشکیده‌ای که اکنون در حاشیه خیابان وجود دارد بیشتر بود. در مراحل اجرایی این پروژه‌ها و همزمان با آغاز گودبرداری چند درخت چنار و کاج قطع شدند که حالا اثری از آنها باقی نمانده است. دیگر درختان حاشیه خیابان هم طی ۲ سال اخیر به تدریج خشک شده‌اند. همین مسئله باعث نگرانی اهالی برای دیگر درختان باقیمانده از محله سرسبز حصاربوعلی شده است. »