هنرمندان صنایع دستی اغلب به چنان درکی از هنر رسیده‌اند که کار کردن در شرایط سخت و سود مادی اندک را تحمل می‌کنند تا بتوانند با آثار خود در تاریخ ایران‌زمین ماندگار شوند. وقتی پای درددل این هنرمندان می‌نشینیم، متوجه می‌شویم که آنها بیش از آن‌که از نبود حمایت‌های مادی مسئولان دلخور باشند، از بی‌توجهی و نامهربانی‌ها گلایه دارند. این هنرمندان گوشی می‌خواهند که شنوای مشکلات آنها باشد. این هنرمندان انتظاراتی از مسئولان دارند که برآورده شدنشانانگیزه‌ای مضاعف برای ادامه حیات هنری‌شان فراهم می‌کند. انتظاراتی که بیش از آن‌که مادی باشند معنوی‌اند و به‌راحتی برآورده می‌شوند.
- هنرمندانی که دیده نمی‌شوند
یک هنرمند منبت‌کار البرزی با گلایه از عدم حمایت مسئولان از هنرمندان صنایع دستی می‌گوید: هرچند بیش از ۱۵ سال از بهترین سال‌های عمرم را صرف تولید صنایع دستی کرده‌ام، اما طی این سال‌ها کمتر توجهی از سوی مسئولان نصیبم شده است. «حمید علیزاده» ادامه می‌دهد: صنایع دستی و هنرهای سنتی آمیخته با خون ایرانیان است، اما به دلیل بی‌توجهی و غفلت مسئولان، بسیاری از این آثار و هنرهای سنتی رو به فراموشی است و جوانان دیگر رغبتی به حضور در این بخش ندارند.
وی نبود بازار مشخص را مهم‌ترین مشکل هنرمندان رشته‌های مختلف صنایع دستی می‌داند و اضافه می‌کند: تا زمانی که یک هنرمند تولیدات خود را به مرحله فروش و عرضه نرساند، نمی‌تواند انگیزه‌ای برای خلق آثار دیگر داشته باشد. علیزاده توضیح می‌دهد: متاسفانه نبود بازار مناسب یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که هنرمندان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
- تولید صنایع دستی گران تمام می‌شود
هنرمند چرم‌کار البرزی با اشاره به گران بودن مواد اولیه تولید صنایع دستی می‌گوید: اغلب مواد اولیه‌ای که هنرمندان صنایع دستی برای تولید محصولات خود استفاده می‌کنند، قیمت بالایی دارد که باعث می‌شود قیمت تمام‌شده تولیدات صنایع دستی نیز بالا برود که این مساله در نهایت به کاهش خرید علاقه‌مندان منتهی می‌شود. «علی مظاهری» اضافه می‌کند: این مشکلات زمانی بیشتر می‌شود که محصولات تولیدشده با هزینه بالا باید با محصولات مشابه خارجی ارزان‌تر رقابت کنند. این هنرمند البرزی توضیح می‌دهد: فرهنگ استفاده از صنایع دستی در کشور نهادینه نشده و تمایل به خرید کالاهای بی‌کیفیت چینی به دلیل ارزانی قیمت آنها، از رونق بازارهای صنایع و هنرهای دستی کاسته است.
