همشهری آنلاین_ زینب زینال‌زاده: چه خوش گفته است فردوسی که هنر نزد ایرانیان است و بس. محبوبیت صنایع‌دستی ایران در تمام دنیا مصداق همین بیت است. توانمندی هنرمندان کشور در عرصه‌های مختلف هنری از جمله منبت‌کاری و کاشیکاری و ساخت انواع ظرف و ظروف و خلق نقوش مختلف روی آنها ثابت می‌کند که فردوسی بیراه نگفته است. صنایع‌دستی ایران سهم قابل توجهی در بازار جهانی دارد اما فعالان صنف صنایع‌دستی از وضعیت موجود و جای نداشتن صنایع‌دستی در سبد خرید خانواده‌های ایرانی و نبود حمایت کافی گلایه دارند.
خیابان ویلا این روزها نه تنها شهرت ملی بلکه جهانی دارد. خیابانی که در قرق اصناف صنایع‌دستی است و همه این خیابان را به دلیل فروشگاه‌ها و مغازه‌های بزرگ و پر از صنایع‌دستی می‌شناسند. حضور همین اصناف در این خیابان سبب شد سال گذشته با حضور «پیروز حناچی» شهردار تهران، تابلویی با عنوان «گذر صنایع‌دستی» روی خیابان نصب شود. تابلویی که نشان می‌دهد ویلای پایتخت تنهای جایی است که می‌توان انواع صنایع‌دستی کشور را در آن دید و خرید.
اصناف گمان می‌کردند با نصب این تابلو، تغییراتی در کسب و کارشان ایجاد می‌شود و متولیان حمایت‌های بیشتری از آنها می‌کنند، اما برخلاف تصورشان چنین اتفاقی نیفتاد. «امیر روحی» یکی از کاسبان می‌گوید: «متولیان برای حمایت از این صنف که هر روز وضعشان بدتر و بدتر می‌شود، باید ورود و تولید کالاهای بی‌کیفیت و ارزان خارجی را ممنوع کنند. این روزها کپی کردن چنان حرفه‌ای انجام می‌شود که افراد عادی نمی‌توانند تفاوت میان کالای اصل و تقلبی را تشخیص دهند. »
اصناف وضعیت بد بازار را سال‌های گذشته هم تجربه کرده‌اند اما امسال با شیوع بیماری کرونا وضعیتشان بسیار بد شده است. «اکبر امیدفر» دیگر کاسب خیابان ویلا می‌گوید: «وقتی بازاری برای فروش نباشد جهش تولید معنایی نخواهد داشت. متولیان باید حمایت‌های همه جانبه از تولید و بازار فروش داشته باشند تا بتوانیم به خودکفایی کامل برسیم. » او ادامه می‌دهد: «امسال به دلیل بیماری کرونا، گردشگری فلج شد و صنف ما اوضاع بدی را تجربه کرده‌اند. هرچند دیگر نمی‌توان به رونق بازار صنایع‌دستی خوش بین بود، اما امیدوارم با ریشه‌کنی این بیماری و ورود گردشگران به کشور وضعیت بهتر شود. »
البته اصناف از اینکه فقط گردشگران مشتریشان باشند، رضایت ندارند. «رضا عسگری» که سال‌هاست در حوزه صنایع‌دستی فعالیت می‌کند، می‌گوید: «این روزها مردم کمتر از صنایع‌دستی در خانه‌هایشان استفاده می‌کنند. البته تا حدودی حق دارند. گران بودن صنایع‌دستی و پایین بودن قدرت خرید خانواده‌ها سبب دور شدن این صنعت از خانه ایرانیان شده است. بنابراین اگر متولیان از بازار تولید و خرید حمایت کنند، می‌توان شاهد استفاده از صنایع‌دستی در خانه ایرانیان بود. »
- حسین بختیاری، مدیرعامل مجمع ملی هنرمندان و صنعتگران صنایع‌دستی کشور/
- نامگذاری برای حمایت از صنعتگران کافی نیست
سال‌های زیادی است که خیابان ویلا به‌عنوان مرکز فروش صنایع‌دستی شناخته شده و نامگذاری آن به‌عنوان «گذر صنایع‌دستی» اقدام خوبی بود، اما برای حمایت از صنعتگران و هنرمندان صنایع‌دستی کافی نیست و نخواهد بود. تلاشگران این هنر نیاز به حمایت در تولید، بازرگانی و صادرات صنایع‌دستی دارند. اگر این حمایت‌ها نباشد، وضعیت صنعتگران در گذر زمان بد و بدتر می‌شود. متولیان باید با ایجاد جاذبه‌های گردشگری و ارائه تسهیلات به سرمایه‌گذاران زمینه را برای رونق این هنر فراهم کنند.
- سید محمد عبداللهی، رئیس اتحادیه صنف صنایع‌دستی تهران
- تولید صنایع‌دستی کاربردی
صنایع‌دستی بخشی از هویت ایران زمین است و اگر مسئولان قصد حمایت از این هنر و فعالان این صنعت را دارند قبل از هر چیزی باید بازار فروش پایدار ایجاد کنند. هنرمند وقتی مطمئن باشدکاری که تولید می‌کند در بازار عرضه می‌شود و خریدار دارد، با انگیزه بیشتری کار می‌کند. متأسفانه فرهنگ استفاده از صنایع‌دستی که به میراث گذشتگان است آن‌طور که باید و شاید در بین مردم نهادینه نشده است. این روزها در خانه مردم هیچ اثری از هنر دست هنرمندان که در استان‌های محروم و با استفاده از حداقل امکانات تهیه می‌شود، نیست. خرید و استفاده از محصولات صنایع‌دستی تا وقتی تبدیل به فرهنگ نشود بازار پایدار و باثبات به وجود نمی‌آید و این به معنای بی‌رونقی و رکود بازار صنایع‌دستی است.