- مشکل بازار فروش
یک هنرمند فعال در رشته نقاشی روی شیشه نیز می‌گوید: مهم‌ترین دغدغه هنرمندان صنایع دستی، پیدا کردن بازاری برای فروش است. نمی‌شود که هم خودت تولید کنی و هم به دنبال خریدار بگردی؛ چراکه بسیاری از هنرمندان توانایی این کار را ندارند. «سیروس بهروزی» می‌افزاید: برای حل این مشکل راه‌اندازی یک نمایشگاه دائمی صنایع دستی در استان و همچنین مهیا کردن زمینه صادرات تولیدات به سایر کشورها ضروری به نظر می‌رسد. وی اضافه می‌کند: حمایت از هنرمندان صنایع دستی باید از حد جلسه و برگزاری چند نمایشگاه در سال فراتر رود و رنگ و بوی اجرایی شدن به خود بگیرد. این هنرمند البرزی می‌گوید: هنرمندان افرادی قانع هستند که با کوچک‌ترین حرکتی از سوی مسئولان دست همکاری به سویشان دراز می‌کنند. بهروزی با تاکید بر ضرورت حمایت‌های معنوی مسئولان از هنرمندان اضافه می‌کند: هنرمندان نمی‌خواهند که مسئولان همیشه با اعطای تسهیلات مادی از آنها حمایت کنند، بلکه در بیشتر مواقع برای این افراد حمایت معنوی متولیان صنایع دستی از حمایت‌های مادی آنها ارزشمندتر است.
- رشته‌های رایج در استان
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان با ارائه تعریفی از صنایع دستی می‌گوید: صنایع دستی هنر- صنعتی است که هنرمند یا صنعتگر با توجه به ذوق و سلیقه خود و استفاده از دست و یا ابزار دستی و مواد اولیه طبیعی و طرح‌های اصیل سنتی ایرانی و اسلامی، محصولات هنری تزئینی و کاربردی خلق کند. «سعید امینی» با اشاره به رشته‌های مختلف صنایع دستی که از قدیم در استان وجود داشته‌اند، اضافه می‌کند: استان البرز از قدیم‌الایام به واسطه نقش گذرگاهی که داشته، میزبان اقوام مختلفی از ایرانیان بوده است.
این مسئول ادامه می‌دهد: از قدیمی‌ترین صنایع دستی شناسایی‌شده در استان و به‌خصوص در مناطق روستایی می‌توان به انواع بافته‌های داری و منسوجات شامل انواع گلیم، جاجیم، نمد و دست‌بافته‌های سنتی اشاره کرد. وی اضافه می‌کند: علاوه بر این به واسطه مهاجرت از سایر استان‌ها به البرز، رشته‌های گروه چوب شامل منبت، کنده‌کاری روی چوب و خراطی از فراوانی و قدمت نسبی بیشتری در استان برخوردار است.
امینی توضیح می‌دهد: در کنار این رشته‌ها، صنایع دستی سنگی، سفال و سرامیک، صنایع دستی چرمی، آبگینه، ساز سنتی، رودوزی‌های سنتی و البسه محلی نیز در استان رایج است. این مسئول اضافه می‌کند: حمایت از صنایع دستی، حمایت از فرهنگ، هنر، آداب و رسوم این سرزمین است که درنهایت منجر به رونق و رشد و شکوفایی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی استان و در سطح بالاتر کشور می‌شود.
- مشکلات فعالان حوزه صنایع دستی
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان البرز با اشاره به برخی مشکلات فعالان حوزه صنایع دستی می‌گوید: مهم‌ترین مشکل پیش روی اکثر تولیدکنندگان صنایع دستی در استان البرز و کشور بازاریابی و فروش محصولات است که رفع این مشکل نیازمند راه‌اندازی و ایجاد بازارچه‌های موقت و دائمی صنایع دستی در فضاهای مناسب شهری و همچنین مکان‌های نزدیک به مناطق گردشگری استان است.
«سعید امینی» می‌افزاید: بدون شک اختصاص زمین‌های مناسب و تخصیص اعتبارات مورد نیاز برای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای ساخت شهرک‌ها و بازارچه‌های صنایع دستی، استفاده از قابلیت‌های سایر دستگاه‌های استان و به‌خصوص شهرداری‌ها برای حضور هنرمندان و آثارشان در مراکز تجمع شهری و تخصیص اعتبارات مناسب به منظور معرفی محصولات صنایع دستی استان نقش بسزایی در حل مشکلات هنرمندان صنایع دستی خواهد داشت.
نظر شما